20.12.2025 | 20:00
100,000 ռուբլի՝ ՀՀ-ում լրտեսության համար․ ՌԴ քաղաքացիները Հայաստանում տվյալներ են հավաքել․ ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
Ադրբեջանի անցակետը՝ պատժիչ գործիք․ նոր սպանդի ահազանգ․ փախստականները դիմում են միջազգային կառույցներին. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
Քաղաքականություն
24.04.2023 | 20:02
Հայոց ցեղասպանության 108-րդ տարելիցն է։ Թեև մեկ դար է անցել, սակայն էթնիկ զտման, ցեղասպանության ենթարկվելու, հայերի՝ կրկին բռնագաղթի ենթարկվելու վտանգը մնում է։ Ադրբեջանն անցակետ է տեղադրում Լաչինի միջանցքի՝ Հայաստանի սահմանի հատվածում՝ Հակարի գետի վրա գտնվող կամրջին մերձակա տարածքում։ Արցախում սա դիտարկում են էթնիկ զտման, բռնագաղթի նախերգանք։
Ադրբեջանը տարբեր առիթներով հայտարարել է ԼՂ-ն «ինտեգրելու» նպատակի մասին, մինչդեռ ԼՂ-ում պատասխանում են՝ ոչ մի կերպ իրենց չեն պատկերացնում Ադրբեջանի կազմում։
Անցյալ հարյուրամյակներում Հայկական լեռնաշխարհում գնալով պակասել է հայաբնակ տարածքների թիվը։ 1915 թվականի ցեղասպանությունից, կոտորածներից հետո մեծ արտագաղ տեղի ունեցավ Օսմանյան Թուրքիայի տարածքից։ Հայերը բռնագաղթվեցին նաև շուրջ 30 տարի առաջ՝ Ադրբեջանից, Լեռնային Ղարաբաղից և Նախիջևանից։
Բռնագաղթվածների շահերը ներկայացնող ավելի քան 40 հասարակական կազմակերպություններ պատրաստվում են անցկացնել «Հին և նոր փախստականներ» խորագրով համաժողով Երևանում։
2020 թվականի Արցախյան երկրորդ պատերազմը տասնյակ հազարավոր փախստականներով համալրեց դեռ 1990-ականներին հարկադրաբար Ադրբեջանի տարածքը լքած հայերի շարքերը։ Դեռ չէին լուծվել Բաքվից, Սումգայիթից, Գետաշենից, Շահումյանի շրջանից և այլ բնակավայրերից բռնագաղթած հարյուր հազարավոր հայերի խնդիրներն ամբողջությամբ, գումարվեց նաև Շուշիից, Հադրութից, Արցախի մյուս շրջաններից բռնագաղթած հայերի հարցը։
Ըստ Հայաստանի Միգրացիոն ծառայության՝ 1988-1992 թվականներին Ադրբեջանից բռնի տեղահանվել է ավելի քան կես միլիոն հայ, որից 360,000-ն ապաստանել է Հայաստանում: Մինչև 1998 թվականը, օրինակ, Բաքվում ապրում էր 216 հազար հայ, Գյանջայում՝ 41 հազար, Սումգայիթում՝ 13․5 հազար, Խանլարում՝ 14 հազար, Շամխորում 10․3 հազար, տասնյակ-հազարավոր հայեր էլ՝ Ադրբեջանի այլ շրջաններում։ Նրանք Ադրբեջանից բռնագաղթելով՝ կորցրել են իրենց ունեցվածքը, զրկվել են իրենց պատմական բնակավայրերում ապրելու իրավունքից։
Ի՞նչ պահանջներ են բարձրացնելու Ադրբեջանից բռնագաղթված հայերը, ի՞նչ է սպասվում Երևանում կազմակերպվելիք համաժողովին։ Factor TV-ի տաղավարում հրավիրված քննարկմանը մասնակցում են համաժողովի նախաձեռնող խմբի անդամները՝ ազգագրագետ Հրանուշ Խառատյանը, Ադրբեջանի ԽՍՀ հայ փախստականների համագումարի համակարգող Մարիամ Ավագյանը, «Դիզակ արտ» ՀԿ նախագահ Լիաննա Պետրոսյանը։
