07.12.2025 | 15:56
Մերցը Նեթանյահուի հետ է հանդիպել
Համացանցի ազատության ցուցանիշով ՀՀ-ն ազատ երկրների շարքում է, Ադրբեջանը՝ ոչ ազատ․ Freedom House-ի նոր զեկույցը
Քաղաքականություն
16.10.2024 | 16:03
Համացանցի ազատությունը ամբողջ աշխարհում նվազում է արդեն 14-րդ տարին անընդմեջ։ Մարդու առցանց իրավունքների պաշտպանությունը նվազել է 72 երկրներից 27-ում, որոնք ընդգրկված են Freedom on the Net-ում, մինչդեռ 18 երկրներում բարելավումներ են գրանցվել: Այս մասին ասվում է Freedom House միջազգային իրավապաշտպան կազմակերպության «Համացանցի ազատությունը» 2024 թվականի զեկույցում։
Հայաստանը համացանցի ազատության ցուցանիշով 100-ից հավաքել է 74 միավոր և դասվում է ազատ երկրների շարքին։ Զեկույցն ընդգրկում է 2023 թվականի հունիսից մինչև 2024-ի մայիսն ընկած ժամանակահատվածը։
Նշվում է, որ Հայաստանի առցանց միջավայրը մնում է բաց, քանի որ կառավարությունը չի արգելափակել կայքերը կամ սոցիալական մեդիա հարթակները։ Սակայն կառավարությունը ձերբակալել է մարդկանց՝ առցանց հարթակներում կառավարությանը քննադատելու համար, և երկրում անհատները հաճախ են ենթարկվել լրտեսող ծրագրերի հարձակումների: Հաշվետու ժամանակահատվածում կայքերի կամ սոցիալական մեդիա հարթակների արգելափակումներ չեն արձանագրվել՝ ի տարբերություն լուսաբանման նախորդ շրջանների։
2024 թվականի մարտին կառավարությանը քննադատող փոդքասթի հաղորդավարներ Վազգեն Սաղաթելյանը և Նարեկ Սամսոնյանը ձերբակալվել են խուլիգանության մեղադրանքով և դատապարտվել երկամսյա նախնական կալանքի՝ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանին վիրավորող դրվագ հրապարակելուց հետո։
Նշվում է, որ 2023-ի դեկտեմբերին կառավարությունը կյանքի է կոչել ապատեղեկատվության դեմ պայքարի 2024-2026 թվականների հայեցակարգը և գործողությունների ծրագիրը, որի նպատակն է ամրապնդել կառավարության ու մասնավոր հատվածի կարողություններն այս ոլորտում և հետագայում խթանել մեդիա գրագիտությունը:
Ընդգծվում է նաև, որ 2024 թվականի հունվարին Anonymous Russia հաքերային խումբը DDoS հարձակումներ է իրականացրել մի քանի կայքերի դեմ, այդ թվում՝ Հայաստանի կառավարության, բանկերի և հեռահաղորդակցության ծառայություններ մատուցողների:
Կազմակերպությունը նշում է՝ Հայաստանը զգալի անցում է ապրել 2018-ի զանգվածային հակակառավարական ցույցերից և ընտրություններից հետո, որոնք դուրս են մղել արմատացած քաղաքական էլիտային։ Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի կառավարությունը խոստացել է լուծել երկարամյա խնդիրները, այդ թվում՝ համակարգային կոռուպցիան, անթափանցիկ քաղաքականությունը, թերի ընտրական համակարգը և օրենքի թույլ գերակայությունը։
«Երկիրը լրջորեն տուժել է Ադրբեջանի ռազմական ճնշումից։ 2023 թվականի սեպտեմբերին Լեռնային Ղարաբաղի գրեթե ամբողջ էթնիկ հայ բնակչությունը, որը փաստացի անկախություն էր վայելում Ադրբեջանից 1994 թվականից, բռնի ուժով տեղահանվել է Հայաստան այն բանից հետո, երբ ադրբեջանական զինուժը հաղթեց տեղական պաշտպանական ուժերին և ամբողջությամբ վերահսկողության տակ վերցրեց տարածքը»,- ասվում է զեկույցում։
Հավելենք, որ Հայաստանի հարևաններից Ադրբեջանը 34 միավորով ոչ ազատ երկրների շարքում է։ Նշվում է, որ Ադրբեջանում համացանցի ազատությունն ավելի է նվազել՝ հաշվետու ժամանակահատվածում ակտիվիստների և անկախ լրագրողների զանգվածային ձերբակալությունների պատճառով, ինչը մեծացրել է ինքնագրաքննությունը։ Իշխանությունը շարունակում է տեղեկատվական տարածքը մանիպուլացնել իր շահերի համար։ Իշխանությունները ձերբակալությունների ալիք են իրականացրել անկախ առցանց լրատվամիջոցների, այդ թվում՝ Abzas-ի, Kanal 11-ի, Kanal 13-ի և Toplum TV-ի լրագրողների նկատմամբ։
Ըստ զեկույցի՝ Ադրբեջանի ավտորիտար ռեժիմում իշխանությունը հիմնականում կենտրոնացած է 2003 թվականից նախագահ Իլհամ Ալիևի և նրա մեծ ընտանիքի ձեռքում: Կոռուպցիան համատարած է, իսկ ֆորմալ քաղաքական ընդդիմությունը թուլացել է տարիների հալածանքների պատճառով:
Վրաստանը նույնպես 74 միավորով ազատ երկրների շարքում է, իսկ ահա Իրանն ու Թուրքիան, համապատասխանաբար, 12 և 31 միավորներով ոչ ազատ երկրների թվում են։
Թարգմանությունը՝ Էմմա Չոբանյանի
