06.12.2025 | 17:21
Երևանի 3 վարչական շրջանում փոշու պարունակությունը գերազանցել է սահմանային թույլատրելի կոնցենտրացիան
Ասադի կառավարությունը զանգվածային գերեզմանից հազարավոր դիեր այլ վայր է տեղափոխել իր հանցագործությունները թաքցնելու համար. Reuters
Քաղաքականություն
15.10.2025 | 23:03
Reuters-ի հետաքննության արդյունքում պարզվել է, որ Ասադի կառավարությունը երկամյա գաղտնի գործողություն է իրականացրել՝ հազարավոր մարմիններ Սիրիայի ամենամեծ հայտնի զանգվածային գերեզմաններից մեկից տեղափոխելու անապատում գտնվող գաղտնի վայր, փոխանցում է The Buisness Standard-ը։
Նախագահ Բաշար ալ-Ասադի զինվորականների կողմից Քութայֆայում զանգվածային գերեզման պեղելու և Դումեյր քաղաքի մերձակայքում անապատում հսկայական երկրորդ զանգվածային գերեզման ստեղծելու դավադրության մասին նախկինում չի հաղորդվել։
Դհումայրի գերեզմանոցի տեղը բացահայտելու և լայնածավալ գործողության մանրամասները պարզելու համար Reuters-ը զրուցել է 13 աղբյուրի հետ, որոնք անմիջականորեն տեղյակ են եղել դիակների տեղափոխման երկամյա աշխատանքներից, ուսումնասիրել է ներգրավված պաշտոնյաների կողմից ներկայացված փաստաթղթերը և վերլուծել երկու գերեզմանների հարյուրավոր արբանյակային լուսանկարներ, որոնք արվել են մի քանի տարվա ընթացքում։
Մարմինները Քութայֆայից տասնյակ կիլոմետրեր հեռավորության վրա գտնվող մեկ այլ գաղտնի վայր տեղափոխելու գործողությունը կոչվել է «Տեղափոխեք Երկիրը -Operation Move Earth» գործողություն և տևել է 2019 թվականից մինչև 2021 թվականը: Ականատեսների խոսքով՝ գործողության նպատակն էր թաքցնել Ասադի կառավարության հանցագործությունները և նպաստել նրա հեղինակության վերականգնմանը:
Երեքշաբթի օրը Reuters-ը Սիրիայի նախագահ Ահմեդ ալ-Շարայի կառավարությանը տեղեկացրել է հետաքննության արդյունքների մասին: Կառավարությունը անմիջապես չի պատասխանել այս թեմային առնչվող հարցերին։
Լրատվական գործակալությունը չի բացահայտում թաղման վայրի ճշգրիտ տեղը՝ չարտոնված մուտքի ռիսկը նվազեցնելու համար: Նրա առաջիկա հատուկ հրապարակումը կմանրամասնի, թե ինչպես է Ասադի կառավարությունը իրականացրել այս գաղտնի գործողությունը և ինչպես են լրագրողները բացահայտել սխեման։
Ասադի կառավարությունը զանգվածային թաղումները Քութայֆայում սկսել է 2012 թվականին՝ քաղաքացիական պատերազմի սկզբում։ Ականատեսների խոսքով՝ զանգվածային գերեզմանում ամփոփվել են զինվորների և բանտարկյալների մարմիններ, որոնք մահացել էին բռնապետի բանտերում և ռազմական հոսպիտալներում։
2019 թվականի փետրվարից մինչև 2021 թվականի ապրիլը, ըստ ականատեսների, վեցից ութ բեռնատար գրեթե ամեն շաբաթ Ալ-Քութայֆայի զանգվածային գերեզմանից աճյունները տեղափոխել են Դումեյր քաղաքի մոտ գտնվող նոր վայր, որը մի քանի տասնյակ կիլոմետր հեռավորության վրա է։ Այնտեղ, Reuters-ի արբանյակային պատկերները բացահայտել են առնվազն 34 խրամատ՝ 20-ից 125 մետր երկարությամբ։ Ապացույցները և չափերը ենթադրում են, որ այնտեղ կարող են թաղված լինել տասնյակ հազարավոր մարդիկ։
Երկու բեռնատարի վարորդների և մեկ նախկին սպայի խոսքերով՝ տեղափոխման նպատակն էր մաքրել Ալ-Քութաիֆայի զանգվածային գերեզմանը և թաքցնել զանգվածային սպանությունների ապացույցները։ Մինչև Ասադի ռեժիմի անկումը, Ալ-Քութաիֆայի բոլոր 16 խրամատները դատարկվել են։
Հազարավոր մարմինների տեղափոխման գաղափարը ծագել է 2018 թվականի վերջին, երբ Ասադը հաղթանակի շեմին էր Սիրիայի քաղաքացիական պատերազմում, ասել է Հանրապետական գվարդիայի նախկին սպան: Սպան ասել է, որ բռնապետը հույս ուներ վերականգնել միջազգային ճանաչումը՝ տարիներ շարունակ պատժամիջոցների և դաժանության մեղադրանքների պատճառով մեկուսացված լինելուց հետո: Այդ ժամանակ Ասադն արդեն մեղադրվել էր հազարավոր սիրիացիների ձերբակալելու մեջ:
Սիրիական մարդու իրավունքների կազմակերպությունները կարծում են, որ Ասադի ռեժիմի օրոք անհետացել է ավելի քան 160,000 մարդ, որոնք թաղված են նրա կողմից ստեղծված տասնյակ զանգվածային գերեզմաններում:
Սիրիայի արտակարգ իրավիճակների և աղետների կառավարման նախարար Ռաեդ ալ-Սալեհն է հայտարարել է, որ զոհերի մեծ թիվը և արդարադատության համակարգը վերակառուցելու անհրաժեշտությունը խոչընդոտում են աշխատանքին: Սիրիայի անհետ կորածների հարցերով նոր ազգային հանձնաժողովը հայտարարել է անհետ կորածների ընտանիքների համար ԴՆԹ բանկ և կենտրոնացված թվային հարթակ ստեղծելու ծրագրերի մասին և նշել է, որ անհրաժեշտ է անհապաղ վերապատրաստել դատաբժշկության և ԴՆԹ թեստավորման մասնագետների։
Վարորդները, մեխանիկները և տեղափոխմանը մասնակցած մյուս անձինք նաև ասել են, որ գաղտնի գործողության ժամանակ այս թեմայի մասին բարձրաձայնելը կնշանակեր անխուսափելի մահ։
Թարգմանությունը՝ Էմմա Չոբանյանի
