Ինչպես հայկական գյուղմթերքի շուկան արձագանքեց Թուրքիայից ներկրման արգելքի որոշմանը. «Մարդիկ արյան վրա էլ են փող աշխատել». ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ

Լուրեր

22.11.2024 | 14:15
Եղանակը կցրտի․ առաջիկա օրերին բարձրադիր շրջաններում ձյուն է սպասվում
22.11.2024 | 14:03
Բաքուն COP29-ի շրջանակներում «Ադրբեջանական  Երևան» միջոցառում է անցկացնելու
22.11.2024 | 13:51
Արդարադատության փոխնախարարի ԺՊ Արմենուհի Հարությունյանն ազատվել է զբաղեցրած պաշտոնից
22.11.2024 | 13:45
Ավինյանի կարգադրությամբ՝ շուրջ 2 միլիոն դրամ կհատկացվի «Ավետիս» ՀԿ-ին
22.11.2024 | 13:34
Ուկրաինայի Գերագույն Ռադան չեղարկել է այսօրվա նիստը հարձակման սպառնալիքի պատճառով
22.11.2024 | 13:23
Շների վրա կրակած տղամարդը ներկայացել է Արթիկի բաժին
22.11.2024 | 13:10
Երանոս գյուղում ոռոգման ջրատար ցանց է կառուցվում
22.11.2024 | 12:57
Կուրսկի շրջանում ուկրաինական հարվածի հետևանքով ԿԺԴՀ բանակի գեներալ է վիրավորվել.WSJ
22.11.2024 | 12:44
Հունաստանում ՀՀ դեսպանը հանդես է եկել «Հայաստանի անվտանգային միջավայրն այսօր» թեմայով դասախոսությամբ
22.11.2024 | 12:32
ԱԺ նախագահի հայտարարությունը պատգամավոր Նարեկ Զեյնալյանի հրաժարականի դիմումի առնչությամբ
22.11.2024 | 12:24
Ադրբեջանի Մեջլիսը «կողմնակալ, ոչ օբյեկտիվ և անարդար» է անվանել Լյուքսեմբուրգի խորհրդարանի բանաձևը
22.11.2024 | 12:19
12 մեդալ՝ հայ ըմբիշներին, Պուտինը՝ ուկրաինական հակամարտության գլոբալ բնույթ ստանալու մասին․ ԼՈՒՐԵՐ
22.11.2024 | 12:12
Լիլիթ Մակունցը և Սթիվեն Նիքսն ընդգծել են Հայաստանի և Միջազգային հանրապետական ինստիտուտի միջև համագործակցությունը խթանելու հանձնառությունը
22.11.2024 | 11:59
Հայաստանում 2025 թ․ փետրվարի 4-ից մինչև ապրիլի 18-ը պահեստազորի վարժական հավաքներ կանցկացվեն
22.11.2024 | 11:46
Երևանի մի շարք փողոցներում կտեղադրվեն ռետինե կանգնակներ
Բոլորը

Արցախյան պատերազմի ընթացքում՝ սկսած հոկտեմբերի 16-ից, շուրջ 1 ամիս Թուրքիայից Հայաստան գյուղմթերքի ներկրում չի իրականացվել, սակայն նոյեմբերի կեսից թուրքական մրգի ու բանջարեղենի մուտքը մեր երկիր վերսկսվել է գրեթե նույն տեմպերով: Սննդամթերքի անվտանգության տեսչական մարմնի տվյալներով՝ նոյեմբերի 15-ից 30-ը Թուրքիայից ներկրվել է 2075 տ պտուղ և մոտ 42.5 տ բանջարեղեն, այդ թվում՝ մանդարին՝ 769 238 կգ, նարինջ՝ 560 939 կգ, կիտրոն՝ 490 529 կգ, նուռ՝ 117 030կգ, թուրինջ՝ 113 731 կգ, տանձ՝ 11 454 կգ, սերկևիլ՝ 9902կգ, ավոկադո՝ 2084 կգ, դդմիկ՝ 4627 կգ, լոլիկ՝ 836 կգ, պղպեղ՝ 4592 կգ, սմբուկ՝ 3975 կգ, վարունգ՝ 1298 կգ:

Արցախում պատերազմի ֆոնին Հայաստանի կառավարությունը, հիշեցնենք, հոկտեմբերի 20-ին որոշեց դեկտեմբերի 31-ից 6 ամսով արգելել թուրքական ծագման բոլոր տեսակի ապրանքների մուտքը Հայաստան՝ բացի հումքից։ Մինչ այդ, ըստ պաշտոնյաների, գործարարները պետք է վերադասավորվեն և այլընտրանքային շուկաներ գտնեն:

Եվ այժմ, նախքան արգելքի ուժի մեջ մտնելը, թուրքական պտուղ-բանջարեղենով բեռնված մեքենաների շարժը կրկին ակտիվացել է:

«Անցած տարվա համեմատ մի քիչ ավելի քիչ է ներկրումների քանակը Թուրքիայից բանջարեղենի, քան այս տարի, բայց գրեթե նույնությամբ պահպանվում է: Գրեթե նույն դինամիկան է, որ նկատվել է մնացած տարիներին: Ամսի 1-ից կարգելվի, մենք շատ ուշադիր կլինենք, որպեսզի Թուրքիայից այլևս մեր երկիր որևէ ապրանք չներկրվի»,- Factor.am-ի հետ զրույցում նշեց ՀՀ Սննդի անվտանգության տեսչական մարմնի տեղեկատվության և հասարակայնության հետ կապերի բաժնի պետ Անուշ Հարությունյանը:

