14.12.2024 | 19:57
Ինչ իրավիճակ է ճանապարհներին 19։35-ի դրությամբ
Արդյո՞ք 2023 թվականը վերջ կդնի Թուրքիայի սուլթան Էրդողանի կառավարմանը 20 տարվա իշխանությունից հետո․ Al Arabiya-ի անդրադարձը
Քաղաքականություն
10.03.2023 | 23:30
Էրդողանը հաղթել է իր քաղաքական կարիերայի բոլոր ընտրություններում, երկու տասնամյակ գերիշխել է թուրքական քաղաքականության մեջ և ներկայում ավելի շատ իշխանություն է վայելում, քան երկրի ժամանակակից պատմության մեջ իրենից առաջ որևէ առաջնորդ: Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը բախվում է իր ամենաբարդ ընտրություններին, որոնք կարող են սպանել երրորդ ժամկետով կառավարման իր երազանքը և վերջ տալ նրա տպավորիչ քաղաքական կարիերային, որը տևում է ավելի քան 20 տարի։ Այս մասին ասվում է Al Arabiya-ի անդրադարձում։
Լրատվամիջոցը նշում է, որ եթե նա ունենար իր ճանապարհը, կլիներ սուլթան, որը կգլխավորեր իր իսկ ժամանակակից Օսմանյան կայսրությունը՝ իր կերպարով ձևավորված, մինչև իր վերջին շունչը: Միգուցե սուլթանի համեմատությունը կարող է պարզ կլիշե թվալ, սակայն վերուծաբաններն ու քաղաքական գործիչներն ամբողջ աշխարհում բազմիցս օգտագործել են այն՝ ցույց տալու համար Էրդողանի ավտորիտարիզմը և այն, թե ինչպես է նա քայքայել պետական ինստիտուտների անկախությունը։
Գերմանացի քաղաքական գործիչ Ջեմ Օզդեմիրը մի անգամ ասել է․ «Էրդողանը ցանկանում է ժամանակակից սուլթան լինել: Նա ցանկանում է ցմահ կառավարել Թուրքիան, և դա ուզում է անել երկաթե բռունցքով»:
2016 թվականի ձախողված հեղաշրջումից ի վեր Էրդողանի գործողությունները շատ վերլուծաբանների և արևմտյան կառավարությունների կողմից դիտվում են որպես իշխանության համախմբում և վարքագիծ, որն ավելի շատ նման է ավանդական ավտորիտար կառավարչի, քան ժողովրդավարական ճանապարհով ընտրված նախագահի: Վերլուծաբաններն ու քաղաքական գործիչներն օգտագործում են «սուլթան» բառը՝ նկատի ունենալով իշխանության կենտրոնացումը և ժողովրդավարական նորմերի և ինստիտուտների անտեսումը:
Չնայած տարիների ընթացքում ամրապնդած իշխանությանը՝ Էրդողանին սպասվում է դժվարին պայքար գալիք նախագահական ընտրություններում:
Լրատվամիջոցն անդրադառնում է Թուրքիայում փետրվարի 6-ին տեղի ունեցած ավերիչ երկրաշարժերին։ Էրդողանը բախվել է խիստ քննադատության՝ այն պատճառով, թե ինչպես է իր կառավարությունը համակարգել աղետին արձագանքը, ներառյալ՝ դանդաղ փրկարարական գործողությունները, և ինչպես կառավարության անձնակազմը չի համագործակցել օգնություն տրամադրող գործակալությունների և տեղական իշխանությունների հետ:
Վեց կուսակցություններից բաղկացած ընդդիմադիր դաշինքի ընտրված միասնական թեկնածուն՝ Քեմալ Քըլըչդարօղլուն, Էրդողանին մարտահրավեր նետելու համար բորբոքել է հասարակության զայրույթը:
«Նրանք ձախողվել են այս հարցում, ինչպես բոլոր հարցերում, չգիտեն՝ ինչպես կառավարել պետությունը։ Եթե այս գործընթացի համար պատասխանատու կա, դա Էրդողանն է։ Այս իշխող կուսակցությունն է, որ 20 տարի երկիրը չի պատրաստել երկրաշարժին»,- ասել է նա։
Միևնույն ժամանակ, Էրդողանն այցելություններ է կատարել տուժած շրջաններ և ընդունել իր կառավարության արձագանքի «թերությունները»։
Հրապարակման մեջ նշվում է, որ Էրդողանն արդեն իսկ ճնշման տակ էր՝ նախքան ավերիչ երկրաշարժը։ Այժմ նա պետք է պայքարի նաև կառավարության կողմից ճգնաժամի սխալ կառավարման դեմ ուղղված հասարակական բողոքի դեմ։ Նախքան երկրաշարժը երկրում բնակչությունը բախվում էր կենսական ծախսերի ճգնաժամի հետ կառավարության դրամավարկային քաղաքականության պատճառով։
Թուրքիայի թուլացած տնտեսությունը մինչ այժմ կարողացել է կաղալ միայն հարուստ դաշնակիցների շնորհիվ, որոնք օգնեցին նրան մնալ ջրի երեսին: Սակայն հասարակությունը դեռ պայքարում է աճող գնաճի և լիրայի արժեքի նվազման դեմ:
«Նախագահի թեկնածուի համար, որը պետք է մտածի աջակցություն հավաքելու և իր հավանության թիվը բարձրացնելու մասին, ազգային ճգնաժամի ժամանակ հասարակության զայրույթի թիրախ լինելը կարող է մահվան համբույր լինել»,- գրում է լրատվականը։
Էմմա Չոբանյան
