13.12.2025 | 19:00
Օրբելիի 5 երկնաքերները փակում են Հրազդանի կիրճի գեղեցկագույն լանդշաֆտը՝ քաղաքի թոքերը. Կարեն Բալյան
Շուշիում վերականգնվել է Գոհար տիկնոջ Վերին մզկիթը. IDeA հիմնադրամ
Մշակույթ
04.10.2019 | 17:17
IDeA հիմնադրամից տեղեկացնում են, որ Շուշիում ավարտին են մոտեցել 19-րդ դարի ճարտարապետական-կրոնական համալիրի՝ Գոհար տիկնոջ Վերին մզկիթի վերականգնման աշխատանքները:
«Շուշի քաղաքը, ունենալով ինքնատիպ և բավականին պահպանված ճարտարապետական ոճ, առաջիկայում իր այցելուներին կներկայանա վերականգնված և պահպանված պատմամշակութային կոթողով՝ Գոհար տիկնոջ Վերին մզկիթով:
«Արևելյան պատմական ժառանգության վերածնունդ» (Revival of Oriental Historical Heritage Foundation) հիմնադրամը, սատարելով Արցախի կառավարության նախաձեռնությանը, 2014 թ.-ին ձեռնարկել է Վերին մզկիթի վերականգնման ծրագիրը, որն իրականացվում է «Հայաստանի զարգացման նախաձեռնություններ» (IDeA) հիմնադրամի՝ Արցախի զարգացման ծրագրի շրջանակում:
Նախագծի շրջանակում ամբողջությամբ վերականգնվել է Գոհար տիկնոջ Վերին մզկիթը՝ պահպանելով նրա առաջնային տեսքը: Հիմնովին վերականգնվել է նաև մզկիթի հարևանությամբ գտնվող մեդրեսեի շենքը (հոգևոր վարժարան), ընդլայնվել և բարեկարգվել է մզկիթի հարակից տարածքը, կառուցվել է պուրակ:
Շուշիի Գոհար տիկնոջ Վերին մզկիթը ներկայիս տեսքով կառուցվել է 1864-1865 թթ. Գոհար տիկնոջ հովանավորությամբ և կրում է նրա անունը:
«Շուշին Արցախի յուրահատուկ վայրերից մեկն է, իսկ Գոհար տիկնոջ Վերին մզկիթը՝ Շուշիի հին քաղաքի մշակույթի և հարուստ պատմական անցյալի անբաժանելի մասը: Այն իր դիրքով առանցքային տեղ է զբաղեցնում քաղաքի պատմական թաղամասում: Մզկիթի վերականգնման նախագիծը թույլ է տալիս ոչ միայն ներկայացնել տարածաշրջանի և Շուշիի պատմամշակութային ժառանգությունը, այլև նոր կենտրոն ստեղծել Արցախի զբոսաշրջային քարտեզի վրա: Մենք հուսով ենք, որ այս նախագիծը նաև կնպաստի Շուշիի պատմական թաղամասի վերականգնման աշխատանքներին նոր թափ հաղորդելուն»,-ասում է IDeA հիմնադրամի Արցախի զարգացման ծրագրի ղեկավար Սուրեն Ամիրբեկյանը:
Նա հավելում է, որ նախագծի շրջանակում վերականգնվել է նաև մեդրեսեի շենքը, ինչը կարող է նպաստել վերջինիս օգտագործմանը՝ որպես կրթամշակութային կենտրոն. «Այն Հայաստանի և Արցախի արևելագետների կողմից կարող է վերածվել գիտաուսումնական կամ արևելագիտական ուսումնասիրությունների կենտրոնի, այնտեղ կարող են անցկացվել նաև ամառային դպրոցներ, համաժողովներ, կրթական և մշակութային հանդիպումներ»:
Վերականգման աշխատանքները միջազգային լավագույն չափանիշներին համապատասխանեցնելու նպատակով` ներգրավվել են տեղական և արտասահմանյան կազմակերպություններ: Մշտապես համագործակցելով Արցախի մշակույթի նախարարության հետ` ծրագրի իրականացման աշխատանքներում ներգրավվել են «Part Saman Jahan» իրանական ճարտարապետական ընկերությունը, «TFA-Armenia» ճարտարապետական բյուրոն, «Հուշարձանների և տեսարժան վայրերի միջազգային խորհրդի Հայաստանի ազգային կոմիտե»՝ ԻԿՕՄՕՍ-Հայաստանը, Լորենցո Յուրինան (Միլանի պոլիտեխնիկական համալսարանի դասախոս) և Իրանական մշակութային ժառանգության, արհեստների և զբոսաշրջության կազմակերպությունը (Iranian Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Organization):
Վերջինիս շնորհիվ, մզկիթի բուն վերականգման աշխատանքներին Իրանից հրավիրվել է աղյուսի հետ աշխատելու և իսլամական հոգևոր կառույցների՝ վերականգնման աշխատանքների հարուստ փորձ ունեցող 12 մասնագետ:
Վերին մզկիթի վերականգման աշխատանքների ավարտին նվիրված միջոցառումը տեղի կունենա ս.թ. հոկտեմբերի 14-ին Շուշիում»,- ասված է հաղորդագրությունում:
