«Պետք է արդարացվեն ՀՀ պատմության մեջ ունեցած բոլոր քաղբանտարկյալները»․ Վարդան Հարությունյան․ ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ

Factor.am-ի հարցազրույցը իրավապաշտպան Վարդան Հարությունյանի հետ

-Դուք հանդիպել եք գլխավոր դատախազ Արթուր Դավթյանի հետ և քննարկել քաղաքական դրդապատճառներով մարդկանց արդարացումը։ Ձեր հրապարակած տեքստում խոսքը հիմնականում Մարտի 1-ի գործով դատապարտվածների մասին է։ Միայն Մարտի 1-ով պիտի սահմանափակվե՞ն, թե՞ նախկին տարիների քաղբանտարկյալներին էլ պիտի ներառեն։

-Չէ, խոսքը, ընդհանրապես՝ նախաձեռնությունը վերաբերվում է բոլոր քաղբանտարկյալներին, որոնք եղել են Հայաստանի անկախ հանրապետության պատմության մեջ 1990-ականներից մինչև վերջին ժամանակահատվածը, երբ ունեինք քաղբանտարկյալներ։ Բայց կոնկրետացրել ենք, որովհետև ամբողջը միանգամից դիտարկելը շատ բարդ կլիներ, բոլորի մասին չէ, որ մենք ունենք լիարժեք տեղեկատվություն, շատերի մասին ժամանակի բերումով տեղեկատվություն ընդհանրապես չկա։ 1990-ականներ, 2000-ականների սկիզբ, հիշում եք՝ 2004 թվական, բավականին մեծ ծավալով մարդիկ կային հալածված, բանտարկված, այդ տեղեկատվությունը պետք է հավաքել։ Իսկ Մարտի 1-ի գործով տեղեկատվությունը հստակ է, դա կոնկրետացված է, անուն առ անուն, դեպք առ դեպք, դատավճիռ առ դատավճիռ, այդ պատճառով մենք մտածեցինք, և կարծում եմ՝ ճիշտ ենք մտածել, որ սկսենք դրանից:

-Շանթ Հարությունյանը, Անդրիաս Ղուկասյանը քաղբանտարկյալնե՞ր են։

– Իհարկե՛: Անդրիասի նկատմամբ դատավճիռ չկա, բայց Անդրիասը երկար ժամանակ կալանավայրում է գտնվել, քաղբանտարկյալի կարգավիճակով։ Ես լինեի Անդրիասի փոխարեն, կձգտեի, որ լիներ դատավճիռ, որպեսզի հասկանայի, թե ինչի համար երկար ժամանակ գտնվեցի կալանավայրում։ Կան, շատ են… Անուն առ անուն թվարկելը հիմա բարդ կլինի, մեկի անունը կտաս, մեկի անունը չես տա, ասենք՝ Ժիրայր Սեֆիլյան, էլի մարդիկ, Ժիրայրի առաջին դատավարության ժամանակ իր հետ նստած ընկերներ։ Շատ կան, մենք ունենք բոլոր այդ մարդկանց ցուցակները։

-Ըստ հաղորդագրության՝ դատախազը խոսում է նոր հանգամանքների ի հայտ գալու մասին։ Ի՞նչ հանգամանքներ են, որ դեռ պետք է ի հայտ գան։

-Իմ տարածած հաղորդագրության մեջ փոքրիկ թյուրիմացություն կար՝ իմ բառապաշարով նկարագրել էի նաև դատախազության ասածները։ Ես ասում էի, որ դատախազն ասաց «քաղբանտարկյալներ» և այլն։ Բոլորս գիտենք, որ դատախազությունը և դատախազը չեն օգտագործում այդ եզրույթը։

-Զրույցի ժամանակ ընդունեցի՞ն, որ եղել են քաղբանտարկյալներ։

-Նրանք չեն օգտագործել այդ տերմինը։

-Հետևաբար՝ իրենց պետք են նոր հանգամանքներ։

-Իրենց պետք են, այո՛, իրենք աշխատում են ճշգրիտ իրականության սահմաններում։ Իրավաբանությունը թույլ է տալիս քաղբանտարկյալների արդարացումը։ Այդ հնարավորությունները կան, դրանք պետք է լինեն զուտ իրավաբանական, նորմալ է, որ դատախազությունն այդ ճանապարհով է գնում: Չեմ հասկանում, թե ինչու են նրանք խուսափում այդ տերմինից։

-Իսկ Վանո Սիրադեղյանին կարելի՞ է համարել քաղաքական պատճառներով հետապնդվող մարդ, և նրա մասին խոսե՞լ եք գլխավոր դատախազի հետ։

-Չէ, այդ մասին չենք խոսել դատախազի հետ, բայց ինչպես Անդրիասի դեպքով, Վանո Սիրադեղյանի դեպքը նույնպես տեղավորվում է այդ համատեքստում. չկա դատավճիռ այդ գործով: Ես վստահ եմ, որ ՀՀ-ն կունենա արդար դատական համակարգ, և այդ արդարադատական համակարգը բազմաթիվ հարցերի պատասխաններ կտա, վերջակետ կդնի, այդ թվում նաև՝ Վանո Սիրադեղյանին վերաբերող։

