Էս ի՞նչ մեծամտություն է, աստղային հիվանդությամբ են վարակվել, թող ներքև իջնեն․ Արթուր Խաչատրյանի զգուշացումը՝ իշխանությանը. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ

Factor.am-ի հարցազրույցը ՀՅԴ Հայաստանի Գերագույն մարմնի անդամ Արթուր Խաչատրյանի հետ

– Պարո՛ն Խաչատրյան, համաձա՞յն եք գնահատականների հետ, որ հայոց լեզու և հայոց պատմություն առարկաները բուհերի պարտադիր ուսուցման առարկայացանկից հանելու դեմ պայքարն այլևս քաղաքական է, և ո՛չ մասնագիտական։

– Մասնագիտական ոլորտի պատասխանատուների ջանքերով դարձավ քաղաքական հարց: Երիտասարդական միության անդամները բարձրացրել էին մասնագիտական հարց, դա քաղաքականացվեց և պիտակավորվեց, և հիմա ունեցանք այն, ինչ կա։ Չակերտավոր «Նոր Հայաստանում» ոստիկանները խաղաղ ցույցը ցրում են, և ոստիկանների համամասնությունը 1/20 էր: Այդքան ոստիկան եկել էին, որ ցրեին մի քանի երիտասարդի՞, ովքեր նախարարության մուտքի առաջ խաղաղ ակցիա էին անցկացնում։

– Ոստիկանության գործողություններն ինչպե՞ս կգնահատեք։

– Բռնություն՝ մահակներ, ջրցաններ, կատաղած շներ չկային, այո՛, ուժ էին գործադրում, մարդկանց հեռացնում: Բայց առավել մտահոգիչ էր ոստիկանական զորքերի ցուցադրական մեծությունը՝ մեքենաներ, միկրոավտոբուսներ, հարյուրավոր ոստիկաններ… որ ի՞նչ, ի՞նչ ուղերձ էին ուզում դրանով հղել, որ ունենք ոստիկանական ուժեր, որոնք կարող են ընդդիմադիրների ցույցը ուժով ցրե՞լ, դա՞ էր այդ ուղերձը։ Հետհեղափոխական Հայաստանում այսպիսի՞ զարգացումներ էին ակնկալում հեղափոխություն արած մարդիկ։ Դա՞ է ազատ խոսքը։ Եթե մենք օրենքի երկիր ենք, ապա օրենքն ինչո՞ւ չկիրառվեց: Երբ շատ ավելի փոքր թվով մարդիկ շրջափակել էին դատարանների մուտքերը, ո՞ւր էր ոստիկանությունը: Առերևույթ մեր կուսակիցների շրջանում վնասվածք ստացածներ չկային։

– Ինչո՞վ եք բացատրում բողոքի գործողությունների ագրեսիվությունը։

– Մեր երիտասարդները խաղաղ ակցիա էին իրականացնում, ինչո՞ւ ոստիկանները որոշեցին ուժով ցրել, դա, երևի, պետք է պատկան մարմիններին հարցնել, բայց ոստիկանները երևի կասեն՝ հրաման էին կատարում: Հրաման արձակողին է պետք հարցնել՝ ինչո՞ւ էր անհրաժեշտ ուժի ցուցադրումը:

– ՀՅԴ-ն դիմել էր Ազգային Ժողովի ընդդիմադիր ուժերին՝ նախաձեռնել Արայիկ Հարությունյանի պաշտոնանկության գործընթացը: Ինչո՞ւ ՀՅԴ-ի մեկնած ձեռքը մնաց օդում կախված:

– Պետք է ԱԺ-ի ընդդիմադիր կուսակցություններին այդ հարցը տալ: Մենք ակնկալում էինք, որ այդ հարցը ակտիվ առաջ կտանեին:

– Դա չէ՞ր նշանակում, որ հրաժարականի պահանջ իրականության մեջ չկա, միայն ՀՅԴ-ի օրակարգն է։

– Դա ՀՅԴ Հայաստանի երիտասարդական միության պահանջն է, և այդ պահանջը հիմնավորված է։ Կառավարությունը չունի կրթության զարգացման հայեցակարգ։ Եթե ներկայացներ ամբողջական հայեցակարգ և ասեր՝ ահա այս հայեցակարգի իրականացման խոչընդոտը հայ ժողովրդի պատմությունն է, դեռ կարող էինք խոսել։ Բայց ուզում ենք հասկանալ՝ ինչո՞ւ է դա մտել քաղաքական օրակարգ։ Եթե այս սենյակում հեղձուկ է, տոթ է, ուրեմն պետք է օդափոխանակման համակարգը բարելավել, ոչ թե առաստաղի գիպսակարդոնը։

