06.11.2024 | 18:23
Թրամփի պաշտոնավարման երկրորդ ժամկետը սպառնալիք է մարդու իրավունքների համար ԱՄՆ-ում և աշխարհում․ HRW
Ռուսաստան-Իրան․ գործընկերնե՞ր, թե՞ մրցակիցներ. DW-ի անդրադարձը
Քաղաքականություն
19.07.2022 | 13:12
Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը հուլիսի 19-ին Թեհրանում կհանդիպի Իսլամական Հանրապետության ղեկավար Իբրահիմ Ռաիսիի հետ։ Պուտինի՝ հունիսի վերջին Տաջիկստան և Թուրքմենստան կատարած այցից հետո սա Ռուսաստանի ղեկավարի երկրորդ արտասահմանյան այցն է ուկրաինական պատերազմի սկսվելուց ի վեր, գրում է DW-ի ռուսական ծառայությունը։
Ակնկալվում է, որ Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը նույնպես կմիանա Պուտինի և Ռաիսիի բանակցություններին՝ քննարկելու Սիրիայում տիրող իրավիճակը, որտեղ բոլոր երեք երկրները ներգրավված են քաղաքացիական հակամարտության մեջ։
Փորձագետների կարծիքով՝ Պուտինի և Ռաիսիի հանդիպումը մեծ խորհրդանշական նշանակություն ունի. այն թույլ կտա Ռուսաստանին և Իրանին, որոնք գտնվում են Արևմուտքի խիստ պատժամիջոցների տակ, ընդգծել իրենց ռազմական և տնտեսական համագործակցությունը և աշխարհին ցույց տալ, որ իրենք մեկուսացված չեն։ Վերջին շրջանում Մոսկվան և Թեհրանը ավելի ու ավելի են ընդհանուր եզրեր գտնում, իսկ երկու կողմերի պաշտոնյաները բազմիցս հայտարարել են քաղաքական-առրտրային համագործակցության ընդլայնման պատրաստակամության մասին:
Պուտինի այցը Թեհրան հատուկ ուշադրություն է գրավում նաև անցած շաբաթ Սպիտակ տան կողմից արված հայտարարության առնչությամբ, որ Իրանը պատրաստվում է Մոսկվային վաճառել մարտական անօդաչու թռչող սարքեր՝ Ուկրաինայում օգտագործելու համար։ Մեկնաբանելով այս հայտարարությունը՝ Թեհրանը միայն նշել է, որ տեխնոլոգիական ոլորտում Իրանի համագործակցությունը Ռուսաստանի հետ եղել է դեռևս ուկրաինական պատերազմի սկսվելուց առաջ։
Իրանի աճող դիվանագիտական մեկուսացման ֆոնին Ռուսաստանի հետ առևտրի ընդլայնումը կարող է ԱՄՆ-ի նավթային և բանկային պատժամիջոցների տակ գտնվող Իսլամական Հանրապետության տնտեսությունում որոշակի ակտիվություն կարող է նկատվել։ Ռուսաստանն, իր հերթին, Իրանը դիտարկում է որպես զենքի պոտենցիալ մատակարար, որը կարող է նաև կիսվել պատժամիջոցները շրջանցելու և սահմանափակումների ներքո նավթ արտահանելու հարցում իր փորձով:
Ըստ իրանական լրատվամիջոցների՝ Իրանիև Ռուսաստանի միջև առևտուրը զգալիորեն աճել է վերջին մի քանի ամիսների ընթացքում։ Հունիսի վերջին Աշխաբադում Կասպից ծովի գագաթնաժողովի շրջանակում Ռաիսիի հետ հանդիպման ժամանակ Պուտինը հայտարարեց, որ Իրանի հետ Ռուսաստանի առևտուրն անցյալ տարվա համեմատ աճել է 81 տոկոսով:
Չնայած դրան, երկու երկրների հարաբերությունները բարդանում են էներգետիկ խնդիրների պատճառով, քանի որ Ռուսաստանը գնալով կրճատում է Իրանի շուկայական մասնաբաժինը` փորձելով նոր գնորդներ գտնել սեփական նավթի համար:
«Փաստացիորեն Ռուսաստանն ու Իրանը առևտրային մրցակիցներ են, հատկապես էներգետիկ շուկայում»,- DW-ին տված հարցազրույցում ասել է Գիտության և քաղաքականության Բեռլինի հիմնադրամի (SWP) փորձագետ Համիդռեզա Ազիզին։
Այս պահին Իրանը, կարծես թե, զիջում է Ռուսաստանին էներգակիրների շուկայում իր առանց այն էլ համեստ մասնաբաժինը: Օրինակ, վերջին երեք ամիսների ընթացքում Իրանի նավթամթերքի վերամշակված արտադրանքի ամսական արտահանումը նվազել է 430,000-ից մինչև 330,000 տոննա։ Այս մասին հունիսի վերջին ԻԼՆԱ գործակալությանը հայտնել է Իրանի նավթ, գազ և նավթամթերք արտահանողների միության գլխավոր քարտուղար Համիդ Հոսեյնին:
Միևնույն ժամանակ, Ռուսաստանը սկսել է շուկայից դուրս մղել նաև իրանական պողպատ արտադրողներին. նրանց ամենամեծ գնորդները, ներառյալ Չինաստանը և Հարավային Կորեան, սկսել են գնել ռուսական պողպատը իջեցված գներով:
Քանի որ պատժամիջոցները խիստ սահմանափակում են Իրանի եկամուտը, արտահանումը կենսական նշանակություն ունի երկրի համար, որն այժմ գտնվում է տնտեսական ճգնաժամի մեջ՝ 50 տոկոսից բարձր գնաճով: Այնուամենայնիվ, իրանցիները, ըստ տեղական լրատվամիջոցների, ստիպված են ապրանքները վաճառել իջեցված գներով՝ մեծ զեղչեր առաջարկող ռուս մատակարարներից հետ չմնալու համար:
Տաթև Ֆռանգյան
