Աշխարհաքաղաքական ցունամիի մեջ հայտնվեցինք․ ՌԴ-ն կերպարանափոխվում է, ՀՀ-ում քչեր են հասկանում՝ ինչ է կատարվում․ Հակոբ Մովսես. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ

Լուրեր

20.11.2024 | 19:25
Ըմբիշ Էլեն Բաբաջանյանը` արծաթե մեդալակիր. զինվորականների ԱԱ
20.11.2024 | 19:15
Ինչ կփոխի Արփինե Սարգսյանի նշանակումը․ հարցում՝ Երևանում. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
20.11.2024 | 19:00
Պուտինը միջուկային զենքով կհարվածի՞ Ուկրաինային Բայդենի որոշումից հետո զարգացումների արդյունքում․ զրույց Ալեքսանդր Բոժկոյի հետ․ ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
20.11.2024 | 18:51
Ուկրաինային «առանձնակի զանգվածային» հրթիռային հարվածի սպառնալիքի մասին լուրերը կեղծ են․ հետախուզություն
20.11.2024 | 18:42
Իսրայելը հարվածներ է հասցրել սիրիական Պալմիրային
20.11.2024 | 18:30
Կարինե Քոչարը՝ Ռուբեն Քոչարի մեղադրանքների մասին
20.11.2024 | 18:19
Ռուսական ինքնաթիռից 250 կգ-անոց ռումբն ընկել է ՌԴ Բելգորոդի շրջանի դպրոցի վրա
20.11.2024 | 18:19
Փաշինյանն ընդունել է Հայաստանում Էստոնիայի նորանշանակ դեսպանին
20.11.2024 | 18:11
Անկարան «Զանգեզուրի միջանցքը» Բաքվի հետ կարևոր տրանսպորտային նախագիծ է համարում, օդային տագնապ Կիևում․ ԼՈՒՐԵՐ
20.11.2024 | 18:09
Հաջորդ տարի կունենանք համապարփակ զեկույց․ ՀՀ-ում մեկնարկում է ՏՀԶԿ/ՍԻԳՄԱ ծրագրի գնահատման գործընթաց
20.11.2024 | 18:00
Կրեմլը մերժել է Ուկրաինայում հակամարտությունը սառեցնելու տարբերակը
20.11.2024 | 17:52
Փաշինյանը Մանկավարժական համալսարանում ներկայացրել է «Ակադեմիական քաղաք» նախագծի կրթական կլաստերի նկարագիրը
20.11.2024 | 17:44
ԱՄՆ-ն Ուկրաինայի ԶՈՒ-ին թույլատրել է բրիտանական Storm Shadows-ներով հարվածել Ռուսաստանի խորքին․ Times
20.11.2024 | 17:35
Քաղաքապետարանի նախկին գլխավոր մասնագետը ՀՀ-ին կվերադարձնի շուրջ 200 հազար ԱՄՆ դոլարին համարժեք դրամ. ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման գործով վճիռ
20.11.2024 | 17:31
Պահանջում ենք դադարեցնել Ադրբեջանի դեմ քայլերը․ Բաքուն իր հերթին է Ֆրանսիայի դեսպանին կանչել ԱԳՆ
Բոլորը

Factor TV-ն զրուցել է բանաստեղծ, թարգմանիչ, ՀՀ մշակույթի նախկին նախարար Հակոբ Մովսեսի հետ

-Պարո՛ն Մովսես, 2021 թվականը թե՛ հասարակական տրամադրությունների և ընկալումների, թե՛ պետական գործերի ճգնաժամային լինելու առումով հետպատերազմական տրամաբանության մեջ էր։ Գերակշիռ էին ոչ դրական երևույթները՝ քաղաքական ցնցումներ, փոխհրաձգություններ և մարտեր սահմանին, տարվա վերջում՝ քաղաքապետի փոփոխություն և դրա շուրջ աղմուկ։ Ի՞նչ սովորեցրեց մեզ 2021 թվականը և այն ճգնաժամը, որով անցնում ենք։

-Ինձ թվում է՝ ճգնաժամային և հոգեբանական պատերազմի տարի էր, 2020 թվականին աշխարհաքաղաքական պատերազմ մղեցինք, իսկ անցած տարի մենք մղեցինք հոգեբանական պատերազմ։ Դա շատ դժվար պատերազմ է, որովհետև այն մղում ես ինքդ քեզ հետ, քո ընկալումների, պատմության քո փորձի դեմ՝ դառը կամ քաղցր։ Եվ շատ բան պետք է վերաիմաստավորես և վերախմբավորես։ Ես կարծում եմ՝ մեր ժողովուրդը պատվով է տանում այդ պատերազմը, որից կա՛մ արդեն դուրս է եկել, կա՛մ դեռ ոչ։ 2020 թվականի դառը փորձից քաղաքացին սովորեց հասարակական, քաղաքական շահերը վեր դասել իր անձնական կրքերից, պարտության դառնություններից, հաղթանակի ցանկությունից և այլն։ Ես այդ իմաստով 2021 թվականը համարում եմ հոգեբանական պատերազմի տարի։

– Կա՞ն հիմքեր պնդելու, որ այս տարի՝ 2022-ին կանգ կառնի ներհասարակական ճգնաժամի ընթացքը, թե՞ ժամանակներն են ցնցումային, և ընկել ենք ոչ դրական հոսքի մեջ, կանգառը մեզնից կախված չէ։ Որովհետև ճգնաժամը ճահճային երևույթ է՝ քաշում է և քեզ թույլ չի տալիս ոտքերդ ազատես, բարձրանաս, ոտքի կանգնես և խելքդ գլուխդ հավաքես, հասկանալու՝ ինչպես ես տունդ կարգի բերում։

-Բանն այն է, որ մենք վերջին երկու-երեք տարում հայտնվել ենք աշխարհաքաղաքական ցունամիի մեջ՝ և՛ երկրագնդի, մոլորակային մակարդակով, և՛ մեր տարածաշրջանի։ Աշխարհում մեծ փոփոխություններ են տեղի ունենում, մեր 200-ամյա դաշնակիցը համարվող Ռուսաստանը կերպարանափոխում է իր քաղաքական իմիջը։ Հայաստանում չեմ կարող ասել, թե կան մարդիկ, որոնք պարզ պատկերացնում են, թե ինչ է կատարվում Ռուսաստանում, իսկ եթե կան էլ՝ շատ քչերն են։ Դա իր ստվերներն է նետում մեր տարածաշրջանի վրա, և մենք ուզած-չուզած հայտնվում ենք այդ ստվերների մեջ՝ խելամիտ, թե ոչ խելամիտ կերպով։ Մեզ հետ ողբերգություն պատահեց, մենք ամբողջ ժողովրդով անխոհեմ գտնվեցինք, և 30 տարվա կառավարական համակարգով չկարողացանք կանխել մի պատերազմ, որը, ազնվորեն ասեմ, չգիտեմ՝ կարելի՞ էր կանխել, թե չէր կարելի։

-Այսօր մարդիկ գիտնականների, ակադեմիկոսների դեմքով եզրակացություններ են անում, որ կարելի էր կանխել պատերազմը, միայն թե այս կամ այն քայլն էր պետք անել։ Ինչո՞ւ Դուք վստահ չեք այդ հարցում։

-Ես վստահ չեմ, թե կարելի էր կանխել։ Այդ ակադեմիկոսներն ու գիտնականներն իրենց կարծիքն արտահայտելուց առաջ պետք է 30 տարվա իրավիճակը վերլուծեն և ասեն, թե ինչո՞վ կարելի էր կանխել։ Կարելի էր կանխել այն վիթխարի սպառազինությամբ, որ Հայաստանն ուներ, այն հասարակությամբ, որ ստեղծվել էր մեզանում, պետական ինստիտուտների և կառույցների անխախտ կառույցներով, մեր ժողովրդի՝ իր հողին կառչելու հոգեբանությա՞մբ․․․ տասնյակներով կարող ենք թվարկել։ Երբեմն մեր պատկերացումներն այնքան պրիմիտիվ են, որ մեզ թվում էր՝ մեկը կարող էր նստել ինքնաթիռ, գնալ Մոսկվա, Փարիզ, թե Բաքու, և հարցերը կարգավորել։ Պատմության մեջ կատակլիզմները շատ նման են հրաբուխների․ միանգամից չի ժայթքում հրաբուխը, ընդերքում այդ սալիկները շարժվում են, մագման․․․ ես նորից եմ ասում՝ չգիտեմ, կարո՞ղ էինք կանխել, թե՞ չէ։ Ովքեր կասեն՝ կարող էինք կանխել, իրենց կառարկեմ, ովքեր կասեն՝ չէինք կարող կանխել, իրենց էլ կառարկեմ։

Հարցազրույցն ամբողջությամբ՝ տեսանյութում։

Ռոբերտ Անանյան