13.01.2025 | 23:21
Հասմիկ Տոլմաջյանը նշանակվել է Շվեյցարիայում ՀՀ դեսպան
Երկրաշարժերից հետո արդար ընտրությունների ակնկալիքով թուրքերը մոբիլիզացվում են․ Reuters-ի անդրադարձը
Քաղաքականություն
29.03.2023 | 23:30
Թուրքիայում նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի երկու տասնամյա կառավարմանը վերջ դնելու լավագույն հնարավորությունը զգալով՝ նրա ընդդիմախոսները մոբիլիզացվում են՝ համոզվելու, որ յուրաքանչյուր քվեաթերթիկ հաշվվելու է մայիսին կայանալիք ընտրություններում և բացառվելու է ցանկացած կեղծիք, քանի որ ակնկալվում է, որ քվեարկությունը բարդ է լինելու, ասվում է Reuters-ի անդրադարձում։
Քանի որ խաղադրույքներն այդքան բարձր են, հնարավոր խախտումների վերաբերյալ մտահոգությունները մեծացել են երկրի հարավ-արևելքում փետրվարյան ավերիչ երկրաշարժերի հետևանքով, որտեղ զոհվել է մոտ 50,000 մարդ, իսկ միլիոնավոր մարդիկ մնացել են անօթևան:
26-ամյա Յիգիթը, որը հարավային Թուրքիայից ժամանած ուսանող է, պատմել է, որ մայիսի 14-ին կհետևի քվեարկությանն իր հայրենի Անթաքիա քաղաքում, որպեսզի համոզվի, որ ոչ ոք չի փորձի քվեարկել իր ծնողների անունով, որոնք մահացել են աղետի ժամանակ:
«Ես կսպասեմ քվեատուփի մոտ, որպեսզի համոզվեմ, որ նրանց փոխարեն ուրիշ ոչ ոք չի քվեարկում»,- նշել է Յիգիթը։
Նրա ծնողները պաշտոնապես մահացած չեն հայտարարվել, քանի որ մարմինները չեն հայտնաբերվել: Նրանք դեռևս հանդես են գալիս որպես ընտրելու իրավունք ունեցողներ, ասել է Յիգիթը։
Ընտրություններն ամենադժվար քաղաքական մարտահրավերն են Էրդողանի համար, որն արդեն իսկ քննադատության էր ենթարկվում ճգնաժամի մեջ գտնվող տնտեսության պատճառով, երբ տեղի ունեցավ երկրաշարժը: Մինչ հարցումները ցույց են տալիս, որ նա զիջում է ընդդիմադիր միասնական թեկնածու Քեմալ Քըլըչդարօղլուին, մրցավազքը մնում է լարված, իսկ քարոզարշավը դեռ նոր է սկսվում:
Վեց ընդդիմադիր կուսակցությունների դաշինքը, որը հույս ունի տապալել Էրդողանին, ծրագրում է միջոցներ ապահովել ազատ և արդար ընտրությունների համար, ներառյալ՝ պրոֆեսիոնալների, ինչպիսին է քվեարկությանը հետևելու համար իրավաբանների հավաքագրումը։ Այս մասին հայտնել է DEVA կուսակցության փոխնախագահ Իդրիս Շահինը: Նա նշել է, որ դիտորդները պետք է կարողանան կանխել երկրաշարժի հետևանքով զոհված մարդկանց անուններով ձայներ հավաքելու ցանկացած փորձ։
«Հասկանալի չէ՝ երկրաշարժի գոտում որոշ քաղաքացիներ ո՞ղջ են, թե՞ մահացած, մեր անդամները պետք է զգույշ լինեն ընտրացուցակների նկատմամբ»,- ասել է Շահինը՝ հավելելով, որ այդ թիվը կարող է լինել առավելագույնը 3000-5000:
Ընդդիմադիր կուսակցություններն ու հասարակական կազմակերպությունները նշում են, որ աղետի գոտուց ավելի քան 3 միլիոն մարդու արտագաղթը լրացուցիչ մտահոգություններ է առաջացնում: Երկրաշարժը ավերել է 11 նահանգ, որտեղ ապրում էր 14 միլիոն մարդ:
«Մենք խնդիր ունենք ընտրացուցակները ճիշտ թարմացնելու և քվեատուփերի անվտանգության հարցում նման աղետից հետո»,- ասել է KONDA սոցիոլոգիական կազմակերպության խորհրդի անդամ Բեքիր Ագիրդիրը:
YSK-ի ընտրական խորհուրդը հայտնել է, որ հարավ-արևելքում ընտրությունների անցկացման համար խոչընդոտներ չկան, և հայտարարել է լրացուցիչ միջոցների մասին, ինչպիսիք են ընտրողների համար քվեատուփերի տեղադրումը ժամանակավոր կացարաններում, ինչպես նաև նրանց, որոնք տեղափոխվել են, թույլ տալ՝ հեշտությամբ փոխել իրենց գրանցման հասցեն:
Քրդամետ Ժողովուրդների դեմոկրատական կուսակցության (HDP) պատգամավոր Մեհմեթ Ռուստու Տիրյակին ասել է, որ երկրաշարժից տուժած տարածքներում գրանցված է մոտ 9 միլիոն ընտրող։ Թեև ենթադրվում էր, որ նրանցից 300,000-ից 500,000-ը փոխել են հասցեները, աղետի գոտին լքածներից շատերը, այնուամենայնիվ, չեն արել դա։
Էմմա Չոբանյան
