Թուրքիայի պաշտպանության նախարարը խեղաթյուրում է հայերի զանգվածային սպանությունների պատմությունը, Բայդենն` այն անվանում «Ցեղասպանություն»

Լուրեր

08.11.2024 | 02:01
8-0. «Նոա»-ն չկարողացավ դիմակայել «Չելսի»-ին
07.11.2024 | 23:23
Թուրքիան Թրամփի նախագահության օրոք ԱՄՆ-ի կողմից մասքատուրքերի իջեցում է ակնկալում
07.11.2024 | 23:07
Պուտինը շնորհավորել է Թրամփին
07.11.2024 | 22:50
Ահաբեկչության մեղադրանքով 5 տարվա ազատազրկման դատապարտված դպրոցականի պատժաչափը կրճատել են 24 օրով
07.11.2024 | 22:35
Փաշինյանը հանդիպում է ունեցել Մակրոնի հետ
07.11.2024 | 22:25
Հրազդանի կիրճում քանդել են 300 հազար տարեկան բնական հուշարձան․ ահազանգ. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
07.11.2024 | 22:14
Կրեմլում սկսել են վախենալ, որ Բայդենը հեռանալուց առաջ թույլ կտա Ուկրաինային հեռահար հարվածներ հասցնել ՌԴ-ին
07.11.2024 | 22:00
Թրամփի վարչակազմը ագրեսիվ կլինի Ադրբեջանի դեմ, եթե տեսնի՝ արհեստական խոչընդոտում է պայմանագրի կնքումը․ Ներսես Կոպալյան. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
07.11.2024 | 21:46
Երևանում և 8 մարզում էլեկտրաէներգիայի անջատումներ կլինեն
07.11.2024 | 21:31
Շոլցը չեղարկել է Բաքու այցը՝ Գերմանիայում քաղաքական լարվածության պատճառով․ Bloomberg
07.11.2024 | 21:14
Կալիֆորնիայում տարհանում է սկսվել 5,6 հազար հա տարածքում բռնկված հրդեհի պատճառով
07.11.2024 | 21:00
Արդբեջանը ՀՀ-ի գոյությունը կասկածի տակ է դնում․ Արևմտյան Ադրբեջանի թեզն իր ռազմավարական նպատակն է․ Նարեկ Մինասյան. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
07.11.2024 | 20:48
Երևան-Սևան-Իջևան-ՀՀ սահման ճանապարհի մի հատվածում ժամանակավորապես երթևեկությունը կկազմակերպվի ձախ երթևեկելի գոտիով
07.11.2024 | 20:35
Էստոնիան պատրաստ է շարունակել աջակցությունը. Էստոնիայի վարչապետը՝ Փաշինյանին
07.11.2024 | 20:22
ՀՀ ՔՏՀԱՏՄ պաշտոնյաներին մեղադրանք է ներկայացվել ծանրաքաշ տրանսպորտային միջոցների վարորդներից կաշառք ստանալու համար
Բոլորը

Real Clear Defence- ի կողմից հրապարակված հոդվածում Թուրքիայի պաշտպանության բարձրագույն պաշտոնյան` Հուլիսի Աքարը պնդում է, որ 20-րդ դարի սկզբին Օսմանյան կայսրությունում էթնիկ հայերի զանգվածային սպանությունն ու արտաքսումը ցեղասպանության գործողություն չէր: Այս մասին գրում է Ամերիկայի Ձայնը։

Ասենք, որ RealClearDefense-ը հիմնվել է ԱՄՆ-ի պաշտպանության նախարարության Ներկայացուցիչների պալատի զինված ուժերի հանձնաժողովի խնդրանքով:

Akar-ի հոդվածն այս պարբերականում տեղադրվել է ապրիլի 21-ին `ապրիլի 24-ին Հայոց հիշատակի օրը նշվելուց երեք օր առաջ, և մինչ Ջո Բայդենը կդառնար ԱՄՆ-ի առաջին նախագահը, ով պաշտոնական հայտարարության մեջ օգտագործեց« Հայոց ցեղասպանություն» արտահայտությունը:

Իր հոդվածում Աքարը պնդում է, որ ինքը գրում է պատմության դասախոսի տեսանկյունից, քանի որ դոկտորանտուրայի իր ուսումնասիրությունները վերաբերել են 1920 թ.-ին հայերի կացության մասին ամերիկյան մի զեկույցի:

