Արցախի հարցով ամերիկյան և ռուսական կողմերի միջև կա փոխըմբռնում․ հասկանում են, որ պատերազմից խուսափելու ամենալավ ճանապարհը բանակցելն է․ Վահրամ Բալայան
Քաղաքականություն
24.09.2021 | 17:38ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահ բոլոր երկրները՝ և՛ ԱՄՆ-ը, և՛ Ֆրանսիան, և՛ Ռուսաստանը, հայտարարել են, որ Լեռնային Ղարաբաղի հիմնահարցը համապարփակ լուծման անհրաժեշտություն ունի։ Factor.am-ի հետ զրույցում նման դիտարկում արեց Արցախի խորհրդարանի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի նախագահ Վահրամ Բալայանը՝ խոսելով այս օրերին անցկացվող ՄԱԿ-ի Գլխավոր վեհաժողովի 76-րդ նստաշրջանի շրջանակում հակամարտության շուրջ քննարկումների մասին։
«Չնայած Ալիևի հայտարարություններին՝ բոլորն էլ տեսնում են, որ տարածաշրջանում խաղաղության կարելի է հասնել միայն հարցին վերջնական լուծում տալուց հետո։ Նրանք պայմաններ կստեղծեն, որ ինչ-որ ձևով Արցախի հետ կապված երկխոսություն վերսկսվի Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև»,- ասաց նա՝ հավելելով, որ այդ գործընթացում արդյունավետություն ապահովելու համար, իհարկե, ի վերջո արցախյան կողմին էլ պետք է ներգավվել։
«Այնտեղի ժողովրդի ձայնն էլ պետք է հաշվի առնել, որն ունի իր ընտրված իշխանությունը»,- նշեց Բալայանը։
Հիմա, ըստ Վահրամ Բալայանի, մեծ ճանապարհի նոր սկզբին ենք ականատես լինում․ «Նոր իրավիճակ է ստեղծվել։ Կարծում եմ՝ ՀՀ իշխանություններն ամեն ջանք կգործադրեն, որ բանակցային գործընթացն առավել արդյունավետ ընթացք ունենա»։
Անդրադառնալով ԱՄՆ Պետքարտուղարության հայտարարությանն այն մասին, որ կողմերին ուղղված առաջարկներ ունեն՝ հիմնախնդրի համապարփակ լուծման համար, արցախցի պատգամավորը նկատեց, որ մեր տարածաշրջանի նկատմամբ շատ երկրներ ունեն հետաքրքրություններ։
«Միացյալ Նահանգները նաև տեսավ, որ Ռուսաստանը միայնակ գործելու հավակնությամբ հանդես չի գալիս, դաշտը բաց է թե՛ ամերիկյան, թե՛ ֆրանսիական կողմի համար, և նրանք կարող են առավել ակտիվ ներգրավվել գործընթացում։ Եթե այլ հարցերում կան տարաձայնություններ, ապա Ղարաբաղի հարցի դեպքում, կարծում եմ, ամերիկյան և ռուսական կողմերի միջև կա փոխըմբռնում։ Բոլորն էլ հասկանում են, որ մեծ պատերազմից խուսափելու ամենալավ ճանապարհը բանակցային սեղանի շուրջ նստելն է»,- ասաց նա։
Խոսելով արդեն Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի հայտարարությունների մասին, ըստ որոնց՝ Լեռնային Ղարաբաղ չկա, ԼՂ հիմնահարց այլևս չկա, և պատասխանելով դիտարկմանը, թե այս իրավիճակում ի՞նչը կստիպի նրան նստել բանակցային սեղանին, Վահրամ Բալայանը նշեց․ «Ղարաբաղյան առաջին պատերազմից հետո էլ Ադրբեջանն անընդհատ մաքսիմալ պահանջներ է դրել՝ մինիմալին հասնելու համար։ Հիմա էլ նույն կերպ է վարվում։ Ոչ միայն Արցախի, այլ նաև Հայաստանի Հանրապետության տարածքի դեպքում փորձում է սանտիմետրերով, քայլ առ քայլ առաջ գնալ։ Խնդիրն այն է, որ ադրբեջանցիները փորձում են հնարավորինս շատ տարածքներ վերցնել։ Այս տեսանկյունից այդ պահանջները միշտ լինելու են։ Բայց կարծում եմ՝ նրանք էլ սրտի խորքում հասկանում են, որ խաղաղությունը, որը պետք է նաև իրենց ժողովրդին, կարող է լինել միայն հիմնախնդրի համապարփակ լուծման դեպքում»։
Ինչ վերաբերում է Թուրքիայի ակտիվությանը, տարբեր երկրների բարձրաստիճան պաշտոնյաների հետ ԼՂ-ի թեմայով քննարկումներին, ապա, ըստ Վահրամ Բալայանի, այս երկրի հավակնությունները մեր տարածքների վերաբերյալ պատմությունից են հայտնի։
«Թուրքիան 16-րդ դարից սկսած հավակնություններ ունի Արցախի նկատմամբ և դա չի թաքցրել երբեք։ Այսօր էլ ինչ-որ պայմաններ են ստեղծվել նրա համար՝ նորից Կովկաս ներթափանցելու։ Ցավոք, ինչ-որ չափով դա ստացվեց, իսկ շարունակության դեպքում լավ իրավիճակ չի ստեղծվի։ Թուրքիայի հավակնությունները կարող են տարածաշրջանն առավել անկայուն պահել»,- ասաց նա։
Թուրքիայի այս քաղաքականությունը, ըստ Բալայանի, անհանգստացնում է նաև գերտերություններին, ինչպիսիք են Ռուսաստանը, ԱՄՆ-ը, Ֆրանսիան։
«Բայց պետք է նաև եղած իրողությունները հաշվի առնել․ Թուրքիան ՆԱՏՕ-ի հզոր պետություն է, իր տնտեսական հզորությամբ մտնում է աշխարհի երկրների 20-յակի մեջ, իսկ ուժի հետ բոլորը հաշվի են նստում»,- ընդգծեց նա։
Այսքանով հանդերձ, Վահրամ Բալայանի խոսքով, կան «կարմիր գծեր», և վերը նշյալ երկրները թույլ չեն տա, որ Թուրքիան անցնի դրանք։ Դրանցից մեկը, նրա կարծիքով, Թուրքիայի՝ ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահ դառնալն է։
«Նրանք Թուրքիային դա թույլ չեն տա»,- ասաց նա։
Հռիփսիմե Հովհաննիսյան