21.09.2024 | 11:21
ՃՏՊ Իջևան-Դիլիջան ավտոճանապարհին. կա զոհ
ԻՆՉՊԵՍ ՉՍԱՌՉԵԼ ԳՈՂԹԱՆԻԿՈՒՄ. Կյանքը նոր Հայաստանի հին գյուղերում. մաս 6. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
Հասարակություն
24.10.2018 | 19:45
Վայոց ձորի Գողթանիկ գյուղը մարզկենտրոն Եղեգնաձորից հեռու է 30 կիլոմետր։ Գողթանիկը հայտնի է որպես մեղվաբուծության կենտրոն։ Մեղվապահ Խաչանուշ Գալստյանը պատմում է, որ Գողթանիկը շատ հարմար է մեղվաբուծության ու անասնապահության համար․ «Ժողովրդի համար, շատ լավ ա էստեղ։ Բնությունը լավ ա, օդը, ջուրը՝ ամենակարևորը։ Օդ շնչողը, ջուր խմողը երկար կյանք կունենա»։ Խաչանուշ Գալստյանի ընտանիքը մեղվաբուծության 20 տարվա փորձառություն ունի։
«Եղեգնաձոր քաղաքի բնակիչ եմ, եկել եմ դաչա։ Օգնում եմ մեղուների հարցով տղայիս։ Մեղվաբուծության ավարտական շրջանն է, մի 10-15 օրից կգնան ձմեռանոց։ Կքնեն մինչև գարուն, մարտի 15-ից հետո նորից էլի դուրս կգան եկամուտ բերելու համար»,- նշում է տիկին Խաչանուշը։
Մեղրի վաճառքը ընտանիքի հիմնական եկամուտն է ապահովում։ Այս տարի 15 փեթակից ստացել են շուրջ 200 կիլոգրամ մեղր։ Կլիման Գողթանիկում ցրտաշունչ է, ձմեռը կարող է տևել 5 ամիս։ Ամռանը զով է, ինչն էլ զբոսաշրջիկներին բերում է այստեղ։ Գյուղը Գողթանիկ է անվանակոչվել Գողթն գավառի անունով, այն մինչև 1988 թվականը բնակեցված էր ադրբեջանցիներով։ Արցախյան պատերազմի տարիներին այն վերաբնակեցվեց Նախիջևանից տեղահանված հայերով։ Գյուղում մինչ օրս կանգուն է ադրբեջանական խանութը։
2017 թվականին Գողթանիկը 11 այլ համայնքների հետ ընդգրկվել է Եղեգիս խոշորացված համայնքի կազմում։ Տարեկան բյուջեն 4 միլիոն 700 հազար դրամ էր։ Խոշորացումից առաջ խնայված գումարներով նորոգել են համայնքապետարանի մի հատվածը, գնել նոր գույք։ Գյուղի մշակույթի կենտրոնը համայնքապետարանի շենքում է տեղակայված։ Գողթանիկում մշակութային կյանքի մասին լոկ հիշողություններ են մնացել։
«Ակումբը կար, ամեն ինչ կար՝ միջոցառումներ, եթե ոչ ամեն օր, օրումեջ կինոներ․․․ բեմադրություններ՝ գալիս էին գրուպաներով ելույթ ունենում։ Մթնոլորտն էնպիսին էր, որ երիտասարդներ շատ կային։ Լեփ-լեցուն էր լինում, լավ հաղորդումների, կինոների ցուցադրման ժամանակ ժողովուրդ շատ կար»,- հիշում է Գողթանիկի հնաբնակներից Գառնիկ Ադիբեկյանը։
Գողթանիկում է բնակվում 27-ամյա Արման Նազարյանը։ Նա նկարահանվում է ֆիլմերում, Կասկադյորների ազգային ֆեդերացիայի անդամ է․ «Մարդկանց ներսում էլ անբարվոք վիճակ է դեպի մշակույթը։ Թե՛ մեծերը, թե՛ փոքրերը մոռացել են ընդհանրապես մշակույթ բառը։ Հեռուստացույցով լսում են բառը, նոր հիշում, որ մի ժամանակ գնացել են կինո, թատրոն։ Մարդիկ էնքան զբաղված են, որ հացի խնդրի մասին են մտածում, ոչ թե ժամանցի վայրեր գնալու և այլնի»։
Գողթանիկի մշակույթի տունը Հայաստանի անկախությունից ի վեր չի վերանորոգվել: «Մշակույթի տունը էդ վիճակում ա եղել երկրաշարժի ժամանակ, ճաքեր ունեցավ, մինչև հիմա էդ վիճակում ա»,- ասում է Գողթանիկի վարչական ղեկավար Համբարձում Սամվելյանը։
Մշակույթի տունը ձմռան ամիսներին ծառայում է որպես թղթախաղի անցկացման վայր։ Գյուղացիները վառում են վառարանը և ձմռան երկար գիշերները կարճում «Բլոտի» սեղանի շուրջ։
«Կարելի էր մի քիչ բարվոք վիճակում պահել մշակույթի տունը, թեկուզ անվճար դիտումներ ապահովելով՝ մարդկանց շահագրգռել դեպի մշակույթ։ Մշակույթի կարևորությունը իմ տեսակետից նրանում է, որ մարդիկ չեն սառչում, չեն կոպտանում, անտաշ չեն դառնում։ Այսինքն՝ մարդու մեջ միայն գոյատևելու ցանկությունը չի լինում, մշակույթը ստիպում ա մարդուն մտածել մի քիչ ավելի լայն»,- ասում է Արման Նազարյանը։
Գողթանիկը 1979թ ունեցել է 729 բնակիչ, այսօր գյուղում գրանցված է 203 մարդ, որից մշապես բնակվում է 120-ը։ Մյուսները ձմռանն ընդառաջ հեռանում են։ Տարվա այս եղանակից փողոցներն արդեն դատարկ են։
Գողթանիկը տարիներ ի վեր մշակույթի տան վերականգնման ծրագրերով դիմել է Վայոց ձորի մարզպետարան։ Կառավարությունը չի մերժել, բայց և վերանորոգում չի կատարել։ Վարչական ղեկավար Համբարձում Սամվելյանն ասում է․ «Խոստումներ եղել են, որ կվերանորոգենք, հաջորդ տարվա ծրագրում կա, տենց էլ առ այսօր ձգձգվել ա»։
Եղեգիսի խոշորացված համայնքապետարանը ծանոթացել է Գողթանիկի մշակույթի տան վիճակին։ Գողթանիկում հույս ունեն, որ առաջիկա բյուջեով կնախատեսվի մշակույթի տան վերանորոգումը։
