16.12.2025 | 10:19
«Թրամփի ծրագիրը» նույնն է, ինչ «Զանգեզուրի միջանցքի» նախագիծը, որին Թեհրանը կտրականապես դեմ է. Վելայաթի
Բայդենը պետք է վերափոխի դաշինքը Անկարայի հետ․ Թուրքիան ԱՄՆ-ի ամենակարևոր դաշնակիցներից է, բայց ավելի շատ խնդիրներ է ստեղծում
Քաղաքականություն
08.06.2021 | 22:15
Թուրքիան Ամերիկայի ամենակարևոր դաշնակիցներից է, բայց ավելի շատ խնդիրներ է ստեղծում ԱՄՆ-ի համար, քան ՆԱՏՕ-ի որևէ այլ անդամ։ Wall Street Journal-ում այս մասին գրում է Հադսոնի համալսարանի ռազմավարության ու պետական կառավարման մասնագետ Ուոլթեր Ռասելլ Միդը՝ անդրադառնալով ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենի ու Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի առաջիկա հանդիպմանը, հաղորդում է «Ահվալ» գործակալությունը։
«Սառը պատերազմի տարիներ արևմտամետ, աշխարհիկ, հակասովետական Թուրքիան հիմա ղեկավարում է պոպուլիստ իսլամիստը։ Նախագահ Էրդողանը, որին Բայդենի վարչակազմը վերջերս մեղադրեց հակասեմական հայտարարությունների համար, ռազմական միջամտություններ է իրականացնում Լիբիայում ու Սիրիայում, Ադրբեջանում, հեռանում ժողովրդավարական ու եվրոպական շատ արժեքներից, զենք գնում Ռուսաստանից՝ ի հեճուկս ամերիկյան պատժամիջոցների։ Քանի որ այս ամիս նախագահ Բայդենը պատրաստվում է հանդիպել Էրդողանին, նա պետք է նորովի դիտարկի այս կարևոր հարաբերությունները»,- գրում է հեղինակը։
Նա նշում է, որ թուրքերը ևս ուրախ չեն, ինչը պարզել է թուրք բարձրաստիճան պաշտոնյաների հետ հանդիպումներում։ Եվ, ըստ հոդվածագրի, պատճառը ոչ միայն ամերիկյան պատժամիջոցներն են կամ Հայոց ցեղասպանության ճանաչման մասին ԱՄՆ որոշումը։
«Թուրքերը դժգոհում են Սիրիայի քրդական ուժերին տրվող ամերիկյան աջակցությունից, որոնք կոտրեցին ԻԼԻՊ-ի մեջքը՝ ստեղծելով կիսաանկախ քրդական գոտի հյուսիսարևելյան ու հյուսիսկենտրոնական Սիրիայում։ Թուրքերը Սիրիայի քրդերին համարում են PKK-ի ահաբեկիչների դաշնակիցներ։ Թուրքիայի նախագահին մոտ որոշ ազգայնականներ ու իսլամիստներ էլ նույնիսկ հավատում են, որ ԱՄՆ-ը կարող էր աջակցել կամ համակրել 2016թ․ Էրդողանի դեմ ռազմական հեղաշրջման փորձին»,- գրում է Միդը։
Նա նշում է, որ չնայած ներկայում առկա խնդիրերին՝ Թուրքիան ու Ամերիկան ընդհանուր շահեր ունեն։
«Երկու երկրներն էլ կուզենային խաղաղություն տեսնել Լիբիայում, Սիրիայում ու Իրաքում։ Երկուսն էլ կցանկանային, որ Իրանի ազդեցությունը զսպվեր: Երկուսն էլ կցանկանային սահմանափակել Ռուսաստանի հզորությունը Մերձավոր Արևելքում, Սև ծովում և Կովկասում։ Ե՛վ Անկարան, և՛ Վաշինգտոնը կցանկանային տեսնել, որ Ուզբեկստանը, Ղազախստանը ու Ղրղզստանը դիմադրեին Ռուսաստանի և Չինաստանի՝ վերածնված կայսերական համակարգերի մեջ ներքաշելու փորձերին»,- ասվում է հոդվածում։
Միդը նաև հավելում է, որ ինչ էլ պատահի Էրդողանին՝ Թուրքիան կարող է ավելի ժամանակակից դառնալ, բայց պարտադիր չէ, որ լինի ավելի արևմտյան կամ ավելի ժողովրդավարական։
«Անկարայի արտաքին քաղաքականությունը կշարունակի ավելի անկախ և պակաս կանխատեսելի լինել: Եթե Վաշինգտոնն ակնկալում է, որ Թուրքիան իրեն պահի Նիդերլանդների, Նորվեգիայի կամ Իսպանիայի պես, ապա այդ հարաբերությունները կվշտացնեն երկու կողմերին»,- գրում է հեղինակը։
Միդը կարծիք է հայտնում, որ եթե Սպիտակ տունը սկսի Թուրքիայի մասին մտածել այնպես, ինչպես Վիետնամի կամ Հնդկաստանի նման գործընկերների, ապա քաղաքական գործիչները կկարողանան ընդունել Անկարայի իրական աշխարհաքաղաքական արժեքը և ավելի հեշտությամբ կառավարել առաջացող լարվածությունը։
«Պարոն Բայդենի աշխատանքը Էրդողանի հետ հանդիպմանը ոչ թե ԱՄՆ-Թուրքիա հին դաշինքը փրկելն է, այլ նորի հիմքը դնելը»,- եզրափակում է Միդը։
Էմմա Չոբանյան
