05.12.2025 | 23:32
ԱԱ․ Բաչկովը հաղթել է ժամկետից շուտ, Մաշակարյանը և Հովհաննիսյանը ևս շարժվում են առաջ
Իսրայելի հատուկ ծառայությունները զբաղվում են Ալիևի և նրա ընտանիքի պաշտպանությամբ․ JAM news
Քաղաքականություն
20.06.2025 | 22:24
Ադրբեջանը հայտնվել է համաշխարհային լրատվամիջոցների ուշադրության կենտրոնում՝ Իրանի և Իսրայելի միջև աճող լարվածության ֆոնին։ Տարածվող հիմնական մեղադրանքները վերաբերում են Իսրայելին Ադրբեջանի կողմից ցուցաբերված հետախուզական ենթադրյալ աջակցությանը։ Այս մասին ասվում է JAMnews-ի անդրադարձում։
Ադրբեջանի նախագահի օգնական Հիքմեթ Հաջիևը կտրականապես հերքում է այդ մեղադրանքները։ Միևնույն ժամանակ, ադրբեջանցի լրագրող Աֆղան Մուխթարլին չի բացառում, որ համացանցում տարածվող տեղեկատվությունը կարող է ճշմարիտ լինել։
Իրան-Իսրայել հակամարտության սրման առաջին օրը սոցիալական ցանցերում և որոշ լրատվամիջոցներում կրկին հայտնվեցին պնդումներ այն մասին, որ Ադրբեջանը Իսրայելին հարթակ տրամադրում է լրտեսության համար։ Այսպես, «X» հարթակում 84 հազար բաժանորդ ունեցող Israel News Pulse էջը հրապարակել էր հետևյալ հաղորդագրությունը․ «Ադրբեջան (Իրանին սահմանակից երկիր). անհրաժեշտության դեպքում Իսրայելի պետությունը կարող է օգտագործել մեր տարածքը՝ Իրանի միջուկային օբյեկտներին հարվածելու համար: Մենք երբեք չենք թողնի Իսրայելին միայնակ սպառնալիքի հետ, ցանկացած սցենարում մենք նրա կողքին կլինենք»:
Տարածվող պնդումների թվում է նաև կա մեղադրանք, որ Ադրբեջանը բացել է ռազմաբազաները Իսրայելի համար և իսրայելցի քաղաքացիներին ադրբեջանական անձնագրեր է տրամադրել։
Այս մեղադրանքները նաև ռեզոնանս են առաջացրել թուրքական մամուլում, և Ադրբեջանը ենթարկվել է քննադատությունների։ Մասնավորապես, Թուրքիայում Haber Global հեռուստաալիքը (ֆինանսավորվում է Ադրբեջանի պետական նավթային ընկերության՝ SOCAR-ի կողմից) հրապարակել է նյութեր, որոնք պաշտպանում են Ադրբեջանի դիրքորոշումը այս հարցում։
Ադրբեջանցի պաշտոնյաները անմիջապես և կտրականապես հերքել են մեղադրանքները։ Ադրբեջանի նախագահի օգնական Հիքմեթ Հաջիևը հունիսի 13-ին X հարթակում հրապարակված հայտարարության մեջ տեղեկատվությունը անվանել է «լիովին անհիմն և երևակայության արդյունք»։ Նա նշել է, որ այս մեղադրանքները նպատակային ապատեղեկատվական արշավի մաս են կազմում։ Նաև նկատվում է, որ պաշտոնական Բաքուն մտադիր է ամրապնդել հարաբերությունները Իրանի հետ։ Հունիսի 4-ին Իլհամ Ալիևի և Իրանի նախագահ Մասուդ Փեզեշքիանի միջև հեռախոսազրույցի ժամանակ նրանք քննարկել են հարաբերությունները ռազմավարական մակարդակի բարձրացնելու հարցը։
JAMnews-ին տված հարցազրույցում էմիգրանտ լրագրող Աֆղան Մուխթարլին հայտարարել է, որ Ադրբեջանի և Իսրայելի միջև գոյություն ունի խոր և բազմակողմանի համագործակցություն։
