Սողացող թրքացում․ Թուրքիան գրավում է օտար երկրի տարածքները
Քաղաքականություն
08.06.2021 | 12:18Սիրիայի հյուսիսն ու հյուսիս-արևելքը Դամասկոսը գրեթե չի վերահսկում։ Անկարան այնտեղ կառուցում է հիվանդանոցներ ու դպրոցներ, անձը հաստատող փաստաթղթեր է բաժանում, շրջանառության մեջ է դնում թուրքական լիրան, իսկ քրդաբնակ շրջանները վերաբնակեցնում է սուննի արաբներով ու թուրքմեններով։ «ՌԻԱ Նովոստին» փորձել է պարզել՝ արդյո՞ք Թուրքիան սպառնում է Սիրիայի ինքնիշխանությանը։
«Սիրիայի ԱԳ նախարարությունը դատապարտում է թուրքական ռեժիմի գործողությունները, որն ահաբեկիչների կողմից վերահսկվող Իդլիբի տարածքներում քաղաքացիական կարգավիճակի գրանցման մեխանիզմ է ստեղծել: Սիրիայի անձը հաստատող վկայականները և ընտանեկան փաստաթղթերը չեղյալ են հայտարարվում, փոխարինվում են անօրինական` թուրքականներով: Սա թրքացման քաղաքականության գագաթնակետն է»,- հայտնում է սիրիական լրատվական գործակալությունը։
Դամասկոսը նաև դատապարտել է Ֆրանսիայից և Նիդերլանդներից պատվիրակությունների «անօրինական մուտքը» երկիր: Նրանք եղել են «Սիրիայի ժողովրդավարական ուժերի» արաբ-քրդական կազմավորումների կողմից վերահսկվող տարածքներում։
«Արևմուտքը գործում է արհամարհական՝ ցույց տալով, որ երկրի հյուսիս-արևելքը չի ենթարկվում կենտրոնական իշխանություններին: Իրականում դա ճիշտ չէ»,- գրում է «ՌԻԱ Նովոստին»:
Օրինակ՝ մայիսի 26-ին կայացած նախագահական ընտրություններում ընտրատեղամասերը գործում էին նաև Ղամիշլիում և Ալ-Խասեկում:
Սակայն այլ է իրավիճակը հյուսիսում՝ Թուրքիայի հետ սահմանամերձ շրջաններում։ Անկարան այնտեղ ռազմական գործողություններ է իրականացրել քրդերի դեմ. 2018-ի հունվարից մարտ ամիսներին՝ «Ձիթենու ճյուղ» և 2016-ի օգոստոսից մինչև 2017-ի մարտ ամիսներին՝ «Եփրատի վահան» օպերացիաները: Այս տարածքներում, ինչպես նաև Իդլիբի ապաէսկալացման գոտում, շարունակում են մնալ սիրիական ընդդիմության թուրքամետ ուժերը:
Արդեն մի քանի տարի է՝ արևմտյան և արաբական լրատվամիջոցները խոսում են տարածաշրջանի թրքացման մասին. բնակավայրերին տալիս են թուրքական անվանումներ, սիրիական ֆունտին փոխարինում է թուրքական լիրան: Փոխվում է նաև ժողովրդագրական կազմը. թուրքմեններն ու սուննի արաբները վերաբնակեցվում են քրդական շրջաններում։
Ավանդաբար, Անկարան կիրառում է «փափուկ ուժ». վերականգնվել կամ վերակառուցվել են դպրոցները, ծրագիրը հարմարեցվել է թուրքերենին: Մասնավորապես, պատմության դասագրքերում «Օսմանյան օկուպացիան» փոխարինվել է «Օսմանյան տիրապետությամբ»: Հազարավոր ուսուցիչներ աշխատավարձ են ստանում հարևան պետությունից, իսկ թուրքերենը դասավանդվում է առաջին դասարանից, իսկ շրջանավարտներին առաջարկվում է ընդունվել Թուրքիայի բուհեր:
Հիվանդանոցների վերականգնումը նույնպես ֆինանսավորվում է Անկարայի կողմից: Մայիսի վերջին Anadolu գործակալությունը հայտնել էր, որ Թուրքիան սկսել է էլեկտրաէներգիա մատակարարել Իդլիբին: Վերանորոգման աշխատանքները տևել են յոթ ամիս: Իսկ մինչ այդ հոսանք տալիս էին օրական ընդամենը երկու ժամ:
Թուրքիայի զինված ուժերի պատասխանատվության ներքո գործող զինյալները մայիսի 29-ին դպրոցականներին թույլ չեն տվել քննություններ հանձնել՝ պետական դիպլոմներ ստանալու համար: Զինված մարդիկ կանգնեցրել են աշակերտների ավտոբուսները և բոլորին հետ ուղարկել:
«Իրականում, այդպիսի հիբրիդային տեխնոլոգիաներով Անկարան փորձում է ընդլայնել իր ազդեցության ոլորտը՝ նեոօսմանիզմի, թուրքական իսլամիզմի և նույնիսկ նեոպանթյուրքիզմի հայեցակարգի շրջանակում: Թուրքերը հիմնվում են այն փաստի վրա, որ տեղի շատ բնակիչներ թուրքմեններ են, այսինքն՝ թուրքեր, ովքեր այնտեղ են մնացել Օսմանյան կայսրության ժամանակներից։ Սակայն իրականում սրա հիման վրա Թուրքիան վարում է հարձակողական, ագրեսիվ քաղաքականություն, և սա բնորոշ է ոչ միայն սիրիական ուղղությանը»,- նշել է Է.Մ.Պրիմակովի անվան ակադեմիայի ավագ գիտաշխատող Վլադիմիր Ավատկովը։
Տաթև Ֆռանգյան