Թուրքիան վերականգնում է Չինաստանի հետ կամուրջները՝ առևտուրը բարելավելու նպատակով․ անդրադարձ

Լուրեր

12.01.2025 | 13:05
Արտարժույթների փոխարժեքները՝ հունվարի 12-ի դրությամբ
12.01.2025 | 12:34
Կանխվել է Վերին Խոտանան գյուղի հարակից տարածքում բռնկված հրդեհի տարածումը դեպի անտառ
12.01.2025 | 12:27
Կալիֆոռնիայում մոլեգնած հրդեհները 16 մարդու կյանք են խլել
12.01.2025 | 12:00
Շվանիձոր-Նռնաձոր-ՀՀ սահման ավտոճանապարհին կատարվելու են պայթեցման աշխատանքներ
12.01.2025 | 11:41
Հրդեհ՝ Հյուսիսային պողոտայի սուպերմարկետներից մեկի պահեստային հատվածում
12.01.2025 | 11:24
Տեղ-տեղ մերկասառույց, մառախուղ․ իրավիճակը ՀՀ ճանապարհներին
12.01.2025 | 11:01
Անկախությունն արտաքին միջավայրը կառավարելու հմտություն է․ Փաշինյան
12.01.2025 | 10:36
Լեռնագնացները չեն կարողացել ինքնուրույն իջնել Բջնիի անտառամերձ հատվածից, օգնել են փրկարարները
12.01.2025 | 10:21
Փրկարարներն արգելափակումից դուրս են բերել 8 ավտոմեքենա
12.01.2025 | 10:06
Լարսը բաց է
12.01.2025 | 00:54
Կիևյան փողոցի տներից մեկում հրդեհ է բռնկվել. դեպքի վայր է մեկնել չորս մարտական հաշվարկ
11.01.2025 | 22:52
Վարչապետը առաջնահերթ է համարում խաղաղության գործընթացը, թվայնացումը և կոռուպցիայի դեմ պայքարը. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
11.01.2025 | 20:13
Կրակը Գլենդելից հեռու է. քաղաքապետը մանրամասներ է ներկայացրել
11.01.2025 | 20:08
Վերին Խոտանան գյուղում այրվել է մոտ 10 հա բուսածածկույթ
11.01.2025 | 19:09
Երկրաշարժ Սպիտակ քաղաքից 1 կմ հյուսիս
Բոլորը

Այս ամսվա սկզբին Թուրքիայի արտաքին գործերի նախարար Հաքան Ֆիդանի այցը Չինաստան Անկարայի վերջին դիվանագիտական ​​ջանքերից է՝ դառնալու Եվրոպայի և Չինաստանի միջև ռազմավարական առևտրային հանգույց: Սակայն Պեկինի կասկածները չինական ույղուր այլախոհներին Անկարայի աջակցության վերաբերյալ լայնորեն դիտվում են որպես խոչընդոտ: Այս մասին ասվում է RFI-ի անդրադարձում։

Երկկողմ առևտուրը և նոր առևտրային ուղիների զարգացումը Հաքան Ֆիդանի՝ Չինաստան կատարած այցի գլխավոր օրակարգում էին։ Չինաստանի գծով փորձագետ և Ստամբուլի Մարմարա համալսարանի քաղաքագիտության պրոֆեսոր Չագդաս Ունգորի կարծիքով՝ Թուրքիան ցանկանում է մաս կազմել դեպի Ասիա-խաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջան գլոբալ առևտրի տեղաշարժին։

«Թուրքիան պետք է վերականգնի այս բոլոր կապերը, որպեսզի մնա իրավիճակի կենտրոնում՝ պահպանելով Արևելքի և Արևմուտքի միջև որպես կամուրջ իր կարգավիճակը»,- ասել է լրատվամիջոցին։

Անկարան Պեկինից աջակցություն է փնտրում իր «Միջին միջանցք» առևտրային երթուղու համար, որը Չինաստանը Թուրքիայի միջոցով կկապի Եվրոպային: Մինչ այժմ նման ջանքերը քիչ առաջընթաց են գրանցել, սակայն Ունգորը կարծում է, որ դա կարող է փոխվել համաշխարհային տնտեսության վերագործարկման պատճառով, որը շրջանցում է պատժամիջոցներից տուժած Ռուսաստանը:

«Այս գաղափարն այժմ ավելի տարածված է դարձել ռուսական պատժամիջոցների պատճառով, և հիմա եվրոպացիները նույնպես հետաքրքրված են այլընտրանքային ուղիներով: Հնարավորության պատուհան կա»,- նշել է նա։

Սակայն Պեկինը քննադատում է Անկարային Չինաստանի հիմնականում մահմեդական ույղուր փոքրամասնությանն ապաստան առաջարկելու հարցում: Չինացիները նաև չեն մոռացել, որ 2009 թվականին, երբ Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը վարչապետ էր, ույղուրների դեմ Չինաստանի ճնշումը որակել էր որպես «գրեթե ցեղասպանություն»:

Վերլուծաբաններն ասում են, որ Ֆիդանն ավելի հաշտարար լեզու է օգտագործել այս հարցի վերաբերյալ իր ուղևորության ընթացքում, որը ներառում էր նաև կանգառ Սինցզյանում, որտեղ մեծ թվով ույղուրներ են ապրում: Ունգորը կարևորել է, որ չինացիներն «ուրախ էին» Ֆիդանի այցի կապակցությամբ, քանի որ այն նաև ընդգծել է Թուրքիայի աջակցությունը Պեկինի «մեկ Չինաստանի» քաղաքականությանը:

«Իսկ Սինցզյանի տնտեսական զարգացման, սոցիալական ներդաշնակության, մշակութային իրավունքների հարգման վերաբերյալ Ֆիդանի խոսքերը լավ տպավորություն են թողել»,- հավելել է նա։

Մինչդեռ ույղուրական սփյուռքի որոշ ներկայացուցիչներ անհանգստացած էին Ֆիդանի այցից։ Ույղուրների առաջնորդ, Արևելյան Թուրքստանի Ազգային ժողովի ղեկավար Սեյիթ Թումթուրքը մեղադրել է Չինաստանին «իր սեփական ցեղասպանությունն օրինականացնելու փորձի մեջ»՝ Ֆիդանի այց կազմակերպելով ույղուրական շրջան։

«Ուլտրաազգայնական ընդդիմությունը պնդում է, որ Չինաստանը Ֆիդանից խոստում է ստացել, որ Թուրքիայի խորհրդարանը վերջապես կվավերացնի արտահանձնման պայմանագիրը, որը թույլ կտա ույղուրներին հետ ուղարկել Չինաստան»,- ասել է Չինաստանի հարցերով մասնագետ Չերեն Էրգենչը՝ նշելով, որ եթե դա ճիշտ է, ապա հսկայական փոխզիջում է Թուրքիայի կողմից։

Նման փոխզիջումը կարող է օգնել հաղթահարել Անկարայի հետ համագործակցելու՝ Պեկինի ներկայիս դժկամությունը: Սակայն Անկարայի ցանկացած քայլ ույղուրների դեմ ռիսկային կլինի՝ հաշվի առնելով չինական փոքրամասնությանը թուրքական հասարակական ուժեղ աջակցությունը:

«Չինաստանը ոչ պաշտոնապես շրջանցում է Թուրքիային իր տարածաշրջանային ծրագրերում: Թուրքիան վայլդ քարտ  է Չինաստանի համար»,- ասել է Էրգենչը՝ հավելելով, որ Թուրքիան նույնպես պաշտոնապես դասվում է չինական ընկերությունների ներդրումների համար բարձր ռիսկային երկրների շարքին։

Էմմա Չոբանյան