Նրա խոսքով՝ այս համագործակցությունը ընդգրկում է ոչ միայն ռազմական և տնտեսական ոլորտները, այլև հետախուզությունն ու անվտանգությունը։ Մուխթարլին նշել է, որ չնայած շարունակվող հակամարտությանը, Ադրբեջանը նավթ է արտահանում Իսրայել և մեծ քանակությամբ զենք է գնում նրանից։
«Հայտնի է, որ իսրայելական հատուկ ծառայությունները անձամբ զբաղվում են Իլհամ Ալիևի և նրա ընտանիքի պաշտպանությամբ։ Հնարավոր է, որ Ադրբեջանի հատուկ ծառայությունները գործողություններ են իրականացնում Հարավային Ադրբեջանում (Իրանում Ադրբեջանի արևելյան նահանգի անվանումը), այնտեղ պահում են տեղեկատուներ և գործակալներ։ Սա հնարավոր է, քանի որ Իրանի ադրբեջանցիները ատում են այնտեղի ռեժիմը և, հավանաբար, համագործակցում են Ադրբեջանի հետ»,-ասել է լրագրողը։
Նա նշել է, որ հաշվի առնելով ադրբեջանա-իսրայելական կապերը, հնարավոր է նաև տեղեկատվության փոխանցումը Իսրայելին։
«Սակայն այս ամենը առայժմ միայն տեսություն է։ Մենք չունենք որևէ փաստ, որը կհաստատի դա»,-ասել է լրագրողը՝ հավելելով, որ Իրանի և Ադրբեջանի միջև հարաբերությունների վատթարացման ժամանակահատվածներում իրանական Ադրբեջանում հայտնվել են Իլհամ Ալիևի պատկերով պաստառներ, հակաիրանական և ադրբեջանամետ կարգախոսներ։
«Դա ևս պետք է հաշվի առնել։ Կատարվողը պատահական իրադարձություն չէ։ Բացի այդ՝ տարբեր եվրոպական երկրներում գտնվող ադրբեջանական սփյուռքները նույնպես հակաիրանական գործողություններ են իրականացրել»,-ասել է Մուխթարլին։
Ադրբեջանի տեղեկատվական քաղաքականությունը, մասնավորապես անվտանգության և արտաքին հարաբերությունների ոլորտներում, բնութագրվում է կենտրոնացվածության և ոչ թափանցիկության բարձր աստիճանով։ Սա նպաստում է երկրի մասին ենթադրյալ տեղեկատվության տարածմանը։ Բացի այդ, ռազմական և հետախուզական ոլորտներում Իսրայելի հետ անցյալում համագործակցության օրինակները հիմք են հանդիսանում նման պնդումների համար։
Լրատվամիջոցը ընդգծում է, որ Ադրբեջանը պատմական և մշակութային կապեր ունի Իրանի հետ։ Հաշվի առնելով, որ Իրանը միլիոնավոր էթնիկ ադրբեջանցիների հայրենիքն է, այս հարաբերությունները հատկապես զգայուն են։ Մյուս կողմից, Ադրբեջանը նաև սերտ տնտեսական և ռազմական համագործակցություն է հաստատել Իսրայելի հետ։ Իսրայելը Ադրբեջանի հիմնական զենքի մատակարարներից մեկն է, և էներգետիկ ոլորտում կապերը նույնպես ամուր են։
«Սակայն Իրանի կողմից Հայաստանին ցուցաբերվող բացահայտ և գաղտնի աջակցությունը պարբերաբար լարվածություն է առաջացնում Ադրբեջանի և Իրանի միջև։ Ադրբեջանը պնդում է, որ այս հավասարակշռված դիվանագիտական իրավիճակում փորձում է պաշտպանել իր ինքնիշխանությունն ու անվտանգությունը»,- գրում է լրատվամիջոցը։
Թարգմանությունը՝ Էմմա Չոբանյանի
