Ավելորդ քաշն ու ճարպակալումը Հայաստանում խնդրահարույց են

Լուրեր

25.02.2025 | 23:30
Վթար Աշտարակ-Ագարակ ավտոճանապարհին. մեքենաներից մեկը բախվել է գազատար խողովակին և հայտնվել փոսի մեջ
25.02.2025 | 23:21
Իսակովի պողոտայում «ԳԱԶել»-ներ են բախվել. կան տուժածներ
25.02.2025 | 23:12
Կոնգոյում անհայտ հիվանդության բռնկումն ավելի քան 50 մարդու կյանք է խլել
25.02.2025 | 22:58
Չինաստանում ռոբոտներին կարող են զինել զանգվածային ոչնչացման զենքով
25.02.2025 | 22:45
Էրդողանը հայտարարել է, որ միայն Թուրքիան, նրա անդամակցությունը «կարող են փրկել ԵՄ-ն այն փակուղուց, որում հայտնվել է»
25.02.2025 | 22:39
Հրդեհ Երևանում գտնվող երկու տան տանիքում. դեպքի վայր է մեկնել չորս մարտական հաշվարկ
25.02.2025 | 22:33
Շիրակի մարզում էլեկտրաէներգիայի անջատումներ կլինեն
25.02.2025 | 22:13
Ալիևը հայտարարել է, որ Ադրբեջանը գոհ է Պակիստանից գնված ռազմական տեխիկայի որակից և համատեղ արտադրություն է առաջարկում
25.02.2025 | 22:00
Փաշինյանին սպառնացած ծեր մարդուն մահվան են հասցրել, ասել է՝ փետով գլուխդ կջարդեմ․ դա՞ է Իրական Հայաստանը․ Գարեգին Միսկարյան. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
25.02.2025 | 21:57
ՀՀ-ում բացվել է Իտալիայի արտաքին առևտրի գործակալության գրասենյակը
25.02.2025 | 21:48
Ըմբիշ Սլավիկ Գալստյանը 5:4 հաշվով հաղթել է կուբացի մարզիկին, որին զիջել էր Փարիզ 2024-ում բրոնզե մեդալի համար պայքարում
25.02.2025 | 21:37
Ստեփանծմինդա-Լարս ավտոճանապարհը փակ է
25.02.2025 | 21:22
Բաքվի դատարանում հացադուլի պատճառով Ռուբեն Վարդանյանի ինքնազգացողությունը վատացել է. նա հրաժարվել է ցուցմունք տալ և պատասխանել հարցերի
25.02.2025 | 21:18
Էրդողանի կուսակցությունը դիտարկում է 2027թ․ նոյեմբերին Թուրքիայում արտահերթ նախագահական ընտրությունների անցկացման հնարավորությունը
25.02.2025 | 21:03
Երևանը ստացել է խաղաղության պայմանագրի վերաբերյալ Բաքվի պատասխանը. ԱԳՆ
Բոլորը

Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության (ԱՀԿ) տվյալների համաձայն՝ ավելցուկային քաշն ու ճարպակալումը մի շարք ոչ վարակիչ հիվանդությունների (ՈՎՀ) զարգացման ռիսկի գործոն են, ինչպիսիք են` սրտանոթային հիվանդությունները, շաքարային դիաբետը, հենաշարժական ապարատի հիվանդությունները (հատկապես՝ օստեոարթրիտ), որոշ ուռուցքային հիվանդություններ (օրինակ՝ էնդոմետրիումի, կրծքագեղձի, ձվարանների, շագանակագեղձի քաղցկեղներ և այլն):

ԱՀԿ տվյալներով՝ 2016 թվականին ամբողջ աշխարհում 18 տարեկանից բարձր տարիքի մեծահասակների շրջանում 1.9 մլրդ մարդ ունեցել է քաշի ավելցուկ, որից 650 մլն՝ ճարպակալում: 5-19 տարեկանների շրջանում ավելցուկային քաշի և ճարպակալման տարածվածությունը կազմել է 18%: Միևնույն ժամանակ, աշխարհում մինչև 5 տարեկան 41 մլն երեխա ունեցել է ավելցուկային քաշ և ճարպակալում:

