ՄԻԵԴ-ը Անահիտ Մկրտչյանն ընդդեմ Հայաստանի գործով որոշում է կայացրել. այն վերաբերում է 22-ամյա զինվորի մահվանը

Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը (ՄԻԵԴ) Անահիտ Մկրտչյանն Հայաստանի դեմ գործով որոշում է կայացրել: Հիշեցնենք՝ գործը վերաբերում է 2001 թվականին զինվորական ծառայության ընթացքում Անահիտ Մկրտչյանի 22-ամյա որդու մահվանը։

ՄԻԵԴ-ը գործում արձանագրել է Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայի 2-րդ հոդվածի (կյանքի իրավունքի) խախտում։ Բացի այդ՝ դատարանը դիմումատուին եռամսյա ժամկետում տրվող փոխհատուցում է սահմանել՝ 24.000 եվրո՝ նյութական վնասի և 2.000 եվրո՝ ծախսերի մասով:

Նշենք, որ 2001 թվականի հոկտեմբերի 30-ին Անահիտ Մկրտչյանի որդին մահացել է իր գումարտակի հրամանատարի գրասենյակում գլխին ստացված հրազենային վնասվածքից: Միջադեպի պաշտոնական բացատրության համաձայն՝ մեկ այլ զորակոչիկ պատահաբար կրակել է Անահիտ Մկրտչանի որդու վրա: Սակայն սպանության մեջ Մկրտչյանը կասկածում է հրամանատարին, որը, ըստ նրա, ծաղրի է ենթարկել իր որդուն և գումար շորթել նրանից:

Դեպքից անմիջապես հետո քննիչը տեղում զննում է անցկացրել և առգրավել զենքը: Հաջորդ օրը քրեական գործ է հարուցվել, հանձնարարվել է դիահերձում անցկացնել ու հարցաքննել մի քանի առանցքային վկաների ու այլ զորակոչիկների: Մեկ շաբաթ անց զորակոչիկներից մեկին մեղադրանք է առաջադրվել՝ զենքի օգտագործման կանոնների խախտման հետևանքով անփութությամբ սպանության համար:

Դատավարությունների ընթացքում ազգային դատարանները գործը երեք անգամ ուղարկել են դատախազություն՝ նշելով հետաքննության թերությունները, մասնավորապես՝ վկաների ցուցմունքներում և դատաբժշկական փորձաքննության տվյալների միջև հակասությունները լուծելու անկարողությունը: Ինչպես դատավարությունից հետո, այնպես էլ դատավարութան ընթացքում, մեղադրյալ զորակոչիկը խոստովանել է, որ ոչ դիտավորյալ կերպով է սպանել Անահիտ Մկրտչյանի որդուն, սակայն 2011-ի մարտին, գործով հաջորդ դատավճռից հետո, հարցաքննության ընթացքում հերքել է նախորդ բոլոր հայտարարությունները՝ պնդելով, որ ստիպված է եղել բոլոր մեղադրանքներն իր վրա վերցնել՝ իր և իր ընտանիքի անվտանգության նկատառումներով: Քննությունը դեռ շարունակվում է։

Քրեական վարույթը երկրորդ անգամ դադարեցվել է 2019-ի մարտին՝ այն հիմքով, որ հնարավոր չի եղել պարզել այն անձին, որի դեմ պետք է առաջադրվեն մեղադրանքները: Քննությունը չի պարզել տուժածի մարմնի վրա ոչ բալիստիկ վնասվածքների ծագումը, որոնք, փորձագետների կարծիքով, առաջացել են կրակոցից հետո ընկնելու հետևանքով: Ատրճանակը, որից կրակ է արձակվել, նույնպես չի նույնականացվել:

Հիմնվելով Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայի 2-րդ հոդվածի (կյանքի իրավունք) վրա՝ Անահիտ Մկրտչյանը հայտարարել է, որ ազգային իշխանությունների կողմից որդու մահվան դեպքի առթիվ ավելի քան 18 տարի տևած հետաքննությունն արդյունավետ չի եղել։