Լյուստրացիան Հայաստանում ինչի՞ կարող է հանգեցնել

Լուրեր

14.11.2024 | 23:29
ՀՀ էկոնոմիկայի փոխնախարարի գլխավորած պատվիրակությունն այցելել է Չաբահար նավահանգիստ
14.11.2024 | 23:16
Հայաստանի ֆուտբոլի ընտրանին Երևանում պարտվեց Ֆարերյան կղզիների թիմին
14.11.2024 | 23:00
Սլովակիան դեկտեմբերին գազ կներկրի Ադրբեջանից
14.11.2024 | 22:48
Թուրքիայի կառավարությունը հետ է կանչել «օտարերկրյա գործակալների» մասին օրինագիծը քննադատություններից հետո
14.11.2024 | 22:33
Հունաստանը նախատեսում է փակել ավելի քան հարյուր ռազմաբազա
14.11.2024 | 22:19
Ադրբեջանը և Թուրքիան ռազմածովային համատեղ զորավարժություններ կանցկացնեն
14.11.2024 | 22:07
Երևանում և 7 մարզում էլեկտրաէներգիայի անջատումներ կլինեն
14.11.2024 | 21:56
«Հրեշավոր լրահոսը» Փաշինյանի օրոք․ մեկ ասմվա ընթացքում երկու զինվոր է մահացել՝ խաղաղ պայմաններում. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
14.11.2024 | 21:46
Եվրոպայում գազի գինը հասել է այս տարվա ամենաբարձր ցուցանիշին
14.11.2024 | 21:31
Գրետա Թունբերգն այցելել է Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր
14.11.2024 | 21:13
Կտրականապես մերժում ենք անհիմն տեսակետները․ Նիդերլանդների ԱԳՆ-ն արձագանքել է Ալիևի մեղադրանքներին
14.11.2024 | 20:59
Երևանի 4 վարչական շրջանում փոշու պարունակությունը գերազանցել է սահմանային թույլատրելի կոնցենտրացիան
14.11.2024 | 20:43
Ալեն Սիմոնյանը Հունգարիայի ԱԺ նախագահին հրավիրել է Հայաստան
14.11.2024 | 20:42
Դամասկոսին իսրայելական հարվածի հետևանքով 15 մարդ է զոհվել
14.11.2024 | 20:30
Եթե ՔՊ-ին մի բան եմ ասում, ընդունում են, չպետք է հերոսաբար ասեմ՝ սրիկա եք․ Արծվիկ Մինասյան. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
Բոլորը

Մաքրազերծում՝ զոհաբերության միջոցով․ այսպես է վերծանվում «լյուստրացիա» տերմինը։ Սա քաղաքական գրաքննության տարատեսակ է, պրակտիկա, որն արտահայտվում է անձանց որոշակի շերտերի իրավունքների օրենսդրական սահմանափակմամբ, մասնավորապես` պետական պաշտոններ զբաղեցնելու, մասնագիտական գործունեությամբ զբաղվելու արգելքով, անձնական կյանքի անձեռնմխելիության սահմանափակմամբ:

90-ականներին լյուստրացիա է իրականացվել մի ամբողջ շարք երկրներում` Լեհաստանում, Չեխիայում, Սլովակիայում, Գերմանիայում, Հունգարիայում, Բուլղարիայում, Ալբանիայում, Մերձբալթյան երեք երկրներում` Լատվիայում, Լիտվայում, Էստոնիայում: 2010-ին էլ լյուստրացիա իրականացվեց հարևան Վրաստանում: Հայաստանում նույնպես ժամանակ առ ժամանակ խոսվում է լյուստրացիայի մասին, անգամ 2011 թվականին ԱԺ «Ժառանգություն» խմբակցությունը հանդես եկավ «Գաղտնազերծման մասին» օրենքի նախագծով, որի նպատակն էր գաղտնազերծել մինչև 1991թ. սեպտեմբերի 21-ի Հայաստանի անկախության հանրաքվեն նախկին ԽՍՀՄ Պետական անվտանգության կոմիտեի, հետախուզական, հակահետախուզական, օպերատիվ-հետախուզական գործունեություն իրականացնող մարմինների կամ այլ երկրների հատուկ ծառայությունների հետ բացահայտ կամ գաղտնի հիմունքներով աշխատած կամ համագործակցած անձանց: Այս նախագիծը, սակայն, առաջացրեց քաղաքական և գիտական  էլիտայի մի մեծ հատվածի դիմադրությունը: Այսօր էլ Հայաստանում շատերը լյուստրացիան համարում են վտանգավոր`խուսափելով հնարավոր երկպառակություններից  կամ «եղբայրասպանությունից»: Պատճառը, թերևս, այն հանգամանքն է, որ Հայաստանը փոքր երկիր է, և այստեղ լյուստրացիոն գործընթացը կարող է անդառնալի հետևանքներ ունենալ:

Հատկապես վերջին օրերին, երբ բուռն կերպով քննարկվում է  մայրաքաղաքի մի շարք փողոցներ անվանափոխելու և Խորհրդային Միությունից մնացած անուններից հրաժարվելու հարցը, թեման առավել ակտուալ է դառնում։ Լյուստրացիայի մասին խոսելիս, սակայն,  քաղաքական համատեքստը հաշվի առնելուց զատ` թերևս  անհրաժեշտ է ծավալել նաև գիտական դիսկուրս:

Factor.am-ը թեմայի շուրջ զրուցել է ազգագրագետներ Հրանուշ Խառատյանի, Գայանե Շագոյանի և պատմաբան Աշոտ Ներսիսյանի հետ։

 

Աննա Բաբաջանյան