Թուրքիան վերականգնում է Չինաստանի հետ կամուրջները՝ առևտուրը բարելավելու նպատակով․ անդրադարձ

Լուրեր

12.12.2024 | 23:29
Եվրոպական կառույցը ԵՄ-ին կոչ է արել հետաքննել Թուրքիայի իշխանությունների կողմից արհմիությունների գործիչների ձերբակալություններն ու իրավունքների խախտումները
12.12.2024 | 23:04
Երևան-Սևան-Դիլիջան ճանապարհին ավտոմեքենան շրջվել է և հայտնվել փոսի մեջ
12.12.2024 | 22:48
Բաքուն փորձում է միջնորդ լինել Թուրքիայի ու Իսրայելի միջև
12.12.2024 | 22:33
Հայաստանի մի շարք հասցեներում էլեկտրաէներգիայի անջատումներ կլինեն
12.12.2024 | 22:21
Թրամփը համաձայն չէ «հարյուրավոր մղոններ Ռուսաստանի խորքերի» ուղղությամբ հրթիռներ արձակելուն
12.12.2024 | 22:04
Ադրբեջանում քաղբանտարկյալների հակառեկորդ է գրանցվել․ նրանց թիվը հասել է 331-ի
12.12.2024 | 21:50
Դավիթ Խուդաթյանն այցելել է «Բարձրավոլտ էլեկտրացանցեր» ՓԲԸ
12.12.2024 | 21:38
Հայաստան-Հնդկաստան-Իրան եռակողմ խորհրդակցություններ են անցկացվել
12.12.2024 | 21:30
Կրեմլի պրոպագանդիստ Դուգինը Էրդողանին դավաճան հռչակեց․ ՌԴ-ն Մերձավոր Արևելքից դուրս է մղվում․ Գուրգեն Սիմոնյան․ ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
12.12.2024 | 21:21
Չնայած Սիրիայի ճգնաժամին՝ Մոսկվան լիարժեք հարաբերություններ է պահպանել Անկարայի հետ․ ՌԴ ԱԳՆ
12.12.2024 | 21:10
Ասլանյանին «դատելու» պատճառը. «գնդակահարության պատի» տակ կանգնած Փաշինյանն այլ կարծիք չի՞ հանդուրժում. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
12.12.2024 | 21:09
ՀՀ նախագահն ընդունել է Լատվիայի նախկին նախագահին
12.12.2024 | 21:00
54 սպանված, 550 կալանավորված, պատանդառված ու անհետ կորած լրագրողներ․ RSF-ը հրապարակել է 2024 թվականի զեկույցը
12.12.2024 | 20:51
Վանաձոր-Ստեփանավան ավտոճանապարհին վթարի հետևանքով հիվանդանոց է տեղափոխվել 8 տուժած
12.12.2024 | 20:45
Կինը՝ ուժային կառույցում․ լեյտենանտ Մարիամ Կարապետյանի ծառայությունը՝ փորձություններով լի. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
Բոլորը

Այս ամսվա սկզբին Թուրքիայի արտաքին գործերի նախարար Հաքան Ֆիդանի այցը Չինաստան Անկարայի վերջին դիվանագիտական ​​ջանքերից է՝ դառնալու Եվրոպայի և Չինաստանի միջև ռազմավարական առևտրային հանգույց: Սակայն Պեկինի կասկածները չինական ույղուր այլախոհներին Անկարայի աջակցության վերաբերյալ լայնորեն դիտվում են որպես խոչընդոտ: Այս մասին ասվում է RFI-ի անդրադարձում։

Երկկողմ առևտուրը և նոր առևտրային ուղիների զարգացումը Հաքան Ֆիդանի՝ Չինաստան կատարած այցի գլխավոր օրակարգում էին։ Չինաստանի գծով փորձագետ և Ստամբուլի Մարմարա համալսարանի քաղաքագիտության պրոֆեսոր Չագդաս Ունգորի կարծիքով՝ Թուրքիան ցանկանում է մաս կազմել դեպի Ասիա-խաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջան գլոբալ առևտրի տեղաշարժին։

«Թուրքիան պետք է վերականգնի այս բոլոր կապերը, որպեսզի մնա իրավիճակի կենտրոնում՝ պահպանելով Արևելքի և Արևմուտքի միջև որպես կամուրջ իր կարգավիճակը»,- ասել է լրատվամիջոցին։

Անկարան Պեկինից աջակցություն է փնտրում իր «Միջին միջանցք» առևտրային երթուղու համար, որը Չինաստանը Թուրքիայի միջոցով կկապի Եվրոպային: Մինչ այժմ նման ջանքերը քիչ առաջընթաց են գրանցել, սակայն Ունգորը կարծում է, որ դա կարող է փոխվել համաշխարհային տնտեսության վերագործարկման պատճառով, որը շրջանցում է պատժամիջոցներից տուժած Ռուսաստանը:

«Այս գաղափարն այժմ ավելի տարածված է դարձել ռուսական պատժամիջոցների պատճառով, և հիմա եվրոպացիները նույնպես հետաքրքրված են այլընտրանքային ուղիներով: Հնարավորության պատուհան կա»,- նշել է նա։

Սակայն Պեկինը քննադատում է Անկարային Չինաստանի հիմնականում մահմեդական ույղուր փոքրամասնությանն ապաստան առաջարկելու հարցում: Չինացիները նաև չեն մոռացել, որ 2009 թվականին, երբ Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը վարչապետ էր, ույղուրների դեմ Չինաստանի ճնշումը որակել էր որպես «գրեթե ցեղասպանություն»:

Վերլուծաբաններն ասում են, որ Ֆիդանն ավելի հաշտարար լեզու է օգտագործել այս հարցի վերաբերյալ իր ուղևորության ընթացքում, որը ներառում էր նաև կանգառ Սինցզյանում, որտեղ մեծ թվով ույղուրներ են ապրում: Ունգորը կարևորել է, որ չինացիներն «ուրախ էին» Ֆիդանի այցի կապակցությամբ, քանի որ այն նաև ընդգծել է Թուրքիայի աջակցությունը Պեկինի «մեկ Չինաստանի» քաղաքականությանը:

«Իսկ Սինցզյանի տնտեսական զարգացման, սոցիալական ներդաշնակության, մշակութային իրավունքների հարգման վերաբերյալ Ֆիդանի խոսքերը լավ տպավորություն են թողել»,- հավելել է նա։

Մինչդեռ ույղուրական սփյուռքի որոշ ներկայացուցիչներ անհանգստացած էին Ֆիդանի այցից։ Ույղուրների առաջնորդ, Արևելյան Թուրքստանի Ազգային ժողովի ղեկավար Սեյիթ Թումթուրքը մեղադրել է Չինաստանին «իր սեփական ցեղասպանությունն օրինականացնելու փորձի մեջ»՝ Ֆիդանի այց կազմակերպելով ույղուրական շրջան։

«Ուլտրաազգայնական ընդդիմությունը պնդում է, որ Չինաստանը Ֆիդանից խոստում է ստացել, որ Թուրքիայի խորհրդարանը վերջապես կվավերացնի արտահանձնման պայմանագիրը, որը թույլ կտա ույղուրներին հետ ուղարկել Չինաստան»,- ասել է Չինաստանի հարցերով մասնագետ Չերեն Էրգենչը՝ նշելով, որ եթե դա ճիշտ է, ապա հսկայական փոխզիջում է Թուրքիայի կողմից։

Նման փոխզիջումը կարող է օգնել հաղթահարել Անկարայի հետ համագործակցելու՝ Պեկինի ներկայիս դժկամությունը: Սակայն Անկարայի ցանկացած քայլ ույղուրների դեմ ռիսկային կլինի՝ հաշվի առնելով չինական փոքրամասնությանը թուրքական հասարակական ուժեղ աջակցությունը:

«Չինաստանը ոչ պաշտոնապես շրջանցում է Թուրքիային իր տարածաշրջանային ծրագրերում: Թուրքիան վայլդ քարտ  է Չինաստանի համար»,- ասել է Էրգենչը՝ հավելելով, որ Թուրքիան նույնպես պաշտոնապես դասվում է չինական ընկերությունների ներդրումների համար բարձր ռիսկային երկրների շարքին։

Էմմա Չոբանյան