Թուրքիան իսլամական իշխանություն է պարտադրում՝ ինչպես ներքին, այնպես էլ արտաքին քաղաքականության հարցում․ The Jerusalem Post

Լուրեր

25.01.2025 | 23:14
Ստրատեգիական որևէ ենթակառուցվածք սահմանազատման արդյունքում չի կարող մնալ ուրիշին. Փաշինյան. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
25.01.2025 | 23:10
Հոգեներգործուն միջոցներով ցուցմունքներ են կորզելու ՀՀ-ի դեմ.Փաշինյանը՝ Բաքվում պահվող գերիների մասին. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
25.01.2025 | 23:04
Ես կողմ եմ, որ Երևանը ունենա տրանսպորտ. Փաշինյանը՝ թանկացման մասին. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
25.01.2025 | 23:01
Չեմ ժխտի, որ նախկին իշխանությունը շատ հարմար թիրախ է գործող իշխանության համար. Նիկոլ Փաշինյան. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
25.01.2025 | 22:56
Եթե մենք Արարատի նկարով գնանք, ասենք՝ զենք տվեք, ոչ մեկ չի տալու. Փաշինյան. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
25.01.2025 | 22:41
Էլեկտրոնային ստորագրության ստացման 3000 դրամ վճարը չեղարկելու ենք. Նիկոլ Փաշինյան. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
25.01.2025 | 22:37
70 մլրդ վերադարձնում ենք քաղաքացիներին. Փաշինյանը՝ եկամուտների հայտարարագրման մասին. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
25.01.2025 | 22:20
Տարածաշրջանում և դրանից դուրս կան ուժեր, որոնք խնդիր են դրել նոր էսկալացիա գեներացնել. ՀՀ վարչապետ
25.01.2025 | 22:09
Մեր պլաններում արտահերթ ընտրություններ չկան. Փաշինյան. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
25.01.2025 | 21:52
Փաշինյանի հարցազրույցը հանրայինին. ՈՒՂԻՂ
25.01.2025 | 19:00
Վայ մեր գլխին,որ Գլենդելն է այսօր մեզ մշակութային ճաշակ թելադրում,սփյուռքը դեգրադացվեց. Նարեկ Դուրյան. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
25.01.2025 | 18:15
Ինչ եղանակ է սպասվում առաջիկա օրերին
25.01.2025 | 17:55
«Արարատ» ակումբի տնօրենը՝ Օղակաձև այգու 4-րդ հատվածի նկատմամբ հանրության գերակա շահ ճանաչելու մասին
25.01.2025 | 17:16
Ժամանակավորապես կդադարեցվի Հաղթանակ կամրջի երթևեկությունը
25.01.2025 | 16:47
Երևանի 2 վարչական շրջանում փոշու պարունակությունը գերազանցել է սահմանային թույլատրելի կոնցենտրացիան
Բոլորը

ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենի վարչակազմը կարող է հանգիստ լինել՝ հավատալով, որ Թուրքիան նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի նախագահության օրոք կարող է լինել ազնիվ միջնորդ, որն անհրաժեշտ է ԱՄՆ-ին և Ռուսաստանին, սակայն դա այդպես չէ, գրում է The Jerusalem Post-ը։

Հրապարակման համաձայն՝ մինչ այժմ պետք է ակնհայտ լինի, որ Թուրքիան միավորել է ուժերը Վլադիմիր Պուտինի, Իբրահիմ Ռաիսիի, Սի Ցզինպինի և Մուհամմեդ բեն Սալմանի հետ:

Երբ «Արդարություն և զարգացում» կուսակցությունը (AKP) 2002 թվականին եկավ իշխանության, այն ներկայացավ որպես չափավոր, դեպի Արևմուտք նայող և նեոլիբերալ, որով ԱՄՆ-ն ու Եվրամիությունը խաբվեցին։

Նշվում է, որ ԱԶԿ-ն օգտվել է ԵՄ-ի պայմանականությունից՝ տնտեսական օգուտներ ստանալու համար, սակայն 2008-ից 2013 թվականներին աշխարհիկ հակառակորդների դեմ ցուցադրական դատավարություններով և Ստամբուլի Գեզի այգու բողոքի ակցիաների ճնշմամբ՝ այն ցույց տվել իր իրական դեմքը: Նույն տարում ԱԶԿ-ի Ստամբուլի մասնաճյուղի ղեկավարը հասկացրեց, որ «նոր Թուրքիան», որը կուսակցությունը կառուցում է, չի ունենա այնպիսի ապագա, որը նրա լիբերալ կողմնակիցները կարող են ընդունել կամ ցանկանալ։

