14.12.2024 | 19:57
Ինչ իրավիճակ է ճանապարհներին 19։35-ի դրությամբ
Առողջությունը Չեռնոբիլում թողած․ աղետից 35 տարի անց վթարի լիկվիդատորները մնացել են առանց ուշադրության. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
Հասարակություն
19.12.2021 | 17:02
Չեռնոբիլ․ խորհրդային Ուկրաինայի այս ատոմակայանի վթարից 35 տարի է անցել։ Չնայած 3.5 տասնամյակի հեռավորությանը՝ մարդկության պատմության ամենախոշոր տեխնածին աղետի հետևանքները դեռ երկար կհիշեցնեն իրենց մասին։ Դրանք մինչ օրս էլ, բառի բուն իմաստով, իրենց մաշկի վրա զգում են անգամ այդ տարիներին Մեծամորի ատոմակայանում աշխատածները, որոնք հայտնի են Չեռնոբիլի լիկվիդատորներ անունով։
Չեռնոբիլի ատոմակայանի վթարի վերացման աշխատանքներին շուրջ 3000 հայ է մասնակցել, նրանց կեսից ավելին արդեն ողջ չէ՝ մահացել է տարբեր հիվանդություններից, հիմնականում՝ քաղցկեղից։
Factor TV-ի զրուցակիցներն այդ տարիներից իրենց հետ միայն տհաճ հիշողություններ ու առողջական բազմաթիվ խնդիրներ են բերել։ Համբարձում Հովհաննիսյանը շատ լավ հասկանում էր՝ ուր է գնում և ինչի հետ է գործ ունենալու, բայց հրաժարվելու տարբերակ չուներ։
Խմբին դիմավորել են, հատուկ արտահագուստ տվել, կապարապատված մեքենաներով ատոմակայանի տարածք տեղափոխել։
Շատերը չէին էլ պատկերացնում, թե իրականում ուր են եկել ու ինչի հետ գործ ունեն։ Եթե Մեծամորի ատոմակայանում աշխատանքի ընթացքում տարեկան ճառագայթման թույլատրելի չափը 5 ռենտգեն էր և չափը լրանալուց հետո աշխատակցի մուտքը բարձր ճառագայթմամբ հատվածներ մեկ տարով արգելվում էր, ապա Չեռնոբիլում թույլատրելի չափ սահմանվեց 22 ռենտգենը։ Ճառագայթման այդպիսի չափաբաժին ստացողին տուն էին ուղարկում։
4-րդ էներգաբլոկի պայթյունի հետևանքով ռադիոակտիվ ցեզիումի բեկորները տարածվել էին ամբողջ տարածքում, երբեմն անհասանելի վայրերում։
Ճառագայթման հետևանքով մոտակա դաշտերն ու անտառները դեղնել էին։ Ու այդպիսի պայմաններում Համբարձում Հովհաննիսյանի գլխավորած խումբն աշխատեց 33 օր։ Նրան փաստաթուղթ էին տվել, որ ծառայության ընթացքում 15 ռենտգեն ճառագայթում է ստացել, բայց, ինչպես ավելի ուշ պարզվեց, իրական ճառագայթման չափը թաքցվել է։ 45 ռենտգեն ճառագայթում ստացած Համբարձում Հովհաննիսյանը գործընկերների հետ Հայաստան է վերադարձել։
Լիկվիդատորները, որ կորցրած առողջության դիմաց երկար տարիներ փոխհատուցում են ստացել, ուշադրության պակաս ու դժգոհություն չունեին, քանի դեռ նրանց սպասարկող առողջապահական հաստատությունը չէր փակվել․ այնտեղ անգամ անվճար սնունդ էին ստանում։
Չեռնոբիլի լիկվիդատորներին սպասարկում էին Այրվածքաբանության կենտրոնում գործող բաժանմունքում, որը փակվեց կորոնավիրուսի համաճարակի պատճառով։ Խոստացել էին վերաբացել, բայց ասում են սայլը տեղից չի շարժվում։
Այրվածքաբանական կենտրոնից մեզ միայն փոխանցեցին, որ այդ քաղաքացիներն առանց բուժօգնության չեն մնալու։ Նրանք իրավունք ունեն բուժօգնություն ստանալ ցանկացած բժշկական կենտրոնում, որը պետպատվեր է սպասարկում։
Բաժանմունքի վերաբացման հարցն այս պահին չի քննարկվում։ Ստացվում է՝ անվճար ստուգումներ կարող են անցնել, բայց մի շարք արտոնություններից, այդ թվում՝ ստացիոնար բուժման հնարավորությունից զրկված են։ Բացի այդ, բաժանմունքում բժիշկները մասնագիտացված էին, բոլորի խնդիրներին՝ անհատապես տեղյակ, իսկ հիմա այլ կենտրոններ այցելելու դեպքում հաճախ չեն ստանում մասնագիտական այն օգնությունը, որ կար նախկինում, և 35 տարվա ցավը ավելի սուր է զգացնել տալիս։
Մանրամասները՝ տեսանյութում։
Սաթենիկ Հայրապետյան
