Պալիատիվ խնամքի բացակայությունն իբրև խոշտանգում

Լուրեր

21.11.2024 | 23:30
Թուրքիայում ընդդիմադիր քաղաքապետներին դատապարտել են ազատազրկման «ահաբեկչության» մեղադրանքով
21.11.2024 | 23:14
Երկու օրում 12 մեդալ. հայ ըմբիշների արդյունքները զինվորականների ԱԱ-ում
21.11.2024 | 22:57
«Ե՞րբ կազատվեն բանտարկված լրագրողներն ու ակտիվիստները»․արտասահմանցի լրագրողի հարցը՝ Ադրբեջանի ԱԳ փոխնախարարին
21.11.2024 | 22:42
Պուտինը հայտարարել է՝ Ուկրաինայի հակամարտությունը գլոբալ բնույթ է ստացել
21.11.2024 | 22:27
ԵԽԽՎ անդամների մուտքի արգելքը անընդունելի է.Գերմանիայի ԱԳ նախարարը Բաքվում կոչ է արել ազատ արձակել ձերբակալված ակտիվիստներին ու ընդդիմադիրներին
21.11.2024 | 22:15
Պուտինը բացահայտել է, թե ինչ բալիստիկ հրթիռ է կիրառվել Դնեպրին հարվածելու համար
21.11.2024 | 21:58
Երևանում և 7 մարզում էլեկտրաէներգիայի անջատումներ կլինեն
21.11.2024 | 21:45
Պուտինը մեկնաբանել է հեռահար զենքի օգտագործման հնարավորությունը
21.11.2024 | 21:30
Նիկոլ Փաշինյանը վախեցնելու լեզվով է խոսում․ մեջքի հետևում այլևս հավատացող ժողովուրդը չկա․ Զարուհի Հովհաննիսյան․ ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
21.11.2024 | 21:21
ՀՀ-ն պատրաստակամ է իր հնարավորությունների չափով աջակցելու Իսպանիային ջրհեղեղի հետևանքները մեղմացնելու ուղղությամբ. Մհեր Գրիգորյան
21.11.2024 | 21:13
Արարատի մարզի մի շարք հասցեներում վթարային ջրանջատում կլինի
21.11.2024 | 20:59
Թուրքիան հազարավոր հետաքննություններ է սկսել «ապատեղեկատվության մասին օրենքով»՝ 2 տարվա ընթացքում 33 լրագրողների ազատազրկելով
21.11.2024 | 20:44
Գերմանիայի ԱԳ նախարարը այցով Բաքվում է
21.11.2024 | 20:30
Սա 3-րդ համաշխարհային պատերազմն է․ Ուկրաինային ԱՄՆ-ի ուղարկած հրթիռները կարող են սպառնալ Մոսկվային․ Տիգրան Խզմալյան․ ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
21.11.2024 | 20:20
Միրզոյանն ու Արաղչին հեռախոսազրույց են ունեցել
Բոլորը

Ստորև ներկայացնում ենք  «Իրազեկ քաղաքացիների միավորման» հոդվածը` «Պալիատիվ խնամքի բացակայությունն իբրև խոշտանգում» թեմայով:

«Որոնողական համակարգում «պալիատիվ խնամք» արտահայտությամբ հրապարակումները շատ չեն. եղածներն էլ կամ զեկույցներ են կամ միջազգային ընկերությունների կողմից ներկայացված հաշվետվություններ:

Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունը պալիատիվ խնամքը սահմանում է որպես մոտեցում, որը բարելավում է հիվանդների և նրանց ընտանիքի անդամների կյանքի որակը, երբ նրանք բախվում են մահացու հիվանդությունների:

Պալիատիվ խնամքի նպատակը կյանքի որակը բարելավումն է. խնամք, որը չի բուժի, բայց և «արժանապատիվ կյանք» կապահովի։

Հայաստանում շատերը մտածում են, որ եթե հիվանդությունը չունի վերջնական բուժում, ինչպես օրինակ քաղցկեղի որոշ տեսակների դեպքում է, նորմալ է, երբ հիվանդության ընթացքն ուղեկցվում է անտանելի ցավերով ու տառապանքով:  Մինչդեռ հնարավոր է ապրել անցավ. բժիշկն իրավունք ունի հոգեմետ դեղեր նշանակել դրա կարիքն ունեցող հիվանդին:

Չնայած սրան, շատ հիվանդներ ու նրանց ընտանիքի անդամներ, երբեմն անգամ որոշ բժիշկներ ու մասնագետներ տեղեկացված չեն  իրենց իրավունքների ու հնարավորությունների մասին: Արդյունքում, երբ բժիշկները գտնում են, որ հիվանդանոցային բուժումն այլևս օգուտ չի տա հիվանդին, նրան տուն են ուղարկում՝ թողնելով  առանց մասնագիտական օգնության, անորոշության ու ցավերի մեջ:

Քաղցկեղի   տարածվածությունը   Հայաստանում

Հայաստանում մահացու հիվանդություններից հատկապես տարածված է քաղցկեղը, տարեկան   դրա   հետևանքով   մահանում   է շուրջ 5600 մարդ: Թե նրանցից քանիսն են մահանալուց առաջ ստացել ցավազրկողներ, թարմ վիճակագրություն չկա, իսկ ահա Human Rights Watch միջազգային իրավապաշտպան կազմակերպության հրապարակած զեկույցի համաձայն՝ 2011-ի տվյալներով Հայաստանում քաղցկեղից մահացած մարդկանց միայն 8 տոկոսից պակասն են մահանալուց առաջ ստացել որևէ ցավազրկող։

«Քաղցկեղը և պալիատիվ խնամքի համար իրականացվող պայքարը Հայաստանում» զեկույցի համաձայն՝ խնդիր է նաև  դեղերի  անբավարարությունը: Գործնականում նշանակումն սկսվում է ափիոնային դեղի՝ օրվա ընթացքում մեկ ներարկումից, ապա՝ մոտ երկու շաբաթ հետո ավելացվում է երկրորդ ներարկումը: Ներարկային մորֆինի ցավազրկող ազդեցությունը տևում է մինչև չորս ժամ, մյուս ժամերի ընթացքում շատ հաճախ հիվանդները մնում են առանց համարժեք ցավազրկման։

Մասնագիտական կրթությունը

Համաձայն նույն այդ զեկույցի՝ Հայաստանի բժշկական կրթության հաստատություններում բժշկության և բուժքույրության ուսանողների կրթությունը գրեթե չի ներառում պալիատիվ խնամքին և ցավի համարժեք հաղթահարմանը նվիրված դասընթացներ: Հետևանքն այն է, որ բուժաշխատողները չունեն բավարար հմտություններ և պատկերացում՝ ցավի կառավարման մասին:

Թվարկված խնդիրները կկարգավորվեն միայն պալիատիվ խնամքի ազգային ռազմավարության շոշափելի զարգացման դեմքում, երբ կարևորություն կտրվի և պացիենտի, և մասնագետի մոտեցումներին, դեղերի հասանելությանը, պալիատիվ խնամքի ծառայությունների լիարժեք իրագործմանը:

Պալիատիվ խնամքի չապահովումը ԽՈՇՏԱՆԳՈՒՄ Է

Հելսինկյան ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակի ղեկավար, իրավապաշտպան Արթուր Սաքունցի խոսքով՝ պետության կողմից անհրաժեշտ քանակով և ծավալով ցավազրկողների և դրանց մատչելիության չապահովելը համարվում է խոշտանգում:  Ըստ իրավապաշտպանի՝ սա ևս արժանապատվությունը նվաստացնող վերաբերմունք է, քանի որ խոսքը պալիատիվ օգնության մասին է և դիտարկվում է նաև արժանապատիվ մահվան իրավունքի տեսանկյունից։

Բացի այդ, ըստ Սաքունցի, մեզանում պետությունն ունի պատժողական քաղաքականություն թմրամիջոցների ապօրինի շրջանառության դեմ։  Նրա խոսքով՝ թմրամիջոցների շրջանառության դեմ պայքարն ավելի է կարևորվում, քան անձի՝ առանց ցավի ապրելու իրավունքը»։