Առողջապահության նախարարության փոխանցմամբ՝ Հայաստանում ավելցուկային քաշն ու ճարպակալումը նույնպես խնդրահարույց են: ՀՀ ԱՆ Առողջապահության ազգային ինստիտուտի (ԱԱԻ) տվյալների համաձայն՝ մեծահասակների շրջանում ավելորդ քաշի կամ ճարպակալման տարածվածությունը կազմում է 51.9% (48% տղամարդկանց և 54.1% կանանց շրջանում): Հարկ է նշել, որ ավելորդ քաշի կամ ճարպակալման տարածվածությունը ցածր տարիքային խմբերում համեմատաբար ավելի բարձր է տղամարդկանց շրջանում, իսկ 40-49 տարիքային խմբից սկսած՝ կանանց շրջանում։ 30-49 տարիքային խմբում կանանց շրջանում ավելորդ քաշի և ճարպակալման ցուցանիշը կտրուկ աճում է՝ հասնելով 71․9%-ի։

Ճարպակալմամբ տառապող մարդիկ հաճախ ունեն միանգամից 3-4 հիվանդություն, այդ իսկ պատճառով նրանք ավելի դժվար են դիմադրում ինֆեկցիաներին։ Ինչ վերաբերում է COVID-19–ին, ապա որոշ երկրների գիտնականների տվյալների համաձայն՝ բարձր աստիճանի ճարպակալման ժամանակ շնչառության խորության և թոքերի աշխատող ծավալի նվազեցումը ևս նպաստում են թոքաբորբի արագ զարգացմանը։

ԱՀԿ–ն կորոնավիրուսային հիվանդության դեմ պայքարում ՈՎՀ կանխարգելումը և վերահսկումը դիտարկում է որպես առանցքային հարց և հորդորում համավարակի հաղթահարման գործընթացում մեծ ուշադրություն դարձնել զուգակցող ՈՎՀ առկայությանը, այդ թվում՝ ճարպակալմանը, որը ոչ միայն ինքնուրույն քրոնիկական հիվանդություն է, այլև բարձր ռիսկի գործոն մի շարք այլ հիվանդությունների համար։

COVID-19 համավարակի պայմաններում ձեռնարկված սահմանափակումները լուրջ մարտահրավեր են ֆիզիկական ակտիվության և առողջ սնուցման հասանելիության նվազման առումով, որոնք նպաստում են ճարպակալման առաջացմանը, հետևաբար և’ շաքարային դիաբետի, և’ սրտանոթային հիվանդությունների առաջացմանը: Այս առումով խիստ կարևորվում է այս ընթացքում առողջապահական համակարգերի կողմից ՈՎՀ կանխարգելման և վերահսկման  հարցերին պատշաճ ուշադրություն դարձնելը:

Փաստերը վկայում են, որ ՈՎՀ ունեցող մարդիկ առանձնապես խոցելի են COVID-19-ի նկատմամբ: Մինչ այժմ աշխարհում իրականացված ուսումնասիրություների արդյունքում պարզվել է, որ ճարպակալումը SARS-CoV-2 վարակի հետևանքով մահվան ելքերի և հիվանդության ավելի ծանր դեպքերի ռիսկի գործոն է: Շուրջ 500 հազար պացիենտի շրջանում կատարված հետազոտության տվյալներով` հոսպիտալացված 340 հիվանդից 44%-ն ունեցել է գերքաշություն, իսկ 34%-ը` գիրություն:

Մեկ այլ` OpenSAFELY ուսումնասիրություն անդրադարձել է ավելի քան 12 միլիոն էլեկտրոնային գրառման. 5683 մահվան ելքով հիվանդներից 29%-ն ունեցել է գերքաշություն, իսկ 33%-ը` գիրություն: Հետազոտությունը վկայում է, որ COVID-19-ից մահվան ռիսկը 27%-ով բարձր է ավելորդ քաշ ունեցողների մոտ և կրկնակի բարձր է այն պացիենտների մոտ, ում մարմնի քաշի ինդեքսը 40-ից բարձր է:

Այսպիսով, ուսումնասիրությունները փաստում են ավելորդ քաշի և հիվանդության ծանրության միջև կապը:

Ավելցուկային քաշի և ճարպակալման նվազեցման նպատակով առողջապահության նախարարությունը հորդորում է.

  • պահպանել շաբաթական առնվազն 150 րոպե չափավոր կամ 75 րոպե ինտենսիվ ֆիզիկական ակտիվություն,
  • սահմանափակել ալկոհոլի օգտագործումը,
  • հրաժարվել ծխախոտից,
  • պահպանել ռացիոնալ և առողջ սնուցման կանոնները՝ սահմանափակել շաքարի, գազավորված ըմպելիքի և աղի օգտագործումը, նախապատվությունը տալ բանջարեղենային սննդին, օրական օգտագործել առնվազն 450 գրամ միրգ և բանջարեղեն: