Քաղաքականություն
20.06.2023 | 15:022020 թվականի սեպտեմբերի 27-ին սանձազերծված ռազմական գործողությունների հանգամանքների ուսումնասիրման նպատակով քննիչ հանձնաժողովը հրավիրել է ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանին՝ մասնակցելու քննիչ հանձնաժողովի աշխատանքներին։
«Խարտիայի ԼՂ հակամարտության բանակցային գործընթացի հատվածում ոչինչ չի նշվում Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության մասին: Խնդիրն այն է, որ այդ թղթում ոչինչ չկա ոչ միայն Ադրբեջանի, այլև Հայաստանի տարածքային ամբողջականության մասին: Այս մասին 44-օրյա պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող քննիչ հանձնաժողովի այսօրվա նիստում նշեց ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը՝ անդրադառնալով 1999-ին ընդունված ստամբուլյան խարտիային։
«Ոչինչ չկա նաև ինքնորոշման մասին, իսկ ԼՂ հակամարտությունը այս համատեքստում Աբխազիայի, Հարավային Օսեթիայի և Մերձդնեստրի հակամարտություններից առանձնացվել էր բոլորովին այլ պատճառով: Խնդիրն այն է, որ ԼՂ խնդրի կարգավորման համատեքստում 1999թ Ստամբուլյան գագաթաժողովի պահին շրջանառվում էր մեկ այլ փաստաթուղթ, որը և՛ տարածքային ամբողջականության, և՛ ինքնորոշման իրավունքից անդին էր: Այն մի կողմից՝ որևէ առնչություն չուներ ինքնորոշման իրավունքի հետ, մյուս կողմից՝ խախտում էր թե՛ Հայաստանի, թե՛ Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության սկզբունքը, և դա տարածքների փոխանակման փաստաթուղթն էր:
Այսինքն՝ պատկերացնո՞ւմ եք՝ ինչու այդ գագաթաժողովին հղում չկար ո՛չ տարածքային ամբողջականությանը, ո՛չ ինքնորոշման սկզբունքին: Որովհետև այդ ընթացքում միջազգային դիվանագիտական հանրությունը գիտեր, որ հիմա բանակցային սեղանին է դրվել կարգավորման փաստաթուղթ, որը կոչվում է «Տարածքների փոխանակման սկզբունք»,- նշեց Փաշինյանը՝ նկատի ունենալով ԼՂ կարգավորման տարբերակներից մեկը, որ քննարկվում էր այդ ժամանակ:
Վարչապետը առանցքային մեջբերումներ արեց այդ փաստաթղթից․ «․․․Սույն համաձայնագրի ուժի մեջ մտնելուց հետո նախկին ԼՂԻՄ տարածքը, Շուշիի շրջանն ու Լաչինի շրջանը (1988-ին եղած սահմաններում) փոխանցվում են Հայաստանի Հանրապետությանը:
Սույն համաձայնագրի ուժի մեջ մտնելուց հետո Մեղրիի շրջանը 1988-ին եղած սահմաններով, փոխանցվում է Ադրբեջանին:
Հոդված 2․ Աղդամի, Ֆիզուլիի, Ջեբրայիլի, Կուբաթլիի, Զանգելանի, Քելբաջարի, Ղազախի և Շահումյանի գրավյալ տարածքները 1988-ի սահմաններով, անհապաղ փոխանցվում են Ադրբեջանի քաղաքական և վարչական վերահսկողության ներքո:
Հոդված 3․ Սույն համաձայնագրի ուժի մեջ մտնելուց հետո, ցանկացած պետության բոլոր ոչ սահմանակից տարածքները (անկլավները) փոխանցվում են այն պետությանը որը շրջապատում է դրանք:
Հոդված 4․ Սույն համաձայնագրի ուժի մեջ մտնելուց անմիջապես հետո, Հայաստանը պետք է սկսում է իրականացնել իր զինված ուժերի դուրսբերումը ադրբեջանական բոլոր գրավյալ տարածքներից․․․
Հոդված 5․ Սույն համաձայնագրի ուժի մեջ մտնելուց անմիջապես հետո սկսվում է Մեղրիի շրջանի բնակչության և Աղդամի, Ֆիզուլիի, Ջեբրայիլի, Կուբաթլիի, Զանգելանի, Քելբաջարի, Ղազախի և Շահումյանի շրջաններում բնակվող հայերի անվտանգ և կամավոր տեղափոխումը ՀՀ տարածք․․․»:
Փաշինյանի խոսքով՝ այս փաստաթուղթը արձանագրում է ԼՂ հարցի կարգավորման հայկական հիմնարար պատկերացումենրի մահը։
«Ճիշտ է, այն չի ընդունվել, ընդ որում՝ կա կարծիք, և ես կիսում եմ այդ կարծիքը, որ այս փաստաթղթի իրականացումը կանխել են Կարեն Դեմիրճյանը և Վազգեն Սարգսյանը՝ իրենց կյանքով»,- ընդգծեց Փաշինյանը:
Մանրամասները՝ տեսանյութում։