– ԱԺ փոխնախագահ Ալեն Սիմոնյանն այսօր ասել է, որ Դաշնակցությունն ուզում է վերակենդանանալ, բայց հակառակը՝ սրանով վատնելու է ունեցած վստահությունը։ Նա նշում է, որ «դուք այդ երիտասարդներին սնում եք ինչ-որ գաղափարով, որ հետո գնաք նկարահանվեք և քաղաքական դիվիդենտներ հավաքեք։ Չի կարելի դեմ տալ, հետո գալ լուրջ դեմքով խոսել»: Ինչպե՞ս կարձագանքեք։

– Կարծես մեզանից պրոֆեսիոնալ մակարդակով նկարահանվել էր պարոն Ալեն Սիմոնյանը, եթե իմ հիշողությունը չի դավաճանում։ Կարծեմ՝ պարոն Սիմոնյանն է, որ իր բեղուն օրենսդրական գործունեությամբ է ի հայտ եկել՝ հիմնի փոփոխություն, ամառայինից ձմեռային ժամանակի փոփոխություն, այսինքն՝ շատ լուրջ քաղաքական գործունեություն ծավալած քաղաքական այրի կարծիք է, որի մասին ես մի քանի ամիս առաջ ասել էի՝ պարոն Սիմոնյանի կարծիքն ինձ համար որևէ նշանակություն չունի։ Բնականաբար՝ ինքն էլ կասի Արթուր Խաչատրյանի կարծիքը ինձ համար որևէ նշանակություն չունի։ Ես չեմ ուզում ընկնել այդ մակարդակի բանավեճի մեջ։ Բայց ինչի՞ց ենթադրեց, որ ՀՅԴ-ն պետք է վերակենդանացնել և ՀՅԴ-ն չկա։

– Ասում են՝ քաղաքական դիվիդենտներ հավաքելու գործընթացի եք վերածել։

– Ո՛չ, քաղաքական պայքար է։ Սա ի՞նչ մեծամտություն է, այսպիսի մեծամտություն կար նախկին իշխանությունների մոտ « Իմ քայլի» նկատմամբ, որ ա՛յ՝ «Իմփիչմենթ» դաշինքը… քանի՞ ձայն հավաքեցին, հիմա նույնը կրկնվում է: Մեծամտացել, աստղային հիվանդությամբ են վարակվել, թող ներքև իջնեն, թող չգերագնահատեն իրենց տեղն ու դերը հայոց պատմության մեջ։

– Եթե փորձենք հասկանալ քաղաքական դաշտի այսօրվա կառուցվածքը և, մասնավորապես, արտախորհրդարանական ընդդիմադիր հատվածը՝ տեսանելի են ՀՀԿ-ն, քոչարյանամերձ գործիչներով համալրված «Վերնատուն» ակումբը, որը չի թաքցնում քաղաքական նպատակները, Սերժ Սարգսյանի փեսա Միքայել Մինասյանը ևս խիստ ընդդիմադիր ճամբարում է դիրքավորվել։ Որտե՞ղ է և ո՞ւմ հետ է ՀՅԴ-ն։

– Ամենաակտիվ արտախորհրդարանական ուժը մենք ենք՝ թե՛ մասնագիտական հրապարակային հարթակում՝ հարցազրույցներ, հոդվածներ և այլն, թե՛ միջոցառումներ: ՀՀԿ-ն իր տեղն ունի, նոր ստեղծվող կուսակցություններն իրենց տեղն ունեն: «Վերնատունը» քաղաքական հարթակ է, ուժ չէ, այնտեղ հավաքված են տարբեր գաղափարախոսությւոններ ունեցողներ։ Չէի ասի, որ «Վերնատան» անդամներին միավորողը միայն Ռոբերտ Քոչարյանն է։

– «Վերնատուն» ակումբի աշխատանքներին մասնակցում են նաև ներկա ու նախկին դաշնակցական գործիչներ: Նոյեմբերի 15-ին ակումբը հայտարարություն տարածեց՝ պահանջելով փոխել Քոչարյանի խափանման միջոցը։ Կբացատրե՞ք՝ ինչու։

– «Վերնատունն» ունի նախաձեռնողներ: Խորհրդաժողովին կային մեր և այլ կուսակցությունների ներկայացուցիչներ: Մարդիկ իրենց ելույթներում տարբեր կարծիք կարող են հայտնել։ Ես չեմ կիսում այն կարծիքը, որ «Վերնատունը» հատուկ ստեղծվել է որպես Ռոբերտ Քոչարյանի քաղաքական հենարան։ Շատ ավելի խորքային է խնդիրը։ Այս հեղափոխությունը որ եղավ, իր օրակարգը լրիվ ուրիշ էր՝ դեպի ապագան միտված օրակարգ էր, հիմա մենք հետ ենք նայում։

