Մրգերը շքեղություն են դառնում Էրդողանի Թուրքիայում, մինչդեռ գնաճը սպառնում է նրա վերընտրությանը․ Financial Times
Քաղաքականություն
08.07.2022 | 23:30Financial Times-ն անդրադարձ է կատարել Թուրքիայում տիրող սոցիալ-տնտեսական վատթար իրավիճակին, աննախադեպ գնաճին ու նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի վերընտրվելու հավանականությանը։ Մասնավորապես, լրատվամիջոցը գրում է, որ նախագահին վերագրվող հին ասացվածքը տարածված է դարձել Թուրքիայում, քանի որ մարդիկ վերջին ամիսներին բախվում են աստղաբաշխական գների աճին. «Չկա կառավարություն, որը չի կարող տապալվել դատարկ կաթսայով»:
Ըստ հրապարակման՝ որպես խելամիտ գործիչ, որը պատրաստվում է վերընտրվել մեկ տարվա ընթացքում, Էրդողանը կարող էր պայքարել գնաճի դեմ, որը հասել է արդեն մոտ 80 տոկոսի։ Սակայն փոխարենը նա շարունակում է վարել այնպիսի քաղաքականություն, որը փորձագետները որակում են որպես հսկա տնտեսական փորձ:
Էրդողանը, որը մերժում է լայնորեն ընդունված տնտեսական այն միտքը, որ փոխառությունների ավելի բարձր ծախսերն օգնում են զսպել գնաճը, վերջին երեք տարիներին աշխատանքից ազատել է Կենտրոնական բանկի երեք ղեկավարների և կարգադրել ագրեսիվ տոկոսադրույքների կրճատում։ Նրա մոտեցումն այնպիսի ուժեղ գնաճ է հրահրել, որ ԱՄՀ-ն կանխատեսում է, որ այս տարի Թուրքիայի գների աճի տեմպերը կգերազանցեն միայն Վենեսուելան, Սուդանը և Զիմբաբվեն:
Շատ ընտանիքներ պայքարում են՝ դիմակայելու վերջին տասնամյակների վատթարագույն տնտեսական ճգնաժամին:
«Ես չեմ մոտենում մրգերին։ Նախկինում երեխաների համար դա հիմնական կարիքն էր՝ լի վիտամիններով։ Բայց հիմա դա շքեղություն է»,- լրատվամիջոցին ասել է 52-ամյա քաղծառայողը, որը գնումներ է կատարել Անկարայի Քեչիորեն թաղամասի շուկայում։
Թուրք քաղաքացիների և շատ օտարերկրյա դիտորդների համար հարցն այն է՝ արդյո՞ք գնալով ավելի ու ավելի տարածված դժվարությունները վերջի սկիզբն են ազդարարելու այն մարդու համար, որը գերիշխում է երկրի քաղաքականության մեջ գրեթե երկու տասնամյակ: Նախագահական և խորհրդարանական ընտրությունները նախատեսված են 2023 թվականի հունիսին, սակայն կարող են տեղի ունենալ ավելի վաղ, եթե Էրդողանը զգա, որ իր հնարավորությունները կբարելավվեն՝ արտահերթ քվեարկություն հրավիրելով։
«Բոլորը մտածում են՝ ի՞նչ կլինի․ կմնա՞, թե՞ կգնա»,- ասել է Էլիֆը՝ 17-ամյա մատուցողուհի Քեչիորենից, որն առաջին անգամ է ընտրելու:
Նշվում է, որ ըստ սոցհարցումների՝ Էրդողանի «Արդարություն և զարգացում» կուսակցության և նրա դաշնակիցների ձայների ընդհանուր բաժինը հունիսին կազմել է ընդամենը 32 տոկոս, չկողմնորոշված ընտրողներն ու բողոքի ձայները չեն բաշխվել։ Նախագահի դեմ միավորված վեց ընդդիմադիր կուսակցությունների ընդհանուր թիվը կազմել է շուրջ 37 տոկոս՝ հասնելով 48 տոկոսի, եթե ներառվեն քրդական կուսակցության ձայները, որը նույնպես դեմ է Էրդողանին։
Բարեկեցության կտրուկ անկումը նշանակում է, որ ըստ Türkiye Raporu սոցիոլոգիական գործակալության տնօրեն Ջան Սելջուկի՝ «բազային սցենարն» այժմ այն է, որ Էրդողանը կպարտվի և՛ խորհրդարանական, և՛ նախագահական ընտրություններում։ Սակայն որոշ վերլուծաբաններ զգուշացնում են, որ վաղաժամ է կանխատեսել ԱԶԿ-ի դարաշրջանի ավարտը, հատկապես, երբ ընդդիմադիր կուսակցությունների դաշինքը, որը միավորվել է ընդդեմ նախագահի, դեռևս պետք է որոշի այն միասնական թեկնածուին, որը կփոխարինի նրան:
«Էրդողանի համար դժվար է հաղթել հաջորդ ընտրություններում։ Բայց ընտրողները պետք է իմանան, որ այլընտրանքային թեկնածուները կամ տարբերակները կկարողանան լուծել ճգնաժամը»,- ասում է Անկարայի TOBB համալսարանի քաղաքագետ Բուրակ Բիլգեհան Օզփեքը:
Էրդողանը, ամենայն հավանականությամբ, շատ է աշխատելու՝ ընդդիմադիր դաշինքի փխրուն միասնականությունը խաթարելու համար։ Դաշինքում շատերը նաև վախենում են, որ Թուրքիայի նախագահը, որն արդեն բանտարկել է քաղաքական հակառակորդներին և փորձում է ճնշել խոսքի ազատությունը, կարող է դիմել ընտրակեղծիքների կամ այլ գաղտնի մեթոդների՝ իշխանությունը պահելու համար:
Շատ բան, ի վերջո, կախված կլինի ԱԶԿ-ի երկարամյա ընտրողների դիրքորոշումից, որոնք այժմ տատանվում են: Նրանցից մեկն է տնային տնտեսուհի Այշե Արսլանը, որը դառը ծիծաղել է՝ մեկ կիլոգրամ կիտրոնի գինը տեսնելով։ Լրատվամիջոցին Արսլանն ասել է, որ շնորհակալ է, որ ի տարբերություն իր ծանոթների՝ իր ճաշի կաթսան դատարկ չէ: Բայց նա այժմ հազվադեպ է միս գնում՝ փոխարենը ընտրելով ավելի էժան ընդեղեն և հացահատիկ:
Էմմա Չոբանյան