Եվրոպացի խորհրդարանական Էնդրյու Դաֆը, որն ԱԶԿ-ի նախկին կողմնակիցն էր, եզրակացրել է, որ ԱԶԿ-ն քեմալիզմը փոխարինել է իսլամիզմով: Նրա հոլանդացի գործընկեր Մարիետե Շակեն ասել է․ «Եվրոպական Թուրքիայի մասին մեր երազանքը մղձավանջի է վերածվել, և ժամանակն է արթնանալու»:

Պարզ է դառնում, որ Թուրքիան իսլամական իշխանություն է պարտադրել ոչ միայն ներքին քաղաքականության (ներառյալ՝ տնտեսության), այլև արտաքին քաղաքականության մեջ։

2001 թվականին թուրք պրոֆեսոր Ահմեդ Դավութօղլուն, որը դարձավ Էրդողանի գլխավոր խորհրդականը, արտաքին գործերի նախարարը և վարչապետը, իր հիմնական «Ռազմավարական խորություն» աշխատությունում պնդում էր, որ Թուրքիայի արտաքին քաղաքականությունը պետք է հիմնված լինի այն երկրների հետ ներգրավվածության վրա, որոնց հետ նա ունի ընդհանուր անցյալ և աշխարհագրություն: Այս քաղաքականությունը ստացել է «նեոօսմանիզմ» անվանումը։

Դավութօղլուն հանրապետական կառավարման դարը համարում էր «փակագծերում» և նպատակ ուներ վերականգնել Թուրքիայի գերիշխանությունը Բալկաններում, Կովկասում և Մերձավոր Արևելքում։ ԱԶԿ-ի կոնֆերանսի ժամանակ ունեցած ելույթում նա խոսում էր գլոբալ տերության ծննդյան և նոր աշխարհակարգ ստեղծելու առաքելության մասին՝ օսմանյան հայեցակարգ, որը հոմանիշ է իսլամական իշխանությանը: Սակայն Դավութօղլուն, ըստ հոդվածագրի, շատ մոտ թռավ արևին և տապալվեց ԱԶԿ-ի դավադրության արդյունքում:

2012 թվականի հոկտեմբերին իսլամագետ Իբրահիմ Քալընը, որն այժմ Էրդողանի գլխավոր խորհրդականն է և խոսնակը, ելույթ ունեցավ Ստամբուլի ֆորումում, որտեղ խոսեց նոր աշխարհաքաղաքական շրջանակի մասին, որը մերժում է արևմտյան քաղաքական և տնտեսական կարգը: Նա նաև մերժեց աշխարհիկ ժողովրդավարության, քաղաքականության և բազմակարծության եվրոպական մոդելը։ Դա համահունչ է Պուտինի՝ հոկտեմբերին «Վալդայ« ակումբի լիագումար նիստում արտահայտած տեսակետներին։

ԱՄՆ-ից և ԵՄ-ից օտարվելու ֆոնին Էրդողանը սեպտեմբերին Սամարղանդում Շանհայի համագործակցության կազմակերպության գագաթնաժողովից վերադառնալիս հայտարարեց, որ մտադիր է միանալ Ռուսաստանին։

Նշվում է, որ ՆԱՏՕ-ի հետ Թուրքիայի հարաբերությունների մասին, որոնք արդեն իսկ թուլացած են Ռուսաստանի հետ Թուրքիայի տնտեսական կապերի և Թուրքիային Եվրոպա ռուսական գազի փոխադրման հանգույց դարձնելու Պուտինի ծրագրի պատճառով: Միևնույն ժամանակ, Էրդողանը վկայակոչում է «անվտանգության հետ կապված մտահոգությունները»՝ ստիպելու Շվեդիային հանձնել քաղաքական փախստականներին՝ Թուրքիայի կողմից ՆԱՏՕ-ին այդ երկրի անդամակցության հաստատման դիմաց:

Բացի այդ, Էրդողանը ծրագրում է չորրորդ ներխուժումը Սիրիա՝ հաջորդ տարվա ընտրություններից առաջ նախագահի վարկանիշը բարձրացնելու համար:

Հրապարակման մեջ ասվում է, որ անցյալ տարի Պուտինը ստորագրել է օրենք, որը ճանապարհ է բացում նախագահական ևս երկու ժամկետի համար, իսկ Չինաստանում Սի Ցզինպինը երրորդ ժամկետն է ապահովել նախագահի պաշտոնում:

Հավանականություն կա, որ Թուրքիայում Էրդողանը նախագահական հետագա ժամկետ կապահովի։ Նոր սահմանադրության մասին խոսակցություններով «նոր Թուրքիան» նույնպես կարող է դառնալ իսլամական հանրապետություն։ Նշվում է, որ ինչպես նա ցույց է տվել Պուտինի և Ռաիսիի հետ հուլիսին Թեհրանում կայացած հանդիպմանը՝ Էրդողանը բռնապետերի ակումբի մշտական անդամ դառնալու լավ ճանապարհին է:

Էմմա Չոբանյան