15.12.2024 | 20:28
Վարազդատ Լալայանը՝ ծանրամարտի աշխարհի չեմպիոն. Armsport.am
Ինչ կարող է իմանալ ռուսական ФСБ-ն ձեր մասին․ Yandex Go-ի տվյալների բազան՝հատուկ ծառայության թիրախում. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
Քաղաքականություն
10.08.2023 | 21:47
Սեպտեմբերի 1-ից «Յանդեքս» տաքսի ծառայության հաճախորդների տվյալները շուրջօրյա ռեժիմով հասանելի կդառնան ռուսական հատուկ ծառայությանը։ Այդ օրն ուժի մեջ է մտնելու ՌԴ վարչապետի ստորագրած որոշումը, որի համաձայն՝ ինֆորմացիայի տարածման ռեեստրում ընդգրկված ընկերությունների տվյալները, այդ թվում՝ «Յանդեքս»-ինը, շուրջօրյա հասանելի են լինելու ФСБ-ին։ Մինչ այս որոշումը տաքսի ծառայությունն ուղևորների տվյալները իրավապահներին տրամադրում էր համապատասխան հարցումների և հիմնավորումների հիման վրա։ Ռուսական ոչ իշխանական «Մեդուզա» լրատվամիջոցը պնդում է, որ բոլոր տվյալները հասանելի են լինելու ФСБ-ին՝ անկախ նրանից՝ պատվերը կատարվել է Հայաստանո՞ւմ, թե՞ մեկ այլ երկրում, որտեղ «Յանդեքս»-ը գործունեություն է ծավալում։
Հայաստանում «Յանդեքս» ընկերության ներկայացուցիչը «Րայդթեք ԷՅ ԷՄ» ՍՊԸ-ն է, որի հետ ամբողջ աշխատանքային օրվա հետ կապ հաստատել չհաջողվեց։ Ինֆորմացիայի ազատության կենտրոնի փորձագետ Գևորգ Հայրապետյանի խոսքով՝ պետք է լինեն հավաստիացումներ, որ «Յանդեքս»-ի տեղական ներկայացուցիչը տվյալներ չի փոխանցի երրորդ կողմին։
Տեղեկատվական անվտանգության փորձագետ Սամվել Մարտիրոսյանն էլ կոչ է անում օնլայն ծառայություններից օգտվելիս պահպանել որոշ կանոններ, քանի որ անձի տվյալները պահվում են և կարող են դառնալ հասանելի, և պարտադիր չէ՝ միայն հատուկ ծառայություններին։ Մարտիրոսյանը «Յանդեքս»-ի շուրջ ստեղծված իրավիճակի մասին պարզաբանումների անհրաժեշտություն է տեսնում։
«Յանդեքս»-ը պաշտոնապես հայտարարել էր, որ տվյալները կարող են ստանալ բացառապես այն երկրի իրավապահ մարմինները, որտեղ կատարվել է տաքսի ծառայության պատվերը, տեղական օրենսդրությամբ սահմանված ընթացակարգերի համաձայն։ Սեպտեմբերի 1-ից այդ տրամաբանությունը չի փոխվի, ըստ «Մեդուզա»-ի՝ հավաստիացրել են ընկերությունից։
Արձագանքելով ՀՀ-ում տարածված մտահոգություններին՝ ԱՆ անձնական տվյալների պաշտպանության գործակալությունը հայտարարություն է տարածել․ « Հաշվի առնելով հանրության հետաքրքրվածությունը Yandex-ի կողմից մշակվող տվյալների վերաբերյալ մամուլում տարածվող տեղեկությունները՝ հայտնում ենք, որ «Անձնական տվյալների պաշտպանության մասին» ՀՀ օրենքով սահմանված լիազորությունների շրջանակում սկսել ենք խնդրո առարկա անձնական տվյալների մշակման իրավաչափության վերաբերյալ համապատասխան ուսումնասիրություն: Ընթացքի մասին կհայտնենք պատասխան ստանալուն պես»։
Տեղեկատվական անվտանգության փորձագետ Սամվել Մարտիրոսյանի խոսքով՝ ակնհայտ է, որ ՌԴ հատուկ ծառայությունները ցանկություն ունեն ՀՀ-ում ինչ-որ տեղեկություններ հավաքագրելու։
Ռուսաստանի վարչապետի որոշումից հետո եվրոպական երկրներում կտրուկ քայլերի են դիմել։ Ֆինլանդիայի և Նորվեգիայի հանրային ծառայությունների կարգավորիչ մարմինները ռուսական «Յանդեքս» ընկերության տաքսի ծառայությանն արգելել են իրենց հաճախորդների անձնական որևէ տվյալի փոխանցում Ռուսաստանի հատուկ ծառայություններին։
Ղազախստանում էլ մի քանի ժամով դադարեցվել է «Յանդեքս»-ի տեղական դոմեյնի աշխատանքը՝ ռեսուրսի ապարատային և ծրագրային համալիրների՝ երկրի տարածքից դուրս գտնվելու հետ կապված։ Այս պետությունն ընկերությունից պարզաբանումներ է պահանջել իր քաղաքացիների տվյալների անվտանգության վերաբերյալ։
Factor TV-ն կփորձի նաև ՀՀ ԱԱԾ-ից պարզաբանումներ ստանալ՝ արդյո՞ք հատուկ ծառայությունը զբաղվում է խնդրով, որպեսզի ՀՀ քաղաքացիների տվյալները չփոխանցվեն ռուսական ФСБ-ին։
Մանրամասները՝ տեսանյութում։
Նարեկ Կիրակոսյան