– Ռոբերտ Քոչարյանին համարո՞ւմ եք քաղբանտարկյալ։ «Վերնատուն» ակումբը նշել է, թե Հայաստանում չպետք է լինեն քաղբանտարկյալներ։

– Ռոբերտ Քոչարյանը բանտարկված է անհասկանալի մեղադրանքով։ Այդ հարցին կկարողանանք պատասխանել, երբ կստանանք Վենետիկի հանձնաժողովի պատասխանը։ Հստակ է, որ Ռոբերտ Քոչարյանին բանտարկելու մոտիվացիան քաղաքական է։ Իրավիճակ փոխվեց, և այդ փոփոխության առաջին օրերից Ռոբերտ Քոչարյանը ձերբակալվեց, այն դեպքում, երբ Ռոբերտ Քոչարյանի հարցը հեղափոխության օրակարգում չկար։ Այսօր կա քաղաքական իշխանության շահագրգռվածությունը:

– Ձեր կուսակցական ընկեր Հրանտ Մարգարյանը, որն աչքի է ընկնում իշխանության հասցեին սուր քննադատություններով, ասում է՝ «Նոր հեղափոխություն է լինելու»: Ի՞նչ նախադրյալներ կան դրա համար. օրվա իշխանությունն ունի բարձր վարկանիշ և առնվազն վերջին 20 տարիների համար աննախադեպ լեգիտիմություն, դա չեք կարող ժխտել: Տնտեսության մեջ, թեև շատ լավ չէ վիճակը, բայց վատ էլ չէ, որ հանգեցնի  ըմբոստացումների, արտաքին ֆրոնտում ևս, կարծես թե, չկան սուր խնդիրներ։ Ուրեմն՝ ինչո՞ւ և ինչպե՞ս պետք է լինի հեղափոխությունը։ Եվ եթե համաձայն չեք իմ գնահատականներին, ներկայացրեք Ձեր փաստարկները։

– Այնքան լեգիտիմություն, ինչքան այս երկրում ունեցել է Լևոն Տեր-Պետրոսյանը 1991 թվականին, հավանաբար՝ տեսանելի ապագայում որևէ մեկը չի ունենա։ Այո՛, «Իմ քայլին» քվեարկել է 70%՝ ցածր մասնակցության պայմաններում։ Լևոն Տեր-Պետրոսյանի ժամանակ և՛ տոկոսն էր բարձր, և՛ մասնակցությունը, բայց դա չխանգարեց, որ մեկ տարի հետո մարդիկ դուրս գան փողոց՝ նրա հրաժարականի պահանջով։ Կեղծվեցին 1996 թվականի ընտրությունները։ ՀՆԱ-ն է աճել 7 տոկոսով, բայց ստվերն է կրճատվել: Ասում են, որ աղքատությունն է կրճատվել 2.2%-ով, բայց նախորդ տարի 3.7%-ով էր կրճատվել աղքատությունը, այսինքն՝ կրկնակի չափով ընկել է կրճատման տեմպը: Արտաքին ճակատը՝ վարչապետը Ստեփանակերտում ասում է՝ «Արցախը Հայաստան է և վե՛րջ», ողջունելի է, իհարկե, բայց դա ասվում է Արցախում՝ սպասվող ընտրությունների նախաշեմին: Դրանից հետո Ալիևը Սոչիում Պուտինի կողքին կանգնած ասում է՝ «Արցախը Ադրբեջան է և բացականչական նշան», ու ՌԴ նախագահը չի ասում՝ մնացեք կոռեկտության սահմաններում: Եվ այսօր թե վաղը Բրատիսլավայում հանդիպում են Հայաստանի և Ադրբեջանի արտգործնախարարները՝ ծանր օրակարգով, երեկ Լավրովը հայտարարեց, որ Ադրբեջանի հետ ռազմարդյունաբերական համագործակցությունը մեր հիմնական ուղղություններից է, Ռուսաստանի ԱԳՆ-ի արձագանքը նույն Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարություններին այդքան էլ կոռեկտ չէր։ Եթե սրանք խնդիրներ չեն, բա ի՞նչ են։ Մարտահրավերների առաջ ենք կանգնած, ցավոք, այդ օրակարգը թողած՝ փռում ենք ասֆալտին։ Որակական փոփոխություններ, ցավոք, մենք չենք տեսնում։

Հարցազրույցն ամբողջությամբ՝ տեսանյութում:

Ռոբերտ Անանյան