24.11.2024 | 10:01
Փակ է «Ամբերդ» կայանից դեպի Քարի լիճ տանող ավտոճանապարհը
ԱՄՆ Պետդեպարտամենտի զեկույցը ՀՀ ԶՈւ-ում ոչ մարտական պայմաններում կորուստների մասին
Քաղաքականություն
13.04.2022 | 12:18
ԱՄՆ Պետդեպարտամենտը հրապարակել է 2021 թվականի «Մարդու իրավունքների համաշխարհային զեկույցը», որում անդրադարձ կա նաև Հայաստանին։
Զեկույցի առաջին բաժնում, որը վերաբերում է անձի անձեռնմխելիությանը, ասվում է, որ հաղորդումներ չկան այն մասին, որ կառավարությունը կամ նրա գործակալները կամայական կամ անօրինական սպանություններ են իրականացրել: Ըստ զեկույցի՝ ապօրինի սպանությունների մասին հաղորդումներ ստացվել են 2020 թվականի աշնանը էթնիկ հայերի և ադրբեջանական ուժերի միջև ինտենսիվ մարտերի ժամանակ։
Զեկույցում նշվում է, որ իրավապաշտպան հասարակական կազմակերպությունները շարունակել են մտահոգություն հայտնել բանակում ոչ մարտական պայմաններում մահերի և իրավապահ մարմինների կողմից այդ մահերի վերաբերյալ արժանահավատ հետաքննություն իրականացնելու ձախողման առնչությամբ: Ըստ քաղաքացիական հասարակական կազմակերպությունների և զոհերի ընտանիքների՝ ոչ մարտական գործողությունների հետևանքով շատ մահեր նախաքննության փուլում որպես ինքնասպանություն որակելու պրակտիկան նվազեցնում է խախտումների բացահայտման հավանականությունը: Իրավապաշտպանների կարծիքով՝ զինվորականների մահվան դեպքերը հետաքննելու ամենամեծ խոչընդոտը եղել է հիմնական ապացույցների ոչնչացումը կամ չպահպանումը ինչպես զինվորական հրամանատարության (ներքին հետաքննության դեպքերում), այնպես էլ գործով աշխատող կոնկրետ քննչական մարմնի կողմից։
Դիտորդների կարծիքով՝ 2020 թվականի աշնանը տեղի ունեցած մարտերից հետո զինվորների շրջանում ինքնասպանությունների թիվը նկատելիորեն աճել է։ Տարվա ընթացքում կառավարությունը նախաձեռնել է ծրագրեր՝ անվճար հոգեբանական օգնություն ցուցաբերելու հակամարտությունների հազարավոր մասնակիցներին, զինվորականներին և նրանց ընտանիքներին: Ըստ հասարակական կազմակերպությունների՝ տրամադրված օգնությունը միշտ չէ, որ եղել է բավարար կամ արդյունավետ։
Զեկույցում նաև նշվում է, որ Կարմիր Խաչի միջազգային կոմիտեն (ԿԽՄԿ) անհայտ կորածների գործեր է վարել՝ կապված Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության հետ և աշխատել կառավարության հետ՝ կազմելու անհայտ կորածների համընդհանուր ցուցակը։ ԿԽՄԿ-ի տվյալներով՝ 1990-ականներից ի վեր ավելի քան 5000 հայ և ադրբեջանցի անհայտ կորած է համարվում հակամարտության հետևանքով։ ՀՀ Ոստիկանության տվյալներով՝ 2019 թվականի դրությամբ 1990-ականներից ի վեր հակամարտության պատճառով անհետ կորել է 867 քաղաքացի։ 2020 թվականի մարտերից հետո 2021-ի հոկտեմբերի 29-ի դրությամբ 321 մարդ է անհետ կորել։
Տաթև Ֆռանգյան
