Ալիևը «Զանգեզուրի միջանցք»-ը փոխարինում է Իրանով անցնող «Արաքսյան միջանցքո՞վ»

Բաքվում այցով գտնվող Իրանի նախագահ Մասուդ Փեզեշքիանը Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի հետ նախօրեին երեկոյան մասնակցել է Հեյդար Ալիևի կենտրոնում տեղի ունեցած ադրբեջանա-իրանական գործարար ֆորումին, փոխանցում են ադրբեջանական լրատվամիջոցները։

Իր խոսքում, Ալիևը, մասնավորապես, խոսել է  համատեղ  նախագծերից ու տրանսպորտային միջանցքներից՝հատկապես կարևորելով Իրանի տարածքով Ադրբեջանը Նախիջևանին կապող հաղորդուղին՝ որևէ կերպ չանդրադառնալով Բաքվի կողմից առաջ մղվող այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքին»։

«Ադրբեջանն ու Իրանը ներգրավված են նաև կարևոր միջազգային նախագծերում, այդ թվում՝ «Հյուսիս-Հարավ» տրանսպորտային միջանցքում, որտեղ մենք սերտորեն համագործակցում ենք։Մենք ցանկանում ենք, որ սա լինի ոչ միայն տրանսպորտային միջանցք, այլև հնարավորություններ ստեղծի նոր բիզնեսներ բացելու և ճանապարհի երկայնքով նոր արդյունաբերական ձեռնարկություններ ստեղծելու համար՝ թե՛ Ադրբեջանում, թե՛ Իրանում։ Դրա համար կան բազմաթիվ հնարավորություններ»,-ասել  է Ադրբեջանի նախագահը՝ հրավիրելով իրանական ընկերություններին մասնակցել  երկրում ենթակառուցվածային նախգծերում (երկաթուղիներ, մայրուղիներ, կապի գծեր, էլեկտրահաղորդման գծեր), այդ թվում՝ Արցախի շրջաններում շինարարական աշխատանքներին։

Միաժամանակ, Ալիևը խոսել է «Արաքսյան միջանցքի» մասին։ Բաքուն հենց այսպիսի անվանում է տվել Իրանի տարածքով Ադրբեջանը Նախիջևանին կապող ճանապարհին։

«Միաժամանակ, «Արաքսի միջանցք» նախագիծը մեծ ուշադրություն է գրավում, և այս նախագծի շուրջ տարբեր հիպոթեզներ ու լուրեր են շրջանառվում ինչպես մեր տարածաշրջանում, այնպես էլ՝ ամբողջ աշխարհում։ Իրականում դրա համար որևէ հիմք չկա։ Քանի որ դա պարզապես նոր տրանսպորտահաղորդակցական նախագիծ է, որը Իրանի տարածքով կապում է Ադրբեջանի հիմնական մասը Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետության հետ։ Միաժամանակ, այստեղ կստեղծվեն մեծ տարանցիկ հնարավորություններ։ Սա միայն այս տարածաշրջանի համար նախատեսված նախագիծ չէ։ Մենք կարծում ենք, որ սա պետք է լինի Ասիայից Եվրոպա ձգվող տրանսպորտային միջանցքի մի ճյուղ»,-ասել է Ալիևը՝ նշելով, թե պետք է ստեղծվի նոր տրանսպորտային միջանցք, որը մի կողմից կձգվի դեպի Միջերկրական ծով, մյուս կողմից՝ դեպի Պարսից ծոց, և դրանից կշահեն շատ երկրներ։

«Բնականաբար, այս նախագծի իրականացման գործում գլխավոր դերը դեռևս պատկանում է մեր երկրներին, և այս ուղղությամբ Ադրբեջանի կողմից իրականացվող աշխատանքները գրեթե ավարտված են։ Ադրբեջանական կողմում Արաքս գետի վրայով կամրջի շինարարությունը գրեթե ավարտված է, այդ թվում՝ սահմանային անցակետի կառուցումը։ Եթե ​​ամեն ինչ ընթանա ըստ ծրագրի՝ ճանապարհային կամուրջը կարող է շահագործման հանձնվել այս տարվա վերջին»,- հավելել է Ադրբեջանի նախագահը։ Ըստ նրա՝ երկաթուղային կամրջի հարցը նույնպես քննարկման առարկա է։ Բաքուն կարող է իր «երկաթուղին մինչև Իրանի հետ սահմանը՝ Զանգիլան-Աղբանդ ուղղությամբ հաջորդ տարի երկարացնել, և, բնականաբար, եթե Իրանում երկաթուղու կառուցում է նախատեսվում, ապա դա նույնպես միջազգային տրանսպորտային միջանցք կլինի»։

Իրանի նախագահ Մասուդ Փեզեշքիանն իր խոսքում ևս անդրադարձել է հաղորդակցության ուղիներին։

«Ադրբեջանը և Իրանը, որպես տրանսպորտային ուղիների հատման կետում գտնվող երկրներ, կարող են իրականացնել մեր միջև հիմնական տրանսպորտային միջանցքներն ու երթուղիները՝ Հյուսիս-Հարավ, ինչպես նաև մեր և Ռուսաստանի միջև Արևելք-Արևմուտք տրանսպորտային երթուղիները։ Սա ստեղծում է անհրաժեշտ պայմաններ առևտրի, գիտության, առկա փորձի և տեխնոլոգիաների փոխանցման համար»,- ասել է նա՝ նշելով, որ կարող են ստեղծել  բարգավաճման, խաղաղության և կայունության, զարգացման և ազատության ապագա իրենց համար, տարածաշրջանի և հասարակությունների համար։

«Մենք կարող ենք ինքներս ապահովել տարածաշրջանի անվտանգությունը։ Մեզ պետք չէ, որ ուրիշ մեկը գա և մեզ  ապահովի մեր անվտանգությունը։ Մենք չպետք է թույլ տանք, որ մեր միջև երկար ժամանակ գոյություն ունեցող առողջ հարաբերությունները խաթարվեն և վատթարանան ինչ-որ մեկի կողմից՝ տարբեր պատրվակներով»,-ընդգծել է Իրանի նախագահը։

«Մեր տարածքը և Ադրբեջանի տարածքը կարող են դառնալ խաչմերուկ, որը կապում է Արևելքը Արևմուտքի և Հյուսիսը՝ Հարավի հետ։ Մենք գտնվում ենք այնպիսի աշխարհագրական դիրքում, որտեղ կարող ենք այդ կապերը հաստատել։ Դրանք  բնականաբար, պահանջում են մայրուղիների, երկաթուղիների, նավահանգիստների, առևտրային ճանապարհների և սահմանների առկայություն, որոնք մենք կարող ենք հատել։ Մենք կարող ենք միասին նստել և պլանավորել այս բաները»,- ասել է Փեզեշքիանը՝ հավելելով, որ «պետք է բացարձակապես և անվերապահորեն հարգեն միմյանց տարածքային ամբողջականությունը, քաղաքականությունը և անվտանգությունը, չպետք է մտադրություն ունենան միջամտել միմյանց ներքին գործերին»։

Իրանի նախագահի Ադրբեջանի պաշտոնական այցը նախօրեին ուշ երեկոյան ավարտվել է։

Թարգմանությունը՝ Էմմա Չոբանյանի