2020-ին Հայաստանը Արցախին 75 մլրդ դրամի բյուջետային վարկ է տրամադրել

Մայիսի 24-ին հրավիրվել է Ազգային ժողովի մշտական հանձնաժողովների համատեղ նիստ,որտեղ ներկայացվել է Արցախի Հանրապետության 2020 թվականի պետական բյուջեի կատարման տարեկան հաշվետվությունը:Նիստին ներկա էին Ազգային ժողովի նախագահ Արթուր Թովմասյանը, Կառավարության անդամներ, պատգամավորներ. հաղորդում են ԱՀ ԱԺ լրատվության և հանրության հետ կապերի բաժնից:

Նախքան պետական բյուջեի հաշվետվության ներկայացնելը, պետնախարար-ֆինանսների նախարար Գրիգորի Մարտիրոսյանը անդրադարձել է հանրապետության սոցիալ-տնտեսական հիմնական ցուցանիշներին` ներկայացնելով, թե ինչ մակրոտնտեսական միջավայրում է իրականացվել բյուջեի կատարողականը:

2020 թվականին տեղի ունեցած արհավիրքները (նոր տիպի կորոնավիրուսի տարածումը և սեպտեմբերի 27-ին Ադրբեջանի կողմից սանձազերծված պատերազմը) ահագին վնաս են հասցրել երկրի տնտեսության բնականոն զարգացմանը։ Արտակարգ իրավիճակի և կիրառվող սահմանափակումների պայմաններում, ինչպես նաև պատերազմական գործողությունների հետևանքով տնտեսության գրեթե բոլոր ճյուղերում արձանագրվել է անկում, որի արդյունքում 2020 թվականին համախառն ներքին արդյունքն իրական արտահայտությամբ նվազել է 22.4 տոկոսով և կազմել է 270.9 մլրդ ՀՀ դրամ (2019 թվականի 342.5 մլրդ ՀՀ դրամի դիմաց)՝ 2.0 տոկոս դեֆլյատորի պայմաններում, իսկ տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը կազմել է 76.8 տոկոս: Նման անկման համար հիմք են հանդիսացել նյութական արտադրության ճյուղերի, մասնավորապես՝ արդյունաբերության (-9.2 տոկոսային կետ), առևտրի և ծառայությունների (-6.4 տոկոսային կետ), շինարարության (-2.4 տոկոսային կետ) և գյուղատնտեսության (-2.1 տոկոսային կետ) ոլորտների ավելացված արժեքի նվազումը:

Մեկ շնչին ընկնող ՀՆԱ-ն կազմել է 1 մլն 820.1 հազար դրամ կամ 3,722.0 ԱՄՆ դոլար` նախորդ տարվա 2 մլն 307.6 հազար դրամի կամ 4,803.0 ԱՄՆ դոլարի դիմաց:

Նյութական արտադրության հիմնական ոլորտներում արձանագրվել են հետևյալ ցուցանիշները.

– արդյունաբերական արտադրանքի ծավալը կազմել է 103.2 մլրդ դրամ` 2019 թվականի համեմատ իրական արտահայտությամբ նվազելով 36.3 տոկոսով,

– շինարարության ծավալը կազմել է շուրջ 50.3 մլրդ դրամ` նախորդ տարվա համեմատ նվազելով 22.2 տոկոսով,

– գյուղատնտեսական արտադրանքի ծավալը կազմել է 56.5 մլրդ դրամ, նախորդ տարվա 70.6 մլրդ դրամի դիմաց, կամ նվազել է 21.7 տոկոսով:

2020 թվականի միջին ամսական անվանական աշխատավարձը 2019 թվականի նկատմամբ աճել է 7.7 տոկոսով և կազմել 188,960 դրամ (նախորդ տարի 175,522 դրամ):

Արտաքին առևտրաշրջանառության ծավալը 2020 թվականին կազմել է 417.8 մլն ԱՄՆ դոլար` 2019 թվականի համեմատ նվազելով 36.3 տոկոսով:

Ապրանքների ներմուծման ծավալը նվազել է 24.7 տոկոսով` կազմելով 280.8 մլն ԱՄՆ դոլար, արտահանման ծավալը՝ 51.6 տոկոսով և կազմել 137.0 մլն ԱՄՆ դոլար:

Գնաճը 2020 թվականին կազմել է 0.8 տոկոս:

2020 թվականի պետական բյուջեով պլանավորված 56 մլրդ 937.1 մլն դրամ սեփական եկամուտների դիմաց փաստացի մուտքերը կազմել են 49 մլրդ 498.7 մլն դրամ կամ ծրագրավորված ցուցանիշը կատարվել է 86.9 տոկոսով, որն իր հերթին 17.7 տոկոսով կամ 10 մլրդ 636.3 մլն դրամով պակաս է 2019 թվականի փաստացի հավաքագրված եկամուտներից:

Նախատեսված 55 մլրդ 969.9 մլն դրամ հարկային եկամուտների և պետական տուրքի դիմաց պետական բյուջե է մուտքագրվել 47 մլրդ 781.1 մլն դրամ կամ պլանավորված ցուցանիշը կատարվել է 85.4 տոկոսով:

«Հարկեր/ՀՆԱ» հարաբերակցությունը կազմել է 17.6 տոկոս: Ընդհանուր առմամբ, հարկային եկամուտների ավելի քան 78 տոկոսն ապահովվել է խոշոր հարկ վճարողների հաշվին:

Հայաստանի Հանրապետությունից ստացված բյուջետային վարկի գումարը կազմել է 75 մլրդ 124.0 մլն դրամ:

Պետական բյուջեի հավելուրդը կազմել է 2 մլրդ 064.9 մլն դրամ, որը հիմնականում ուղղվել է նախկինում ներգրավված փոխառու միջոցների մարմանը:

Արցախի Հանրապետության 2020 թվականի պետական բյուջեի փաստացի ծախսերը կազմել են 122 մլրդ 557.9 մլն դրամ` ապահովելով պլանավորված ցուցանիշի 89.7 տոկոսը:

Պետական բյուջեն կատարվել է առանց ծախսերի գծով ընթացիկ պարտքերի կուտակման: Ամբողջ ծավալով ֆինանսավորվել են աշխատավարձերը, թոշակները, նպաստները և սոցիալական բնույթի այլ ծախսերը, ինչպես նաև կորոնավիրուսով և պատերազմական գործողություններով պայմանավորված հրատապ ծրագրերը:

2020 թվականի պետական բյուջեի հիմնական ծախսային ուղղությունները հետևյալն էին.

Տնտեսական հարաբերությունների բնագավառին ուղղված ծախսերը կազմել են 18.1 մլրդ դրամ (նախորդ տարվա համեմատ աճելով 31.0 տոկոսով կամ 4 մլրդ 277.5 մլն դրամով), որի գերակշիռ մասն ուղղվել է.

Գյուղատնտեսության բնագավառին, որի ծախսերը կազմել են 5 մլրդ 437.3 մլն դրամ` նախատեսված 6 մլրդ 218.9 մլն դրամի դիմաց կամ կատարվել են 87.4%-ով:

Փոքր և միջին ձեռնարկատիրության աջակցման ծրագրի իրականացմանն Արցախի ներդրումային հիմնադրամի միջոցով, որի շրջանակներում 2020 թվականի պետական բյուջեից հատկացվել է 4 մլրդ 150.0 մլն դրամ:

«Վառելիք և էներգետիկա» բնագավառին` 3 մլրդ 964.6 մլն դրամ` նախորդ տարվա 2.7 մլրդ դրամի դիմաց, ինչը պայմանավորված էր պատերազմական գործողությունների հետևանքով բնակչության կողմից սպառվող էլեկտրաէներգիայի ծախսերի որոշ մասի սուբսիդավորմամբ։

Կապիտալ ներդրումների ծրագրով ծախսերը կազմել են 24 մլրդ 077.4 մլն դրամ, որը կազմում է ծրագրավորված ցուցանիշի 95.5 տոկոսը: 2019 թվականի համեմատ կապիտալ ներդրումների ծրագրի գծով հատկացված ծախսերն աճել են 3.4 տոկոսով` կազմելով ընդհանուր բյուջեի ծախսերի շուրջ 22.2 տոկոսը:

Տրամադրված միջոցներն ուղղվել են ինչպես տնտեսության տարբեր ճյուղերի ու ենթակառուցվածքների զարգացմանը, այնպես էլ սոցիալական նշանակության աշխատանքների կատարմանը:

Սոցիալական պաշտպանության ոլորտի ծախսերը նախատեսված 26 մլրդ 119.8 մլն դրամի դիմաց փաստացի կազմել են 23 մլրդ 762.9 մլն դրամ կամ ծրագիրը կատարվել է 91.0 տոկոսով, որն ուղղվել է սոցիալական բնագավառի 50-ից ավելի ծրագրերի իրականացմանը: Սոցիալական պաշտպանությունը ծախսային կառուցվածքում ամենամեծ մասնաբաժին ունեցող ոլորտներից է, որը ընդհանուր բյուջեի ծախսերում կազմել է 19.4 տոկոս:

Կրթության բնագավառի ծախսերը նախատեսված 16 մլրդ 266.2 մլն դրամի դիմաց փաստացի կազմել են 14 մլրդ 287.4 մլն դրամ կամ կատարվել են 87.8 տոկոսով, իսկ ընդհանուր բյուջեի ծախսերում կազմել 11.7 տոկոս:

Առողջապահության բնագավառի ֆինանսավորման ծախսերը նախատեսված 7 մլրդ 811.7 մլն դրամի դիմաց փաստացի կազմել են 6 մլրդ 583.9 մլն դրամ կամ կատարվել 84.3 տոկոսով (պետական բյուջեի ընդհանուր ծախսերի 5.4 տոկոս):

Մշակույթի և երիտասարդության բնագավառի ծախսերը նախատեսված 3 մլրդ 070.8 մլն դրամի դիմաց փաստացի կազմել են 2 մլրդ 846.3 մլն դրամ:

Պետնախարարը վերջում նշել է, որ 2020 թվականի պետական բյուջեն կատարվել է նպատակայնության և հասցեականության սկզբունքներից ելնելով` որպես նպատակ ապահովելով կորոնավիրուսի և պատերազմական գործողությունների ազդեցության մեղմացումը մեր ժողովրդի բարեկեցության վրա:

Գրիգորի Մարտիրոսյանի ելույթից հետո պատգամավորները հանդես եկան հարցադրումներով: