Ինձ վարկաբեկում են, քանի որ վերջերս շատ եմ խոսում Քոչարյանի կամ նախկինների մասին. Հովհաննես Իգիթյանը՝ ԼՂ ադրբեջանական համայնք արտահայտությանն արձագանքի մասին. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ

Factor.am-ի հարցազրույցը ԱԺ «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր, արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի փոխնախագահ Հովհաննես Իգիթյանը

– Պարո՛ն Իգիթյան, նախ՝ անդրադառնանք արցախյան հիմնախնդրի կարգավորման բանակցություններին, այսպես կոչված, ադրբեջանական համայնքի մասնակցության մասին հայտարարությանը, երբ Դուք մեջբերել էիք վարչապետի խոսքը: Այն բավական քննադատության արժանացավ: Ձեզ նույնիսկ մեղադրեցին «Արցախի հայկական և ադրբեջանական համայնքները հավասարեցնող ապազգային հայեցակարգի վերակենդանացման» մեջ: Ըստ Ձեզ՝ ինչո՞ւ նման արձագանք եղավ:

– Նախ՝ ոչ մի նոր բան ես չեմ ասել, դա մեր տեսակետն է, եթե ոչ ռազմավարություն, ապա գոնե ծրագրային հայտարարություն է, որը ժամանակին արել է վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը, որ որևէ խնդիր չկա, որ Ալիևն իր հետ ում ուզում է՝ բերի, ուզում է՝ Բաքվի, Սումգայիթի համայնքը բերի, ուզում է՝ թալիշների կամ իրենց Լեռնային Ղարաբաղի ադրբեջանական համայնք համարողներին: Ում էլ ինքը բերի, ինքն արդեն ներկայացնում է այդ մարդկանց, նրանք Ադրբեջանի քաղաքացիներ են, որոնք ընտրել են Ալիևին, և ինքն արդեն նրանց ներկայացնում է: Նույնն էլ Նիկոլ Փաշինյանի պարագայում՝ նա ներկայացնում է Հայաստանի քաղաքացիներին: Եվ մնաց մի զանգված՝ Արցախի Հանրապետության ժողովուրդը, որին ներկայացնում է ընտրված նախագահը: Սա է: Եվ եթե այդ մարդիկ, որոնք փորձել են այդ մանիպուլյացիաներն անել, ուղղակի լսեին իմ խոսքը՝ ես ընդամենը 30-40 վայրկյան եմ խոսել այդ մասին… և եթե նայեք, մենք միշտ ասում ենք՝ և՛ ես, և՛ Նիկոլ Փաշինյանը, մենք ասում ենք՝ կա՛մ այսպես կոչված, կա՛մ, ինչպես ես ասացի, իրենց որպես ադրբեջանական համայնք հռչակած: Ինչու ենք մենք այդպես ասում, որովհետև այդպիսի տերմին գոյություն չունի բանակցային փուլում: Ես մոտավորապես նայեցի, թե ովքեր են այդ ձևով՝ որպես վերնագիր, առանց բովանդակության ներկայացրել, դրանք նախկին ռեժիմի՝ Ռոբերտ Քոչարյանի, հանրապետականների, Սերժ Սարգսյանի շրջապատի վերահսկողության տակ գտնվող մամուլի միջոցներն էին, որոնք փորձել են վարկաբեկել մեզ, ինձ: Ես դա կապում եմ այն հանգամանքի հետ, որ վերջերս ես Ռոբերտ Քոչարյանի կամ նախկինների մասին շատ եմ խոսում, հատկապես՝ կապված Ռոբերտ Քոչարյանի, այսպես ասած, քաղաքական ակտիվության հետ:

– Անդրադառնանք Արցախի բանակցություններին: Էլմար Մամեդյարովն օրեր առաջ նշեց, որ հայկական կողմից տարբեր առաջարկներ են լինում, և վերջին առաջարկը, որ եղել է, «Լավրովի պլանն» է: ԱԳՆ-ն արդեն հայտարարել է, որ ոչ մի փաստաթուղթ բանակցային սեղանին չկա: Ձեր կարծիքով՝ ինչո՞ւ է Բաքուն նորից հրապարակ բերում այն:

– Վերջին փաստաթուղթը, որ, պայմանականորեն ասած, եղել է բանակցային սեղանին, եղել է մինչև 2016 թվականը՝ քառօրյա պատերազմը: Եվ, իրոք, եթե հիշում եք, այն ժամանակ շոշափվում էր «Լավրովի պլան» կոչեցյալը. ինչ-որ առաջարկ, որն առաջինը հնչեցրել է Սերժ Սարգսյանը մինչև 2016 թվականը, կարծեմ՝ ռուսական մամուլին հարցազրույցի ժամանակ, որտեղ ինքն ասաց, որ այո՛, եղել է մի փաստաթուղթ, և ինքը պատրաստ էր ստորագրելու, ուղղակի Ալիևը չեկավ: Եվ Սերժ Սարգսյանը բացահայտ ասել է, որ այնտեղ խոսքը գնում էր առաջին փուլում 5 շրջանի վերադարձի մասին: Այստեղ մեծ խախտում կա: Ինչո՞ւ Հայաստանի նախագահը՝ Սերժ Սարգսյանը պետք է խոսեր Արցախի Հանրապետության տարածքների մասին: Սրանով նրանք այդ ամբողջ մոդելը կոտրում էին: Ինչպե՞ս կարող է ՀՀ նախագահը համաձայնություն տալ հողերի մասին, որոնք Արցախի Հանրապետության մաս են կազմում: Բայց դա թողնենք մի կողմ: Այն ժամանակ այդպես էր մոտեցումը, որ հայերը կամ Հայաստանը համաձայնվում է 5 շրջանի մասին, Ադրբեջանը չգիտեմ՝ ինչ պետք է աներ, և Ռուսաստանը պետք է երաշխավոր լիներ, որ այդ ընթացքում արյուն չթափվի: Դա անհեթեթ մի առաջարկ էր, որը նույնիսկ չի կարելի համարել բանակցային փուլի, առավել ևս՝ Մինսկի խմբի համանախագահների առաջարկ: Այսպիսի վատ առաջարկը կամ քննարկումն է, երևի թե, եղել պատճառներից մեկը, թե ինչու Ադրբեջանը որոշեց, որ կարող է հարձակվել և փորձել Լեռնային Ղարաբաղի հիմնախնդիրը լուծել ռազմական ճանապարհով:

– Հայաստանի և Ադրբեջանի ԱԳ նախարարների վերջին՝ Բրատիսլավայում կայացած հանդիպումից առաջ էլ ադրբեջանական կողմը հայտարարություն տարածեց, որին Երևանի անմիջական արձագանքը չհետևեց: Ինչո՞ւ է հայկական կողմն ուշանում նման դեպքերում: Ինչո՞ւ Զոհրաբ Մնացականյանը հանդիպումից առաջ չխոսեց, այն դեպքում, երբ Բաքուն արդեն իր նախապայմաններն առաջադրած էր գնացել հանդիպման:

– Ես կարծում եմ, որ մենք Ադրբեջանի ամեն մի անհեթեթ հայտարարության չպետք է պատասխանենք, որովհետև շատ հաճախ Ադրբեջանը ցանկանում է մեզ քաշել մի բանավեճի մեջ, որը լրիվ մեզ հեռու է տանելու հիմնական սկզբունքներից և ձևաչափից: Ամենակարևորը, պետք է նշենք, որ նույն Մամեդյարովը լրիվ ուրիշ ձևով իրեն պահեց այն հանդիպման ժամանակ, որտեղ ներկա էին եռանախագահները և Հայաստանի ԱԳ նախարարը: Ահա այնտեղ լրիվ այլ հայտարարություններ, լրիվ ուրիշ բաների մասին էին խոսում…

– Բայց ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահները ծանոթ են խնդրին, դրա համար Մամեդյարովն իրեն ինչպես կպահեր նրանց ներկայությամբ, գուցե՝ այնքան էլ էական չէ: Փոխարենը ԵԱՀԿ անդամ բազմաթիվ երկրների ներկայացուցիչներ ծանոթացան միայն ադրբեջանական կողմի հայտարարությանը: Ձեր կարծիքով՝ կարևոր չէ՞ր գոնե այս անգամ պատասխանել:

– Զոհրաբ Մնացականյանի ելույթի մեջ բոլոր պատասխանները, բոլոր մոտեցումները եղել են, դա բավարար է: Բայց մենք պետք է հաշվի առնենք, թե ինչ է կատարվում հենց բուն Ադրբեջանում: Մենք տեսնում ենք, որ այնտեղ բավականին ծանր քաղաքական, տնտեսական, կլանային, կոռուպցիոն իրադարձություններ են տեղի ունենում: Եվ շատ հաճախ մենք պետք է հասկանանք, որ թե՛ Մամեդյարովի, թե՛ Ալիևի հայտարարությունները ներքին սպառման համար են: Եվ, նորից եմ կրկնում, մենք չպետք է տոն տանք ներքին սպառման համար արված հայտարարություններին, որովհետև նրանք հենց դա են ուզում:

– Պարո՛ն Իգիթյան, փորձենք նաև ամփոփել արցախյան բանակցությունների տարին: Զոհրաբ Մնացականյանն ավելի վաղ ասել էր, որ թեկուզ համեստ, բայց առաջընթաց ունենք: Դուք առաջընթաց տեսնո՞ւմ եք 2019 թվականին արցախյան հիմնախնդրի կարգավորման գործընթացում:

– Ինձ համար մի շատ կարևոր բան կա այս պրոցեսի մեջ: Հիշենք՝ 3, 4, 5 տարի առաջ, էլ չեմ ասում՝ քառօրյա պատերազմը… այն ժամանակ հիմնական բանավեճը եղել է հետևյալի մասին. հայկական կողմը 2 շրջան տա՝ գումարած 3, 3 շրջան տա՝ գումարած 2… այսինքն՝ այնպիսի տպավորություն էր, որ բոլորը համաձայնվում են, որ հայկական կողմը պետք է ինչ-որ մի բան տա, շրջաններ տա, ուղղակի բանավիճում էին՝ ինչ ձևով տա, քանի շրջան տա, Լաչինի միջանցքը քանի կիլոմետր լինի… Եվ դա շատ վտանգավոր ու մտահոգիչ էր: Մենք՝ ընդդիմադիրներս, փորձում էինք անընդհատ ազդեցություն ունենալ այդ սխալ բանավեճի վրա, բայց չէր ստացվում: Հիմա, եթե նկատենք, նույնիսկ Ադրբեջանի ագրեսիվ հայտարարությունները կապված չեն նրա հետ, թե մենք քանի շրջան կտանք: Մենք կարողացանք այնպես անել, որ Ադրբեջանն այսօր տարբեր կարծիքներ է հայտնում կամ բանավեճ է գնում Մինսկի խմբի շրջանակում այն մասին՝ Լեռնային Ղարաբաղի՝ բանակցային սեղանի շուրջ լինելը նո՞ր ձևաչափ է, թե՞ հին ձևաչափի վերականգնում:

Հարցազրույցն ամբողջությամբ՝ տեսանյութում:

Թամարա Հակոբյան