ՀՀ-ն՝ ճգնաժամի առջև. ծնելիության ցածր գործակիցը ազգային անվտանգության սպառնալիք է. ՏԵՍԱՆՅՈւԹ

Լուրեր

01.11.2024 | 12:27
Ուկրաինական ԱԹՍ-ն գրոհել է Ստավրոպոլի նավթի պահեստը․ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
01.11.2024 | 12:16
Տարադրամի փոխանակման պատրվակով խարդախությամբ գումարներ հափշտակելու նոր մեխանիզմ․ ՀՀ ՔԿ-ն զգուշացնում է
01.11.2024 | 12:08
COP17-ը ՀՀ-ում կանցկացվի, ԱՄՆ-ն ողջունում է ՀՀ-Ադրբեջան սահմանազատման կանոնակարգի պաշտոնականացումը․ ԼՈՒՐԵՐ
01.11.2024 | 12:05
Երևանում ապօրինի զենք պահելու կասկածանքով ձերբակալված բոլոր անձինք ազատ են արձակվել. ՄԻՊ
01.11.2024 | 12:03
Բյուջե-2025-ի նախագծի քննարկումները ԱԺ հանձնաժողովներում. ՈՒՂԻՂ
01.11.2024 | 11:56
Բլինքենը չի մասնակցի Բաքվում կայանալիք COP29-ին` ի տարբերություն նախորդ համաժողովների
01.11.2024 | 11:45
Շիրակի մարզպետարանի պաշտոնյային մեղադրանք է ներկայացվել ավելի քան 5000 դոլար կաշառք ստանալու համար
01.11.2024 | 11:37
ՊԵԿ-ը առաքանուց «հաշիշի յուղ» է հայտնաբերել, կան ձերբակալվածներ
01.11.2024 | 11:25
Բաքուն ՀՀ-ում Ֆրանսիայի դեսպանին մեղադրել է Ադրբեջանի դեմ «զրպարտչական արշավի» մեջ
01.11.2024 | 11:17
ՀՀ նախագահը շնորհավորել է Միրզոյանին ու Սիմիդյանին՝ 2025 թ-ին COP17-ը Հայաստանում անցկացնելու համար
01.11.2024 | 11:05
Իսպանիայում ջրհեղեղի հետևանքով զոհերի թիվը հասել է 158-ի
01.11.2024 | 10:56
Հովհաննես Ավետիսյանը ազատ է արձակվել
01.11.2024 | 10:33
Պիստակներում թաքցված թմրամիջոց․ Իրանի քաղաքացիներ են ձերբակալվել
01.11.2024 | 10:17
NYMEX. թանկարժեք մետաղների գները նվազել են
01.11.2024 | 10:01
Արտարժույթների փոխարժեքները՝ նոյեմբերի 1-ի դրությամբ
Բոլորը

2021 թվականին Հայաստանում, ըստ Վիճակագրական կոմիտեի տվյալների, ծնվել է 36․585 երեխա։ Ծնունդների թիվը մինչև 2050 թվականը կնվազի՝ հասնելով 24 հազարի․ սա՝ ըստ Միավորված ազգերի կազմակերպության տնտեսական և սոցիալական հարցերի դեպարտամենտի կանխատեսումների։ Ծնելիության գումարային գործակիցը Հայաստանում 1.6 է՝ այն դեպքում, երբ բնակչության պարզ վերարտադրություն ապահովող նվազագույն շեմը համարվում է 2.1-ը․ այսպիսով, մենք ունենք կայուն բացասական միտում։

«Սա ունի տարբեր պատճառներ, բայց բոլորը հիմնված են մեր երկրի ժողովրդագրական ներկայիս պատկերի վրա, այսինքն՝ մեզ մոտ հիմա ծնունակ տարիք են մտնում փոքրաթիվ թվով՝ 2000-ականներին ծնված սերունդը, այդ իսկ պատճառով ծնելիության գումարային գործակիցը շարունակաբար կնվազի»,- պարզաբանում է ՄԱԿ-ի Բնակչության հիմնադրամի «Բնակչություն և զարգացում» ծրագրի համակարգող Աննա Հովհաննիսյանը։

2021-ի ցուցանիշը որոշակիորեն բարձր է նախորդ տարիների տվյալներից, սակայն 1․115-ով ցածր է 2017 թվականին ծնվածների թվից: Ծնունդների թվի բացասական դինամիկան, բացառությամբ 2000-ականների կարճ ժամանակահատվածի, պահպանվում է արդեն ավելի քան 30 տարի․ 1990 թվականին ծնվածների թիվը շուրջ 2.2 անգամ գերազանցել է 2021-ի ծնվածներինը:

«Ծնելիության խթանումը պետք է համակարգված ու երկարատև մշակված ծրագրերի հիման վրա լինի, օրինակ՝ սկսած մանկապարտեզների բավարար քանակից ու երեխաներին վաղ տարիքից ընդունելուց»,- կարծում է Հանրային առողջության մասնագետ, ԵՊԲՀ դասախոս Դավիթ Մելիք-Նուբարյանը։

Եթե իրավիճակը փոքր-ինչ բարելավվի, այնուամենայնիվ, բնակչության թվաքանակը շարունակելու է նվազել, ասում է Աննա Հովհաննիսյանը՝ հավելելով, որ Հայաստանը ժողովրդագրական ճգնաժամի առջև է։

«Գյուղական բնակավայրերում բնակչությունը շարունակաբար նվազում է, ծնելիությունը գյուղական բնակավայրերում ավելի ցածր է, քան քաղաքներում, ինչը խոսում է ներքին միգրացիայի և գյուղերից դեպի քաղաք, մասնավորապես՝ մայրաքաղաք տեղաշարժի մասին»,- ասում է Աննա Հովհաննիսյանը։

Օրինակ՝ Ադրբեջանում, Հայաստանի համեմատ, ծնելիության գործակիցն ավելի բարձր է՝ 1.86։ Վրաստանն ու Ռուսաստանը ևս կանգնած են ժողովրդագրական լուրջ մարտահրավերներ առջև։ Այս երկրներում էլ, ինչպես Հայաստանում, բնակչության թվաքանակը նվազում է, իսկ Իսրայելում, օրինակ, ցուցանիշը զգալիորոն բարձր է՝ 2,7։

Մելիք-Նուբարյանը վստահ է՝ Հայաստանի ժողովրդագրական վիճակը կարող է փոխվել պետական հստակ քաղաքականության դեպքում։ Բացի ֆինանսական մոտիվացիայից, ըստ նրա, պետք է սահմանվեն հստակ ուղղություններ ու քայլեր։

«Միգուցե առաջին պլան մղվի՝ Սահմանադրությամբ ամրագրել ժողովրդագրական վիճակի բարելավման անհրաժեշտությունը»,- ընդգծում է նա։

ՄԱԿ-ի Բնակչության հիմնադրամը, ՀՀ Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարությանը, հիմնվելով միջազգային փորձի վրա, մշակում են ժողովրդագրական ռազմավարություն։

Ի դեպ, Հայաստանում արդեն ավարտվել են 10-օրյա մարդահամարի հարցումները, դա նշանակում է, որ 2023 թվականին բնակչության թվաքանակի մասին նոր՝ ճշգրիտ թվեր կունենանք։ Ցանկացած դեպքում, կանխատեսումները հուսադրող չեն․ ըստ ՄԱԿ-ի տնտեսական և սոցիալական հարցերի դեպարտամենտի կանխատեսումների՝ մեր երկրի բնակչության թիվը 30 տարի հետո մի փոքր ավելի կլինի 2.5 միլիոնից։

Մանրամասները՝ տեսանյութում։

Արփի Հակոբյան