Քաղաքականություն
28.09.2020 | 20:00Ադրբեջանի սկսած ռազմական գործողությունները շարունակվում են Արցախի շփման գծի տարբեր ուղղություններով։ Ադրբեջանի իղձերի և հայկական բանակի կողմից դրանց չեզոքացման թեմայով Factor TV-ն զրուցել է «Օրբելի» վերլուծական կենտրոնի փորձագետ, ադրբեջանագետ Տարոն Հովհաննիսյանի հետ։
– Պարո՛ն Հովհաննիսյան, ի տարբերություն 2016 թվականի Ապրիլյան պատերազմի՝ այս անգամ Ադրբեջանը գործում էր բացահայտ, մարտերին պատրաստվում էր անթաքույց։ Ինչո՞ւ։
– Հուլիսյան մարտական գործողություններից հետո, քանի որ Ադրբեջանը կրել էր շատ լուրջ ձախողում, պարտություն, սա նաև հեղինակության խնդիր էր, առաջին հերթին՝ Իլհամ Ալիևի համար։ Որևէ քայլ իրականացնելն առաջին հերթին իշխանության խնդիր էր, տարիներ շարունակ իր հայտարարածներն ապացուցելու խնդիր։ Եվ, մյուս կողմից, նաև արագացրեց Թուրքիայի ապակայունացնող դիրքորոշումը և գործունեությունը։ Այսինքն՝ Թուրքիան բոլոր մակարդակներում Ադրբեջանին ավելի էր քաջալերում և շարունակում է քաջալերել նմանատիպ ռազմական գործողություններ իրականացնելու։
– Իշխանությունը ցանկանում էր այսպիսի գործողություններ, բայց արդյո՞ք հասարակության կողմի պահանջված էին ռազմական գործողությունները։
– Ակտիվ զանգվածի կողմից՝ այո՛, բավականին լայն զանգվածներով։ Ադրբեջանում տարիներ շարունակ աշխատում են հասարակության վրա, և հակահայկական քարոզչությունը բավականին լայն հիմքերի վրա է։ Այո՛, Ադրբեջանում հասարակության մեծ հատվածը մեր նկատմամբ թշնամաբար է տրամադրված։
– Անկարան ոչ միայն քաղաքական և դիվանագիտական աջակցություն է ցուցաբերում Բաքվին, այլ նաև ռազմական՝ հրահանգիչների և տեխնիկայի միջոցով։ Ինչպե՞ս են սրան վերաբերվում Բաքվում։
– Հուլիսյան գործողություններից հետո Թուրքիայից Ադրբեջանի կախվածությունն աստիճանաբար մեծանում է։ Որոշակի իրավիճակում դա անհրաժեշտ էր Ադրբեջանի ղեկավարությանը։ Եթե, օրինակ, հուլիսյան գործողություններից անմիջապես հետո չլինեին Թուրքիայի հայտարարություններն ու զորավարժությունը, ապա բարդ է ասել, թե ներքաղաքական, ներհասարակական տրամադրություններն ինչպիսի հակաիշխանական զարգացումներ կստանային։
Նաև իրենց վարած հակահայկական ատելության քաղաքականության հետևանքով բավականին լուրջ սպառնալիք է Ադրբեջանի իշխանություններին, եթե որևէ հարցում իրենք ձախողում են։ Այսինքն՝ սա կարող էր իշխանափոխության գործընթացի հիմք դառնալ, եթե չլիներ Թուրքիայի այդպիսի ակտիվ աջակցությունն Ադրբեջանի իշխանությանը։
– Որքա՞ն է հավանականությունը, որ Արցախի դեմ մարտերին կարող են մասնակցել թուրքական զորքերը։
– Թուրքիան այս պահին ներգրավված է բոլոր ուղղություններով, բացի ուղիղ ներգրավումից։ Թուրքական զինտեխնիկա է օգտագործվում, միգուցե կան նաև հրահանգիչներ և այլն։ Ինչ վերաբերում է ուղիղ ներգրավվելուն, դա Թուրքիայի համար բավական լուրջ ռիսկերի հաշվարկման գործընթաց է, որովհետև տարածաշրջանային խաղացողներն ունեն իրենց շահերը այստեղ։ Այսինքն՝ Հարավային Կովկասում Թուրքիայի դիրքերի ուժեղացումն այս տարածաշրջանում առաջին հերթին վնասում է Ռուսաստանի շահերին։
Իրանի Իսլամական Հանրապետությունից տեսնում ենք որոշակի բացասական ազդակներ առ այն, որ Թուրքիան որոշակի ցանկություններ է հայտնում՝ է՛լ ավելի ներգրավվելու գործողություններին, մասնավորապես՝ Նախիջևանում բավականին լուրջ հետաքրքրություններ և շահեր ունեն։
Հարցազրույցն ամբողջությամբ՝ տեսանյութում։
Գարիկ Հարությունյան
