Բաց տվյալների նոր քաղաքականություն. ՄԱԿ ՊԳԿ
Քաղաքականություն
21.03.2020 | 11:29ՄԱԿ-ի Պարենի և գյուղատնտեսության կազմակերպության բաց տվյալների նոր քաղաքականությունը հեշտացնում է փաստերի որոնումը և տեղեկատվության տարածումը
«Դուք նու՞յնպես աշխարհը տեսնում եք թվերով: Դուք նու՞յնպես սիրում եք ուսումնասիրել ինչպես արվեստասերը սիրում է ուսումնասիրել Ռենուարի գործերը: Դուք սիրու՞մ եք վիճակագրությունն իր բոլոր ձևերով: Շատ լավ է, քանզի ՊԳԿ-ն նույնպես այն սիրում է: Երբ խոսքը գնում է պարենի և գյուղատնտեսության տվյալների մասին, ՊԳԿ-ն գիտելիքներով աշխարհում առաջատարներից մեկն է: Թեմայի մասնագետներն ու վիճակագիրներն օրն ի բուն աշխատում են պարենի և գյուղատնտեսության վերաբերյալ տվյալների և տեղեկատվության հավաքագրման, վավերացման և տարածման ուղղությամբ՝ սովից, թերսնուցումից և գյուղական աղքատությունից մինչև պարենային համակարգեր և բնական ռեսուրսների կայուն օգտագործում: Նպատա՞կը՝ օգնել կառավարություններին ճիշտ որոշումներ կայացնել ծրագրերի, քաղաքականության վարման, ներդրումների ուղղությամբ և օժանդակել անհատներին՝ իրենց գիտական հետազոտությունները տանել այնպիսի կարևոր թեմաներով, որոնք ազդեցություն են թողնում մեր մոլորակի վրա:
ՊԳԿ-ն ունի տարբեր վիճակագրական տվյալների բազաներ այնպիսի թեմաների վերաբերյալ, ինչպիսին են գյուղատնտեսությունը, ձկնաբուծությունը ու ջրային տնտեսությունը, անտառտնտեսությունը, պարենային ապրանքների գները և շուկայի վերաբերյալ տեղեկատվությունը, տնտեսական, սոցիալական և գյուղական զարգացումը, սնուցումը, բնական, գենետիկական և կենսաբազմազանության ռեսուրսները, ինչպես նաև կայուն զարգացման նպատակները: Սա, փաստացի, կազմում է ՊԳԿ մանդատի գերակշռող մասը, այն է՝ հավաքել, վերլուծել, մեկնաբանել և տարածել պարենի, գյուղատնտեսության և բնական ռեսուրսների կայուն կառավարման վերաբերյալ ամեն տեսակի տեղեկատվությունը:
Գիտելիքը պետք է տարածել և ՊԳԿ-ն միշտ խրախուսել է իր տվյալների օգտագործումը՝ մարդասիրական աշխատանքներին նպաստելու կամ գիտական առաջխաղացումը մեծացնելու համար: Այժմ, երբ մենք որդեգրել ենք բաց տվյալների արտոնագրման քաղաքականություն, այն հնարավորություն է տալիս հետազոտողներին, լրագրողներին, գիտնականներին, հումանիտար աշխատողներին կամ ուսանողներին ավելի հեշտ և անվճար մուտք գործել, ներբեռնել, պատճենել և օգտագործել այս տվյալները, ինչպես նաև դրանք տարածել:
Ձեր ուշադրությանն ենք ներկայացնում բազմաթիվ տվյալների աղբյուրներից ընդամենը 5 հետաքրքիր փաստ, ինչպես նաև խրախուսում ենք այդ տվյալների օգտագործումն ու տարածումը ամբողջ աշխարհով մեկ:
- Բանանն աշխարհում ամենաշատ սպառվող պտուղն է:
Աղբյուրը՝ FAOSTAT
Ամբողջ աշխարհում մարդիկ ամեն տարի սպառում են ավելի քան 88 միլիոն տոննա բանան: Այս հետաքրքիր տեղեկատվությունը վերցված է ՊԳԿ-ի՝ պարենի և գյուղատնտեսության խոշորագույն տվյալների բազաներից մեկից՝ FAOSTAT-ից: Այս ռեսուրսը, 1961թ.-ից սկսած տվյալներ է տրամադրում ավելի քան 245 երկրների և տարածքների վերաբերյալ: Անկախ նրանից, որ դուք փնտրում եք, օրինակ, թե որ երկիրն է խաղողի լավագույն արտադրողը կամ որ արտադրանքն է ամենաշատը արտահանում Եգիպտոսը, FAOSTAT-ը կարող է ձեզ տրամադրել այս տեղեկատվությունը աղյուսակի, (.csv) կամ մեկ այլ ձևաչափով:
- Անցած 70 տարիների ընթացքում Ասիայում ջրօգտագործումը եռապատկվել է:
Աղբյուրը՝ AQUASTAT
Ջրօգտագործումը Ասիայում էապես մեծացել է: Օգտագործվող ջրի զգալի մասը՝ 81 տոկոսը, օգտագործվում է գյուղատնտեսության համար: Այս թիվը Հարավային Ասիայում կազմում է 90 տոկոսից ավելի: ՊԳԿ AQUASTAT-ը հավաքում, վերլուծում և տարածում է տեղեկատվություն ջրային ռեսուրսների, ջրօգտագործման, գյուղատնտեսության համար օգտագործվող ջրերի կառավարման և ջրի հետ կապված քաղաքականության և օրենսդրության վերաբերյալ: Տվյալների բազան բաժանված է ըստ երկրների և տրամադրում է ոչ միայն տվյալներ և մետատվյալներ, այլև զեկույցներ, երկրների, գետերի ավազանների վերաբերյալ տեղեկատվություն, տարածաշրջանային վերլուծություններ, քարտեզներ, աղյուսակներ, տարածական տվյալներ, ուղեցույցներ և այլ գործիքներ կոնկրետ թեմաների վերաբերյալ, ինչպիսիք են ամբարտակները, ոռոգվող մշակաբույսերի օրացույցերը և կենցաղային ջրի վերօգտագործումը:
- Չինաստանը արտադրում եւ արտահանում է ավելի շատ ձուկ, քան ցանկացած այլ երկիր:
Աղբյուրը՝ FISHSTAT
Չինաստանը ոչ միայն ձկնարտադրության և ջրային տնտեսության առումով ամենաառաջատար տեղում գնտվող երկիրն է, այլև ամենաշատ ձուկ արտահանող երկիրը: Ընդհանուր առմամբ, Ասիայի երկրները, ներառյալ Հնդկաստանը, Ինդոնեզիան և Վիետնամը, ներկայացնում են ակվակուլտուրայի (ձկնային տնտեսության, ջրում կենդանիների և բույսերի բուծման) համաշխարհային արտադրության մոտ 90 տոկոսը: Չինաստանը նաև ձկան՝ իր ներքին սպառման և վերամշակման համար, երրորդ խոշոր ներմուծողն է աշխարհում: ՊԳԿ FISHSTAT տվյալների բազայում ներառված տվյալները ձկնորսության և ակվակուլտուրայի վերաբերյալ (արտադրություն, վաճառք, սպառում, զբաղվածություն և նավատորմ) ընդգրկում է ավելի քան 240 երկիր՝ 1650թ.-ից սկսած: Այս ոլորտների կարգավիճակի և միտումների վերաբերյալ տվյալները կարևոր են առողջ քաղաքականության մշակման, ինչպես նաև նրանց պատասխանատու ղեկավարների աշխատանքը գնահատելու և դրանց հետևելու համար:
- Որոշ երկրներում եւ համապատասխան արժեշղթաներում մրգերի եւ բանջարեղենի մինչեւ 50 տոկոսը կարելի է կորցնել փոխադրման ընթացքում, մինչդեռ այդ կորուստների համաշխարհային միջինը ընդամենը 10 տոկոս է:
Աղբյուրը՝ պարենի կորուստների ու թափոնների տվյալների բազա
Պարենի կորուստների և թափոնների տվյալներ բազան (FLW) ամենամեծ առցանց տվյալների հավաքածուն է այն մասին, թե ինչպես է վատնվում սնունդը: Այն օգտվողներին թույլ է տալիս ֆիլտրել տեղեկատվությունը ըստ տարիների, երկրների, ապրանքատեսակի, արժեշղթայի և գործողության փուլերի: Պարենի կորուստների և թափոնների համաշխարհային գնահատումները ապրանքատեսակի, երկրի և փուլային մակարդակով էապես կբարելավի պարենի կորուստների խնդրի վերաբերյալ ունեցած մեր գիտելիքները և հնարավորություններ կտրամադրի միջամտելու, ինչը կարևոր քայլ է Կայուն զարգացման նպատակների ցուցանիշ 12.3.1-ին հասնելու համար: Բարելավված տվյալները թույլ կտան ՊԳԿ-ին և նրա շահառուներին ավելի արդյունավետ կենտրոնացնել երկրներին տրամադրվող տեխնիկական օժանդակությունը՝ այս նպատակին հասնելու համար:
- 2013թ.-ին Արգենտինայի Ռոսարիո քաղաքում միսը կազմում էր չափահասների սննդակարգի գրեթե 20 տոկոսը:
Աղբյուրը՝ ՊԳԿ/ԱՀԿ համաշխարհային մասշտաբով պարենի սպառման անհատական տվյալների գործիք
Իմանալու համար, թե աշխարհի տարբեր երկներում տարբեր տարիքի և սեռի մարդիկ ինչ են ուտում կամ խմում, կարող եք օգտվել ՊԳԿ/ԱՀԿ համաշխարհայի մասշտաբով պարենի սպառման անհատական տվյալների գործիքից: Այս հարթակը ներկայացնում է պարենի սպառման տվյալները անհատական մակարդակով՝ աշխարհի տարբեր տարածաշրջաններից: Տվյալները հավաքագրվում են ինչպես համազգային մեծամասշտաբ այնպես էլ փոքրամասշտաբ ուսումնասիրությունների միջոցով: Այդ տվյալները պարենի վերաբերյալ կարևոր ցուցիչներ են տրամադրում պարենի սպառման, սննդայնության և սննդի անվտանգության մասին: Այս գործիքը նպատակ ունի օժանդակել քաղաքականություն մշակողներին, ծրագրեր կազմողներին, հասարակական կազմակերպությունների ներկայացուցիչներին և այլ շահառուներին՝ երկրի, տարածաշրջանային և գլոբալ մակարդակներում սննդայնության, գյուղատնտեսության և սննդի անվտանգության թեմաների վերաբերյալ տեղեկացված որոշումներ կայացնելու հարցում:
Պարենը և գյուղատնտեսությունը մարդու կյանքի համար կենսական նշանակություն ունեն: Դրանց վերաբերող հարցերը ճիշտ կարգավորելու դեպքում մենք հիմքեր կստեղծենք ավելի առողջ, ավելի կայուն և ավելի արդար ապագա ունենալու համար: Կարևոր որոշումներ կայացնելու և հանրային ծրագրեր կազմելու ժամանակ, առանց հուսալի տեղեկատվության՝ ջանքերը կարող են կարճատև լինել կամ պարզապես անարդյունք: ՊԳԿ-ն ձգտում է իր հավաքած և վերլուծած տեղեկատվությունը դարձնել ավելի հասանելի և օգտակար թե անհատների և թե կառավարությունների համար: Բաց տվյալների նոր քաղաքականության որդեգրումը թերևս ամենավերջին քայլն է այս ուղղությամբ և հանդիսանում է անբաժանելի մասը այն բանի, որ բոլոր մարդկանց համար հասանելի լինի տեղեկատվությունը (Կայուն զարգացման նպատակ 9) և կրթությունը (Կայուն զարգացման նպատակ 4), որը նրանց անհրաժեշտ է ավելի լավ աշխարհ ունենալու համար:
Իմացի՛ր ավելին
Բաց տվյալների քաղաքականությունը վերաբերում է ստորև նշված բոլոր ՊԳԿ տվյալների բազաներին՝
- Գյուղատնտեսական շուկաների տեղեկատվական համակարգ (AMIS)
- AQUASTAT. Ջրերի և գյուղատնտեսության գլոբալ տեղեկատվական համակարգ
- FAOSTAT
- FISHSTAT. Ձկնաբուծարանների և ջրային տնտեսությունների տվյալներ բազա
- Գենդերային և հողային իրավունքների տվյալների բազա (GLRD)
- Գլոբալ տեղեկատվության և վաղ նախազգուշացման համակարգ (GIEWS)
- Պարենային ապրանքների գների մշադիտարկման և վերլուծության գործիք (FPMA)
- FAO/WHO GIFT. ՊԳԿ/ԱՀԿ համաշխարհային մասշտաբով պարենի սպառման անհատական տվյալների գործիք՝ միայն ցուցանիշները, այլ ոչ միկրոտվյալները
- Կայուն զարգացման նպատակների (ԿԶՆ) տվյալների պորտալ»: