Քրդերի ձայնը կարող է որոշիչ լինել Թուրքիայի նախագահական ընտրություններում

Լուրեր

04.11.2024 | 23:04
Ադրբեջանի ՊՆ ղեկավարը Սլովակիայում ռազմատեխնիկական համագործակցության հարցեր է քննարկել
04.11.2024 | 22:46
Թուրքիան մտադիր է ավելացնել պաշտպանական արտադրանքի արտահանումը 6,2 մլրդ դոլարի պայմանագրեր կնքելուց հետո
04.11.2024 | 22:30
Հայաստանի մի շարք հասցեներում էլեկտրաէներգիայի անջատումներ կլինեն
04.11.2024 | 22:14
Ադրբեջանը 4,7 մլն դոլար է վճարել լոբբիստներին՝ COP29-ից առաջ իր «ավտորիտար իմիջը մաքրելու» համար․ Democracy for Sale
04.11.2024 | 21:58
Մեղրաշենի բնակչի սպանության համար մեղադրանք է ներկայացվել նրա համագյուղացուն. ՔԿ
04.11.2024 | 21:43
Սպիտակ տան և Հարիսի նստավայրի շուրջ անվտանգության պատնեշներ են տեղադրվել
04.11.2024 | 21:30
Փաշինյանը Պուտինին չէր դիմի, եթե ռուսները չուզեին հեռանալ Մեղրիից և Զվարթնոցից․ ՌԴ-ն ասել է՝ դու ասա՝ կհեռանամ․ Ազատ Արշակյան․ ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
04.11.2024 | 21:16
«Գոյ»-ին բանալի չտվեցին. թատրոնի դերասանները շարունակում են թակել «արդարադատության դուռը». ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
04.11.2024 | 21:01
Նյու Յորքի իշխանությունները բնակիչներին կոչ են արել խնայել ջուրը երաշտի պատճառով
04.11.2024 | 20:45
Հայտնի է` ինչ կազմով կներկայանա Հայաստանի հավաքականը սամբոյի մեծահասակների աշխարհի առաջնությանը
04.11.2024 | 20:30
ՀՀ իշխանությունը կարող է Բաքու գնալ COP29-ին մասնակցելու, եթե հայ ռազմագերիները վերադարձվեն, Բաքուն գին վճարի․ Բորիս Նավասարդյան․ ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
04.11.2024 | 20:22
Էրդողանն ու Ալիևը Ղրղզստանում կմասնակցեն Թյուրքական պետությունների կազմակերպության ղեկավարների գագաթնաժողովին
04.11.2024 | 20:13
Վթար Երևան-Մեղրի ավտոճանապարհին․ կան տուժածներ
04.11.2024 | 20:01
Ֆրանսիայում դատական ​​գործ է հարուցվել TikTok-ի դեմ դեռահասների մահվան պատճառով
04.11.2024 | 19:45
180 հազար դոլար և 15 երգից ընդամենը 3-ը Երևանի մասին․ ինչի համար են ծախսվել հարկատուների գումարները. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
Բոլորը

Թուրքիայի քրդերն, ըստ սոցհարցումների, աջակցելու են նախագահի թեկնածու Քեմալ Քըլըչդարօղլուին մայիսի 14-ի ընտրություններում, ինչը վճռական գործոն կարող է դառնալ Էրդողանի քսանամյա կառավարմանը վերջ տալու համար, գրում է Al Monitor-ը։

Հիմնական ընդդիմադիր Ժողովրդահանրապետական կուսակցության (CHP) առաջնորդ և վեց կուսակցությունների Ազգային դաշինքի միասնական թեկնածու Քըլըչդարօղլուն մրցավազքի մեջ է Էրդողանի հետ և որոշ հարցումների տվյալներով նրան գերազանցում է։

Թուրքիայի քրդամետ գլխավոր շարժումը՝ Ժողովուրդների դեմոկրատական կուսակցությունը, (HDP) լուռ աջակցելով Քըլըչդարօղլուին, անցյալ ամիս հայտարարեց, որ չի առաջադրելու նախագահի թեկնածու։Այս հայտարարությանը նախորդել էին Քըլըչդարօղլուի և HDP-ի ղեկավարների բանակցությունները, որտեղ երկու կողմերը կոչ էին արել «նոր սկիզբի»՝ Թուրքիային ժողովրդավարության ուղի վերադարձնելու համար և խոստացել քննարկել, լուծել քրդական հարցը խորհրդարանում։

Թուրքիայի մեծամասամբ քրդաբնակ հարավ-արևելքում, Քըլըչդարօղլուին նախագահական ընտրություններում աջակցությունը, հավանաբար, ավելի ուժեղ կլինի, քան HDP-ի աջակցությունը միաժամանակ խորհրդարանական ընտրություններում: Այս մասին լրատվամիջոցին ասել է Դիարբեքիրում գտնվող Rawest հետազոտական կենտրոնի համակարգող Ռոյ Գիրասունը։ HDP-ն 2018 թվականի խորհրդարանական ընտրություններում հավաքել է ձայների ավելի քան 50%-ը հարավ-արևելյան նահանգների մեծ մասում, ներառյալ խիտ բնակեցված Դիարբեքիրում, որտեղ հավաքել է 65%-ը։ Կուսակցության օգտին համապետական ձայները կազմել են 11,7 %, մի ցուցանիշ, որը սպասվում է, որ քիչ կփոխվի առաջիկա ընտրություններում:

Թեև ոմանք ափսոսում են նախագահական ընտրություններում HDP-ի թեկնածուի բացակայության համար, լրատվականի կողմից հարցված HDP-ի ընտրողների մեծ մասն ասել է, որ ականջալուր են լինելու իրենց կուսակցության որոշմանը և կուսակցության բանտարկված նախկին առաջնորդ Սելահեթթին Դեմիրթաշի կոչերին:

«Քըլըչդարօղլուի նախաձեռնած վերափոխումը հետաքրքրությամբ է ընդունվել քուրդ ընտրողների կողմից, սակայն չի վերածվել ընտրական աջակցության։ Իրերը սկսեցին փոխվել HDP-ի ղեկավարությամբ: Այժմ Քըլըչդարօղլուի նախագահական թեկնածության հետ մեկտեղ, այն կվերածվի էական աջակցության»,- ասել է Գիրասունը։ Նա նկատի ունի 2019 թվականին Թուրքիայում մի շարք քաղաքներում քաղաքապետի ընտրությունները, երբ առաջին անգամ փորձարկվեց հիմնական ընդդիմության և HDP-ի միջև լուռ համագործակցությունը: HDP-ն չէր մասնակցել մի քանի խոշոր քաղաքներում ընտրություններին, որտեղ քուրդ միգրանտների զգալի բնակչություն կա, հատկապես՝ Ստամբուլում, ճանապարհ հարթելով իր ընտրողների համար՝ աջակցելու CHP-ի թեկնածուներին և օգնելու նրանց զբաղեցնել Էրդողանի կուսակցության կողմից երկար տարիներ զբաղեցրած  քաղաքապետի պաշտոնները:

Իշխող ուժի ու երկրի նախագահ Էրդողանի գլխավորած Արդարություն ու զարգացում կուսակցության նկատմամբ քրդերի շրջանում կա աջակցության անկում, որը սկսվեց 2015 թ-ից, երբ քրդական հարցի լուծման համար խաղաղ բանակցությունները փլուզվեցին, և Էրդողանը դաշնակցեց Ազգայնական շարժում կուսակցության (MHP) հետ՝ սկսելով նաև քրդական կուսակցության հետապնդումները։

Ըստ Դիարբեքիրի հայտնի ակադեմիական և քաղաքական վերլուծաբան Վահապ Ջոսկունի՝ գործոնների համակցությունը պատճառ է դարձել, որ վերջին տարիներին նրա ժողովրդականությունը նվազել է:

«Քուրդ ընտրողների մի կարևոր հատված հեռացել է ԱԶԿ-ից, քանի որ կուսակցությունը տնտեսապես հույս չի ներշնչում, վերջին ժամանակներում նրա տնտեսական վատ արդյունքները, MHP-ի հետ դաշինքը և քրդական հարցը ժողովրդավարական միջոցներով լուծելուց հրաժարվելու պատճառով»,-ասել է նա։

Գիրասունի կարծիքով՝ ԱԶԿ-ն կորցրել է 2018 թվականի խորհրդարանական ընտրություններում իրեն սատարած քուրդ ընտրողների ձայների մոտ մեկ երրորդը։ Հիասթափված քրդերն այժմ, հավանաբար, կաջակցեն CHP-ին և երկու փոքր ընդդիմադիր կուսակցություններին, որոնք գլխավորում են Էրդողանի նախկին համախոհները։ Դիարբեքիրում, օրինակ, ակնկալվում է, որ CHP-ի առնվազն մեկ թեկնածու կընտրվի խորհրդարանում, ինչը կուսակցությանը չի հաջողվել հասնել վերջին երկու տասնամյակների ընթացքում:

Հետազոտողները զգուշացնում են, որ չնայած Քըլըչդարօղլուի՝ քրդերի վճռորոշ աջակցության ակնկալիքին, CHP-ի առաջնորդի հաղթանակը չի կարելի համարել հստակ։Երկու փոքր ընդդիմադիր կուսակցություններ առաջադրել են իրենց թեկնածուներին նախագահական մրցապայքարում, ինչը դժվարացնում է Քըլըչդարօղլուի հաղթանակը առաջին փուլում:

Էրդողանը կարծես, թե ևս հավատում է, որ այդ փոքր լուսանցքը կարող է ազդել ելքի վրա։ Անցյալ ամիս նա դաշինք է կնքել Huda-Par փոքր իսլամիստական քրդական կուսակցության հետ՝ չնայած քննադատության և հակասությունների պատճառ դառնալով «Հեզբոլլահում» կուսակցության արմատների պատճառով (խմբավորում, որը կռվել է PKK-ի դեմ 1990-ականներին և պատասխանատվություն է կրում տասնյակ սպանությունների համար, այդ թվում՝ ոստիկանների և իսլամիստների, որոնք դեմ էին նրա արմատական միջոցներին)։

Էմմա Չոբանյան