Թուրքիայից ներկրվող գյուղատնտեսական մթերքի մեծածախ իրացման վայրերից մեկը Արարատի մարզի Հովտաշեն համայնքում գտնվող շուկան է, որը ժողովրդին առավել հայտնի է «Մեյմանդարի շուկա» անվամբ: Այստեղ վաճառականներն իրենք էլ դեմ են թուրքական մթերքներին, սակայն նշում են, որ դեռևս կան կնքված պայմանագրեր ու նախապես վճարված գումարներ:

«Չենք ուզում, ավելի լավ է չլինի: Մեր թշնամիներն են, ավելի լավ է չլինի: Հիմա պայմանագրեր ունեն, դրա համար գալիս է: Դրանից հետո եթե չգա, ավելի լավ է: Քիչ է, շատ քիչ է, ինչ պայմանագիր ունեն, վճարված փողերով է գալիս, նորերը չկան: Որակը լավն է, ուզում են, բայց պարսկականն ավելի շատ է վաճառվում: Եթե թուրքականը չեն առնում, մնում է, չի սպառվում, գործարարն է վնաս կրում»,- նշեց անհատ ձեռներեց Գագիկ Մարգարյանը:

«Առաջ 3 մեքենա էր գալիս, հիմա 1: Թուրքական մանդարիններ չեն առնում, ամենաշատը պարսկական մանդարիններն են առնում: Թուրքական ապրանքները չեն վաճառվում, ամբողջը թափում ենք, ժողովուրդը չի ուզում, ոչ մեկ չի առնում թուրքական մանդարինները»,- նշեց գյուղատնտեսական շուկայի հսկիչ Արայիկ Միրզոյանը:

Թուրքիայից պտուղ-բանջարեղեն ներկրող տնտեսվարողների անունները պետական կառույցները չեն հրապարակում, միայն նշում են, որ դրանք շատ չեն՝ 5-6-ը: Հայտնի է, որ խոշորագույն ներկրողը «Սպայկա» ընկերությունն է, որը սակայն այդ ապրանքն իրացնում է առավելապես ԵՏՄ երկրներում: Մյուս տնտեսվարողների շարքում հնչեղ անուններ չկան:

«Եթե կա պահանջարկ, ուրեմն միշտ կգտնվեն գործարարներ, որ կօգտվեն ցանկացած իրավիճակից: Մարդիկ արյան վրա էլ են փող աշխատել, այնպես, որ զարմանալի չէ: Եվ առայժմ գործում են օրենքի սահմաններում, աշխատում են փող, անկախ ամեն ինչից»,- մեզ հետ զրույցում նշեց Հայաստանի արդյունաբերողների և գործարարների միության խորհրդի անդամ, «Ապավեն» բեռնափոխադրող ընկերության գործադիր տնօրեն Գագիկ Աղաջանյանը:

Թուրքիայից ներկրումների դեպքում Պետական եկամուտների կոմիտեի գործառույթները սահմանափակվում են փաստաթղթերի ստուգմամբ: ՊԵԿ-ից վստահեցնում են՝ մաքսային ձևակերպումների հետ որևէ խնդիր չկա ու չի առաջացել, ցանկացած երկրից բեռնափոխադրող ընկերությունների փաստաթղթերն անցնում են մասնագիտական ստուգման նույն գործընթացը՝ մեծ ճշգրտությամբ և ըստ գործող կարգավորումների։

Գյուղմթերքի անվտանգության խնդիրը Սննդի անվտանգության տեսչական մարմնի տիրույթում է: Կառույցի ներկայացուցիչը վստահեցնում է՝ ստուգումներն իրականացվում են պատշաճ կերպով:

«Արդեն 2 տարուց ավելի է, որ ՀՀ ներկրվող թուրքական ամբողջ արտադրանքն անցնում է լաբորատոր փորձաքննություն, ՍԱՏՄ-ի հրամանով նաև թունաքիմիկատների ուսումնասիրությունէ կատարվում: Ամբողջ մթերքը, որ ներկրվում է , անվտանգ է, անկախ նրանից, թե որ երկրից է ներկրվում: Ամսի 1-ից որևէ ապրանք չի ներկրվի սննդամթերքի տեսքով»,- նշեց Անուշ Հարությունյանը:

Հայաստանի արդյունաբերողների և գործարարների միության խորհրդի անդամի կարծիքով՝ Թուրքիայից ապրանքների ներկրման արգելքը ազգային անվտանգության տեսակետից օրինաչափ, սակայն մի փոքր ուշացած որոշում է:

«Զարմանալի էր, որ ընդունվեց այսպիսի մեծ հետաձգումով, որովհետև որոշումը պետք է ընդունվեր և միայն ապրանքները, որ դուրս էին եկել Թուրքիայից, դրանց վրա տարածվեր թույլատվությունը, մնացածը պետք էր արգելել ի սկզբանե: Բայց հնարավորություն տվեցին նորից աշխատելու մինչև տարվա վերջ: Պատերազմն ավարտվել է, առայժմ զինադադար է, բայց ապրանքները շարունակում են դեռևս գալ: Այսինքն՝ եթե վաղը մենք հաշտության պայմանագիր կնքեցինք, նորից ամեն ինչ գալո՞ւ է»,- նշեց Գ.Աղաջանյանը:

Թուրքիայից ապրանքների ներմուծման հարցում ամենակարևոր գործոնը, թերևս, ՀՀ քաղաքացին է, որը պարզապես չի գնի այդ երկրի ծագման որևէ արտադրանք: Շուկայի օրենքն է՝ չլինի պահանջարկ, չի լինի առաջարկ: Իսկ որպեսզի չտուժեն ո՛չ սպառողը, ո՛չ բիզնեսը, Հայաստանի իշխանությունները պետք է աջակցեն գործարարներին՝ արագորեն գտնելու այլընտրանքային շուկաներ կամ զարգացնելու տեղականը:

Գայանե Խաչատրյան