Աքարը նկատի ունի ԱՄՆ-ի ռազմական հանձնաժողովի զեկույցը, որը կազմելու համար ստեղծված աշխատանքային խմբի ղեկավարն է եղել գեներալ Ջեյմս Հարբորդը: ԱՄՆ-ի նախագահ Ուուդրո Ուիլսոնն է վերջինիս 1919 թվականին ուղարկել տարածաշրջան, ուսումնասիրելու համար հայերի կացությունը:

«Դասեր գեներալ Հարբորդից» վերնագրով Աքարի հոդվածում Թուրքիայի պաշտպանության նախարարը պնդում է, որ հայերի մահը Օսմանյան կայսրության կազմալուծման տխուր հետևանքն էր, եւ որ դրա արդյունքում միայն հայերը չէ, որ տուժել են:

Նա նաև հիմնախնդրի շուրջ «հակասությունների» համար մեղադրում է «հայանպաստ լոբբիի» կողմից հատկապես Միացյալ նահանգներում իրականացվող ‘’քարոզչությանը’’:

Ինչպես Աքարն է գրում, Հարբորդիի զեկույցը «կարողացել է տեսնել քարոզչության և ծխի էկրանից այն կողմ և ցուցաբերել օբյեկտիվություն Օսմանյան կայսրության և նրա հայ հպատակների միջեւ պատերազմական ժամանակաշրջանի հարաբերությունների հարցում»:

Աքարը Հարբորդի զեկույցից կատարել է իր տեսակետը պնդելու եւ ապակողմնորոշելու համար քաղվածքներ այն մասին, որ հայերն են վայրագությունների դիմել կայսրության այլ խմբերի դեմ:

Սակայն այն, ինչ Թուրքիայի պաշտպանության նախարարությունը գրում է, ապակողմնորոշիչ է:

Զեկույցում Հարբորդը չէր կարող օգտագործել ‘’ցեղասպանություն’’ բառը. Այս եզրույթը միջազգային սկսել է կիրառվել միայն Երկրորդ աշխարհամարտից հետո, երբ ՄԱԿ-ը 1948 թվականին ընդունեց ցեղասպանություն հանցագործությունը կանխելու և պատժելու մասին կոնվենցիան:

Այնուամենայնիվ Հարբորդի զեկույցը պատմում է հարյուր հազարավորներ տեղահանվածների և սպանությունների մասին, շեշտելով, որ հայերը թիրախավորված են եղել իրենց ազգության և քրիստոնեական հավատքի համար:

Ինչպես Հարբորդի զեկույցում է գրված.

1895-ին 100 000 մարդ է սպանվել: 1908-ին ՝ Վանում, 1909-ին ՝ ԱդանայումԿիլիկիայում եւ այլուր սպանվել է ավելի քան 30 000 մարդԱյս ողբերգություններից վերջին և ամենամեծը 1915 թվականն էրԱմենահամեստ հաշվարկրներով 1914 թվականին Թուրքիայի ասիական հատվածում հայերի թիվը գերազանցել 1 միլիոն 500 հազարը:

Կոտորածներն ու տեղահանությունները կազմակերպվել էին 1915-ի գարնանը ՝ որոշակի համակարգով: Զինվորականները քաղաքից քաղաք էին գնում դա իրականացնելու համարԹուրքիայի կառավարության պաշտոնական զեկույցների համաձայն այստեղից արտաքսվել է մոտ 1 միլիոն 100 հազար մարդ:

Նախ երիտասարդ տղամարդկանց կանչել են պետական հաստատություններ, որից հետո նրանց շարքերով դուրս են բերել ու սպանել:

Մի քանի օր անց կանանցծերերին և երեխաներին արտաքսել են այնտեղորտեղ Թալեաթ փաշան անվանում էր «գյուղատնտեսական գաղութներ», Հայկական զով բարձրավանդակից դեպի մալարիայից տառապող Եփրատի հարթավայր, Սիրիայի և Արաբիայի ավազուտներ:

Այս գործողությունների արդյունքում տարբեր գնահատականներով մահացությունների թիվը կազմում է 500 000-ից մինչեւ ավելի քան մեկ միլիոն:

Ի հակադրություն Թուրքիայի պաշտպանության ներկա նախարար Աքարի տեսակետի ու պնդումների, Հայոց ցեղասպանությունն ուսումնասիրող գիտնականները հենց Հարբորդի զեկույցի հիման վրա են եկել այն եզրակացության, որ կատարվածը ցեղասպանություն է: Նրանց խոսքերով, Հարբորդի զեկույցը ցեղասպանության վկայակոչումն է: