Քաղաքականություն
31.03.2022 | 19:47Factor TV-ի զրուցակիցը ռազմաքաղաքական հարցերով փորձագետ Արեգ Քոչինյանն է
-Պարո՛ն Քոչինյան, վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարում է, որ Հայաստանը պատրաստ է Ադրբեջանի հետ խաղաղության պայմանագրի շուրջ բանակցություններ սկսել։ Կառավարության նիստում նա ասաց՝ ապրիլի 6-ին Բրյուսելում Շառլ Միշելի միջնորդությամբ հանդիպելու է Ալիևի հետ, և հույս ունի՝ կքննարկի և կհամաձայնեցնի խաղաղության բանակցության մեկնարկի հարցերը։ Ի՞նչ գործոններից է կախված՝ կսկսվի՞ բանակցություն, թե՞ ոչ։ Հարցը միայն երկու երկրի տիրույթո՞ւմ է։
-Բնականաբար՝ միայն Հայաստան-Ադրբեջան տիրույթում չէ։ Այստեղ կան մի շարք հանգամանքներ, և այստեղ ինձ շատ թեթև լավատեսության շող կարտաբերեմ, որը հետևյալն է․ կարծես թե ստեղծվում է այսպիսի մոմենտում, երբ Հայաստանի իշխանության արտահայտած առաջնահերթությունն առ այն, որ մեզ պետք է խաղաղություն Ադրբեջանի հետ և հարաբերության կարգավորում՝ Թուրքիայի հետ, համադրվում է այդ երկրների՝ գոնե այս պահին վերբալ դաշտում արտահայտվող մոտեցման հետ, և համադրվում է Արևմուտքի ցանկությունների հետ։ Միաժամանակ՝ ՌԴ-ն, որ կտրականապես դեմ կլիներ թե՛ հայ-թուրքական կարգավորմանը, թե՛ Ադրբեջանի հետ խաղաղության ստորագրմանը, ժամանակավորապես թուլացած է և զբաղված է Ուկրաինայով։
-Բայց ՌԴ ԱԳՆ ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան հասցրեց հայտարարել, որ դեռ վաղ է խոսել Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության պայմանագրի ստորագրումից։
-Իմ լավատեսական այս մտքի հիմքն այն է, որ Ռուսաստանը զբաղված է, և հիմա հնարավորություն չունի այս պահին իր ամբողջ ներուժը դնելու, որ այս գործընթացը ձախողվի, միաժամանակ՝ Արևմուտքը ծայրաստիճան շահագրգիռ է, որ այս գործընթացը հաջողի։
-Իսկ ինչո՞ւ պետք է ՌԴ-ն ուզենա, որ ՀՀ-ն և Ադրբեջանը չկնքեն խաղաղության պայմանագիր։
–Որովհետև Հայաստանն ու Ադրբեջանը հասնում են հարաբերությունների կարգավորման, առաջին հերթին ռուս խաղաղարար զորակազմի դերն է դրվում հարցականի տակ, երկրորդ՝ որովհետև թե՛ հայ-ադրբեջանական, թե՛ հայ-թուրքական կոնֆլիկտը ՌԴ-ի ամենակարևոր խաղաքարտն է ՀՀ-ի հետ իր հարաբերություններում և ՀՀ-ում իր ազդեցությունը ծավալելու հարցում։ Իսկ ՀՀ-ում ՌԴ-ի ունեցած ազդեցությունը հիմնական՝ առյուծի բաժինն է տարածաշրջանային ազդեցության մեջ։ Եթե կարգավորվում են հայ-ադրբեջանական և հայ-թուրքական հարաբերությունները, ՌԴ-ի տարածաշրջանային դերը որակապես է թուլանում, ոչ թե քանակապես։
-Եթե նույնիսկ ընդունենք, որ ՌԴ-ն թուլացել է ուկրաինական պատերազմի արդյունքում, այդուհանդերձ՝ Ձեր նշած վերջին հանգամանքը նշանակում է՝ կփորձի՞ խոչընդոտել այդ պրոցեսներին։
-Իհարկե՝ ունի նման գործիքներ, և այստեղ ես կարևորում եմ Արևմուտքի դերը։ Եկեք կոնկրետ խոսենք՝ Արևմուտքը կամ ԱՄՆ-ն մեր սիրուն աչքերի համար չէ, որ ուզում են՝ հայ-թուրքական հարաբերությունները կարգավորվեն, և ես պնդում եմ, որ անում են շատ բաներ՝ հայ-թուրքական հարաբերությունները կարգավորվեն։ Յուրաքանչյուր հանդիպումից առաջ ԱՄՆ պետքարտուղարը և նախագահի անվտանգության հարցերով խորհրդականը զանգում են Թուրքիայի իրենց պաշտոնակիցներին, անգամ հաղորդագրությունների մեջ են նշում, որ ծայրաստիճան կարևոր է հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորումն ԱՄՆ-ի համար։
ԱՄՆ-ն սա անում է, որովհետև վաղուցվանից ունեն հաշվարկ՝ եթե իրենք հասնում են հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորմանը, դա էականորեն կսահմանափակի ՌԴ-ի ազդեցությունն այս տարածաշրջանում։ Իսկ հիմա, երբ կա հայ-թուրքական կոնֆլիկտը և ծայրաստիճան լարված կոնֆլիկտն Արևմուտքի և ՌԴ-ի միջև, ՌԴ-ին Հարավային Կովկասում զսպելու և դերը նվազեցնելու գործոնն Արևմուտքի համար առաջնահերթություն է դարձել։
Հարցազրույցն ամբողջությամբ՝ տեսանյութում։
Ռոբերտ Անանյան
