06.12.2025 | 19:41
ԿԳՄՍ նախարարությունը մեկնարկել է վորկաութի և առողջ ապրելակերպի խթանման ծրագիր
Google-ը խոստովանել է, որ Թուրքիայում 10 միլիոն մարդ չի ստացել 2023թ․ սարսափելի երկրաշարժերի մասին ճիշտ ծանուցում
Քաղաքականություն
28.07.2025 | 21:13
Google-ը խոստովանել է, որ Android-ի վրա հիմնված երկրաշարժերի վաղ նախազգուշացման իր համակարգը չի կարողացել բարձր մակարդակի ահազանգեր ուղարկել միլիոնավոր մարդկանց 2023 թվականի փետրվարին Թուրքիայում տեղի ունեցած ավերիչ կրկնակի երկրաշարժերի ժամանակ: Այս մասին հաղորդում է BBC-ն, որին վկայակոչում է Turkish Minute-ը։
2023 թվականի փետրվարի 6-ին Թուրքիայի հարավում և հարավ-արևելքում գտնվող 11 նահանգներում տեղի ունեցած 7,8 և 7,5 մագնիտուդով երկրաշարժերի հետևանքով զոհվել է ավելի քան 53,000 մարդ, միլիոնավոր մարդիկ անօթևան են մնացել։ Սկզբնական՝ 7,8 մագնիտուդով երկրաշարժի ժամանակ ուղարկվել է միայն 469 հրատապ՝ «Գործողություն ձեռնարկել» ահազանգ, չնայած այն հանգամանքին, որ էպիկենտրոնից 158 կիլոմետր (98 մղոն) շառավղով ապրել է մոտավորապես 10 միլիոն մարդ, ովքեր կարող էին ստանալ նախազգուշացում մինչև 35 վայրկյանում։
Փոխարենը, շուրջ 500,000 մարդ ստացել է ավելի ցածր մակարդակի՝ «Մնալ զգոն» ծանուցում, որը չի ակտիվացրել բարձր ազդանշանը կամ չի անտեսել հեռախոսի «Չխանգարել» ռեժիմը, ինչը քիչ հավանական էր դարձրել օգտատերերին արթնացնելը ժամը 4:17-ին, երբ տեղի է ունեցել առաջին երկրաշարժը։
Google-ի կողմից մշակված և գրեթե 100 երկրներում գործող Android երկրաշարժի մասին ահազանգերի համակարգը (AEA) հայտնաբերում է սեյսմիկ ակտիվությունը Android հեռախոսների միջոցով և անկախ ազգային համակարգերից ահազանգեր է ուղարկում: Android հեռախոսները կազմում են Թուրքիայի սմարթֆոնների ավելի քան 70 տոկոսը։
Աղետից հետո Google-ը սկզբում պաշտպանել էր համակարգը՝ BBC-ին ասելով, որ այն «լավ է աշխատել»։
Սակայն այս տարի Science-ում հրապարակված ներքին հետազոտությունը ցույց է տվել, որ համակարգը կտրուկ թերագնահատել է երկրաշարժի ուժգնությունը՝ սկզբում այն գրանցելով 4.5-ից 4.9 մագնիտուդ, ինչը շատ ավելի ցածր է գրանցված 7,8-ից։
Նույն օրը տեղի ունեցած երկրորդ խոշոր երկրաշարժի ժամանակ նույնպես սահմանափակ ահազանգերի տարածում է գրանցվել. մոտ 8000 հեռախոս ստացել է «Գործողություն ձեռնարկել» ահազանգեր, իսկ 4 միլիոնից էլ պակաս քաղաքացի՝ «Զգույշ եղեք» ահազանգեր։
Քննադատությունից և ներքին վերլուծությունից հետո Google-ը վերանայել է իր հայտնաբերման ալգորիթմը և հետահայաց կերպով մոդելավորել առաջին երկրաշարժը: Google-ը նշում է, որ թարմացված համակարգը կուղարկեր 10 միլիոն լուրջ և 67 միլիոն ավելի թեթև ահազանգեր։
Մասնագետները դժգոհություն են հայտնել թափանցիկության ուշացման կապակցությամբ:
«Մենք չենք խոսում որևէ փոքրիկ իրադարձության մասին։ Մարդիկ մահացել են, և մենք չտեսանք այս նախազգուշացման այնպիսի կատարում, ինչպես կցանկանայինք»,- ասել է Colorado School of Mines-ի պրոֆեսոր Էլիզաբեթ Ռեդդին։
Սեյսմոլոգները նաև զգուշացրել են, որ կառավարությունները կարող են չափազանց կախված լինել Google-ի համակարգից՝ հզոր ազգային ենթակառուցվածքի փոխարեն։
Google-ն ընդգծել է, որ AEA-ն նախատեսված է որպես լրացուցիչ, այլ ոչ թե պաշտոնական նախազգուշացման համակարգերի փոխարինող։
BBC-ն նշում է, որ դեռևս չի ստացել Google-ից պատասխան Մյանմայում 2025 թվականի երկրաշարժի ժամանակ համակարգի աշխատանքի վերաբերյալ։
Թարգմանությունը՝ Էմմա Չոբանյանի