-Այնտեղ կան, կարծեմ, Արմեն Տեր-Սահակյանի խմբի մասով մեղադրանքներ, Վահան Հարությունյանի ցուցմունք կա։

-Բազմաթիվ են, ես դեռ 2000 կամ 2001 թվականին, չեմ հիշում, Ա1+-ի եթերում եմ խոսել այդ մասին և «Հայկական ժամանակ» օրաթերթին տված հարցազրույցում խոսել եմ Վանո Սիրադեղյանին ներկայացված մեղադրանքի մասին, նաև այն մասին, որ Վիկտոր Դալլաքյանը, Պարույր Հայրիկյանը մի փոքր խմբի հետ եղել են ազգային անվտանգության մեկուսարանում, հանդիպել Վանո Սիրադեղյանի դեմ ցուցմունքներ տված մարդկանց հետ։ Ես անձամբ հանդիպել եմ և հանդիպումից հետո տվել եմ հարցազրույց, որտեղ ասել եմ, որ այդ մարդիկ ասում էին՝ իրենցից պահանջվել են ցուցումունքներ Վանո Սիրադեղյանի դեմ՝ պայմանով, որ իրենք չեն դատապարտվելու։ Եվ հիմա նրանց տված խոստումը չի կատարվում, ինձնից անձամբ պահանջել են, որ միջնորդ դառնամ, որ Աղվան Հովսեփյանը, որը նման խոստումներ է տվել, հանդիպի նրանց հետ և բացատրություններ տա։ Ես քանի որ չէի կարող անձամբ զանգահարել Աղվան Հովսեփյանին և ասել՝ գնա հանդիպիր, ես մամուլի միջոցներով եմ դա արել, «Հայկական ժամանակ» օրաթերթի միջոցով։ Հարցազրույցն ինձ հետ վարել է Նիկոլ Փաշինյանը։

-Այսօր ձերբակալված որևէ նախկին պաշտոնավորի գործում, մեղադրանքում Դուք տեսնու՞մ եք քաղաքական հետապնդման էլեմենտներ։

-Ո՛չ, չկա այդպիսի օրինակ իմ մտքում։ Եթե խոսքը վերաբերվում է Ռոբերտ Քոչարյանին, իսկ կարծում եմ, որ հենց նրան է վերաբերվում, ապա այդ կապակցությամբ երկու նախադասություն կարող եմ ասել՝ Ռոբերտ Քոչարյան քաղաքական գործիչ, նրա պաշտոնավարման ավարտից հետո, ՀՀ տարածքում չի եղել։ Նա Հայաստանում չի զբաղվել քաղաքական գործունեությամբ 2008-ից սկսած՝ մինչև իր նկատմամբ քրեական հետապնդում սկսելը։ Միայն քրեական հետապնդում սկսելուց հետո է, որ նա հայտարարել է, որ պատրաստվում է կամ ծրագրեր ունի Հայաստանում քաղաքականությամբ զբաղվելու։ Այսինքն՝ նա չի եղել ո՛չ գործող, ո՛չ էլ նախորդ իշխանությունների համար հակառակորդ կամ վտանգ, որպեսզի նրան քաղաքական դրդապատճառներով ձերբակալեին։

-Դատավոր Դավիթ Գրիգորյանը, օրինակ, համոզված է, որ իր լիազորությունները կասեցրել են քաղաքական պատճառներով՝ այն առումով, որ ինքն ազատ արձակեց Ռոբերտ Քոչարյանին։ Հետաքրքրվե՞լ եք, կա՞ նման բան։

-Ես բոլորովին չեմ բացառում, ընդհակառակը, կարծում եմ, որ նրա նկատմամբ սկսված քրեական հետապնդումը կապ ունի Ռոբերտ Քոչարյանի գործի հետ։ Բայց Ռոբերտ Քոչարյանի գործի հետ կապ ունենալը չի նշանակում, որ հետապնդումը քաղաքական է։ Մի բան է, որ նրա նկատմամբ հետապնդումը սկսվում է, որովհետև նա այս կամ այն կերպ առնչվում է Քոչարյանի գործին, մի այլ բան է, որ դա քաղաքական է։ Այստեղ սարքվածության մասին խոսք չկա, խոսք կա այն մասին, որ փետրվարին եղած բողոքին ընթացք չեն տվել, ընթացք են տվել Ռոբերտ Քոչարյանին ազատ արձակելուց հետո։ Այստեղ կա այս կասկածը և անձամբ իմ մեջ այդ կասկածը նույնպես ծագում է, և այդ մասին ես ազատ արտահայտվում եմ, խնդիր չկա։ Այո՛, ես ինքս կապում եմ նրա նկատմամբ սկսված գործը Ռոբերտ Քոչարյանի գործի հետ, բայց քանի որ Քոչարյանի գործը չեմ համարում քաղաքական, դատավորի նկատմամբ հետապնդումն էլ չեմ համարում քաղաքական։

Հարցազրույցն ամբողջությամբ՝ տեսանյութում:

Մհեր Արշակյան