ՄԻԵԴ վճիռը, իհարկե, հիմք է, որ բազմաթիվ գործեր վերաբացվեն, բայց կան գործեր, որոնցով նման վճիռներ չկան
Քաղաքականություն
22.09.2018 | 16:11Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի՝ «Մարտի 1»-ի գործով հրապարակված վճիռները շատերը համարեցին ապտակ Հայաստանի իրավական համակարգին: Հնչեցին տեսակետներ, որ դրանից հետո բազմաթիվ աղմկահարույց գործերի, եւ հատկապես «Մարտի 1»-ի գործի քննությունը պետք է սկսել զրոյից։
Factor.am-ը փորձեց պարզել, թե ինչպես են նման հեռանկարին վերաբերվում «Մարտի 1»-ի գործով մեղադրյալ Ռոբերտ Քոչարյանի շահերի պաշտպանները։ Երկրորդ նախագահի փաստաբան Արամ Օրբելյանը մեզ հետ զրույցում ասաց. «Ոչ ոքի համար գաղտնիք չէ, որ մեր իրավական համակարգում կան խնդիրներ: Մենք էլ ենք դրանց մասին խոսել: ԱԱԾ տնօրենի և ՀՔԾ պետի հեռախոսային խոսակցությունն ապացուցում է, որ այդ խնդիրները չեն վերացվել: Բայց իրավական համակարգն այդքան էլ վատը չէ, ինչպես նկարագրվում է: Անկախ նրանից, թե ինչ խախտումներ են եղել կամ չեն եղել նախկին իշխանությունների օրոք, դա չի կարող խախտումների կրկնության հիմք լինել: Հեղափոխությունը կամ իշխանափոխությունը ենթադրում է փոփոխություններ թե՛ դատական, թե՛ գործադիր իշխանության գործելաոճում: Ոչ ոք դատավորին չի կարող ասել` պետք է կալանավորես: Եթե գործին չեք խառնվում, պետք է ասեք, որ դատավորը չզանգի: Գործադիրը պետք է ոչ միայն հայտարարի, որ չի խառնվելու, այլ նաև չխառնվի: Կրկնեմ` եթե Ռոբերտ Քոչարյանի ժամանակ իրավական համակարգում խնդիր կար, դա հիմք չէ, որ նրա նկատմամբ նույն տեսակի արդարադատություն իրականացվի: Իհարկե, ցանկացած իշխանություն նախորդի իրավահաջորդն է, խնդիրներն էլ փոխանցվում են, բայց պետք է արձանագրել նաև հաջողությունները, որոնք եղել են այս տարիներին»:
Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակի ղեկավար, իրավապաշտպան Արթուր Սաքունցի խոսքով` ՄԻԵԴ-ի վճիռներում տրված գնահատականները նորություն չէին: Իրավապաշտպանը նշեց. «Մենք մշտապես փաստերով ենք ներկայացրել, որ դատարանները կատարել են գործադիրի հրահանգները: Այդ մասին կան նաև միջազգային զեկույցներ: Նորություն չկա, բայց կան արձանագրված փաստեր, որոնք լրացուցիչ հիմք են նոր քրեական գործերի համար: Մարտի 1-ին զինված ուժերի ներգրավումը քաղաքական գործընթացներին ոչնչացրեց դատական համակարգն ու մնացած ինստիտուտները: Վարդգես Գասպարիի կողմից բարձրացված հարցը, թե նոր գործ պետք է հարուցվի, ճիշտ է և հիմնավոր, բայց սա արդեն կապ ունի անցումային արդարադատության հետ: Կան դատական որոշումներ, որոնք վերաբերում են նախորդ ռեժիմի կողմից մարդկանց իրավունքների խախտմանը, բայց դրանք չեն ապահովել քաղաքացիների իրավունքների վերականգնումը: Շատ դեպքերում մարդիկ չեն էլ դիմել դատարան` չունենալով վստահություն: Խախտված իրավունքների վերականգնման միակ մեխանիզմը, իմ կարծիքով, անցումային արդարադատությունն է: Եվրոպական դատավճիռը, իհարկե, հիմք է, որ բազմաթիվ գործեր վերաբացվեն, բայց կան գործեր, որոնցով նման վճիռներ չկան: Բայց արդարությունը համընդհանուր պետք է լինի»:
Լևոն Փանոսյան